Η τύχη του προέδρου της Ρουμανίας αναμένεται να κριθεί σήμερα στο Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο θα αποφασίσει εάν οι αντίπαλοί του, που βρίσκονται στην κυβέρνηση, μπορούν να αλλάξουν ή όχι τους κανόνες για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος με το ερώτημα της αποπομπής του.

Το κυβερνών κόμμα, η Σοσιαλιστική Φιλελεύθερη Ένωση (USL) του πρωθυπουργού Βίκτορ Πόντα, έθεσε σε διαθεσιμότητα τον πρόεδρο Τραϊάν Μπασέσκου την Παρασκευή με μια ψηφοφορία στη βουλή, αφού τον κατηγόρησε ότι υπερέβη τις εξουσίες του. Ένα δημοψήφισμα με το ερώτημα της καθαίρεσής του αναμένεται να λάβει χώρα την 29η Ιουλίου.

Η κυβέρνηση θέλει να αλλάξει το ποσοστό που απαιτείται για την αποπομπή του προέδρου Μπασέσκου, μειώνοντάς το από την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος στην πλειοψηφία των εγκύρων ψηφοδελτίων, κάτι που ενδέχεται να κρίνει το αποτέλεσμα.

Η διένεξη ανάμεσα στην κεντροαριστερή συμμαχία του Πόντα και τον δεξιό αντίπαλό του Μπασέσκου έχει προκαλέσει ανησυχίες από μέρους της Γερμανίας, των ΗΠΑ και της ΕΕ, που καλούν να γίνει σεβαστό το κράτος του νόμου και το Σύνταγμα στην δεύτερη φτωχότερη χώρα της Ένωσης, η οποία βρίσκεται σε ύφεση.

Το πολιτικό χάος έχει εγείρει επίσης αμφιβολίες σχετικά με το πρόγραμμα δανεισμού της Ρουμανίας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ενώ προκάλεσε την υποτίμηση του λέου, του νομίσματος της χώρας, και την αύξηση του κόστους δανεισμού. Το λέου υποχώρησε άλλο ένα 0,5% σήμερα, και πάλι κοντά στο ιστορικά χαμηλότερο επίπεδό του.

Το δικαστήριο αναμένεται να κρίνει επίσης εάν και κατά πόσον η έναρξη της διαδικασίας αποπομπής του Μπασέσκου είναι σύννομη καθώς και το εάν είναι συνταγματικός ένας νόμος που μειώνει ορισμένες από τις δικές του εξουσίες — αφού το κοινοβούλιο αποφάσισε πως το δικαστήριο δεν μπορεί να εμποδίζει ορισμένες από τις αποφάσεις του.

“Το δικαστήριο θα συνεδριάσει σήμερα από τις 14:00 [τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας], για να συζητήσει το νόμο για το Συνταγματικό δικαστήριο, την διαδικασία αποπομπής του προέδρου (και) το νόμο για τα δημοψηφίσματα”, δήλωσε η δικαστική αξιωματούχος Νταϊάνα Άντον. “Αναμένουμε (να ληφθεί) μια απόφαση σήμερα”.

Η κυβέρνηση επικαλέστηκε ένα μακρύ κατάλογο αιτίων για την έναρξη της διαδικασίας αποπομπής του Μπασέσκου, περιλαμβανομένης μιας απόπειρας πίεσης και επηρεασμού των δικαστών και παραβίασης του Συντάγματος, όπως κατήγγειλε.

Ο Μπασέσκου χαρακτήρισε τις σε βάρος του κατηγορίες πολιτικές και μέρος μιας προσπάθειας του Πόντα να ελέγξει το δικαστικό σώμα.

Ο πρόεδρος της Ρουμανίας έχει την ευθύνη για τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της χώρας και διορίζει τον πρωθυπουργό. Ως πρόσφατα, επηρέαζε επίσης τις πολιτικές λιτότητας της κυβέρνησης λόγω των στενών του σχέσεων με το κεντροδεξιό Δημοκρατικό Φιλελεύθερο Κόμμα.

Σύμφωνα με αναλυτές, το δικαστήριο είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υποστηρίξει την αποπομπή του Μπασέσκου διότι έγινε όπως ορίζει το πρωτόκολλο. Όμως η τροποποίηση των κανόνων που διέπουν την διεξαγωγή δημοψηφισμάτων –που εγκρίθηκε από τη βουλή μόλις μερικές εβδομάδες πριν από την ψηφοφορία για την αποπομπή του Μπασέσκου– ενδέχεται να απορριφθεί.

Άλλη μια επιπλοκή προκαλείται από το γεγονός ότι η κυβέρνηση Πόντα έχει εκδώσει ένα κατεπείγον διάταγμα με το οποίο υποστηρίζει το νόμο που πέρασε για τα δημοψηφίσματα.

Ακόμη κι αν το δικαστήριο απορρίψει την τροποποίηση του νόμου, μπορεί να μην είναι σε θέση να ακυρώσει το διάταγμα, κάτι που ίσως εντείνει τις κατηγορίες από μέρους άλλων κρατών και διεθνών οργανισμών περί του ότι η κυβέρνηση μειώνει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

Ήδη το σαββατοκύριακο το Συμβούλιο της Ευρώπης ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει την διαδικασία αποπομπής του προέδρου αφού η Γερμανία και οι ΗΠΑ επέκριναν την κυβέρνηση.

“Η μακροπρόθεσμη ζημιά στην εικόνα της Ρουμανίας ως δημοκρατίας έχει ήδη γίνει. Έτσι το λέου θα συνεχίσει να τελεί υπό πίεση για το υπόλοιπο της χρονιάς”, σχολίασε ένας εργαζόμενος σε ανταλλακτήριο συναλλάγματος στο Βουκουρέστι.

Η πολιτική κατάσταση στη Ρουμανία –που χαρακτηρίζεται ασταθής ακόμα και στις καλύτερές της περιόδους– κρίνεται χαοτική τους τελευταίους μήνες. Ο Πόντα είναι ο τρίτος πρωθυπουργός που εξελέγη φέτος, έπειτα από τις διαδηλώσεις εναντίον της λιτότητας και της διαφθοράς που ανέτρεψαν τους προκατόχους του.

Εάν επικυρωθεί η αποπομπή του Μπασέσκου, η Ρουμανία θα πρέπει να εκλέξει νέο πρόεδρο το φθινόπωρο και να διεξαγάγει νέες βουλευτικές εκλογές, κάτι που αναμένεται να επιβραδύνει την προώθηση μεταρρυθμίσεων αλλά και να αυξήσει τις κρατικές δαπάνες, την ώρα που ζητείται από την κυβέρνηση να εφαρμόσει περικοπές στο πλαίσιο της συμφωνίας δανεισμού με το ΔΝΤ, ύψους 5 δισ. ευρώ.

Το κυβερνών κόμμα θεωρείται το επικρατέστερο για τη νίκη στις βουλευτικές εκλογές αν και δεν έγιναν δημοσκοπήσεις τον περασμένο μήνα. Εάν ο Μπασέσκου αποπεμφθεί, το κόμμα αναμένεται να κερδίσει και την προεδρία.