H λιτότητα «μαυρίζει» κυβερνήσεις

Η λιτότητα βλάπτει σοβαρά την… υγεία όχι μόνο των εκατομμυρίων Ευρωπαίων φορολογουμένων αλλά και των δεκάδων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Ασταθείς και ετοιμόρροπες, ωσάν τραπουλόχαρτα στον άνεμο, οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη των 27 πέφτουν η μία μετά την άλλη, ανήμπορες να αντισταθούν στο ντόμινο της κρίσης χρέους, μιας κρίσης η οποία δεν χαρίζεται σε κανένα κυβερνητικό σχήμα, είτε αυτό είναι Δεξιό-Νεοφιλελεύθερο είτε Κεντροαριστερό – Σοσιαλδημοκρατικό.

Όπως δημοσιεύει το Έθνος της Κυριακής, από την έναρξη της κρίσης την άνοιξη του 2010 μέχρι σήμερα, κοινώς μέσα σε διάστημα σχεδόν δύο ετών, οι συσχετισμοί εξουσίας έχουν ανατραπεί σε συνολικά 15 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ και σε 10 από τις 17 χώρες της Ευρωζώνης.

Όσο για τις απώλειες των επιμέρους πολιτικών στρατοπέδων, αυτές είναι μοιρασμένες καθώς οι Σοσιαλδημοκράτες έχασαν συνολικά έξι κάστρα τους (σε Ουγγαρία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ελλάδα, Βρετανία) και οι Δεξιοί πέντε (σε Ρουμανία, Σλοβακία, Γαλλία, Δανία, Ιταλία).

ΓΑΛΛΙΑ
Η… πρωτιά του Σαρκοζί

Στενός και πειθήνιος συνεργάτης της Μέρκελ τις δύσκολες ώρες της κρίσης, ο συντηρητικός Νικολά Σαρκοζί επέλεξε να συνταχθεί πλήρως με το Βερολίνο προσυπογράφοντας το γερμανικό όραμα της μονόπλευρης λιτότητας για την Ευρώπη (νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο), γεγονός το οποίο έμελλε να του κοστίσει την προεδρία. Στον αντίποδα, ο Σοσιαλιστής Φρανσουά Ολάντ ήρθε να… εισβάλει θριαμβευτικά στη Βαστίλη με σημαία του την ακύρωση της πολιτικής Σαρκοζί (ανάπτυξη αντί για λιτότητα, επαναδιαπραγμάτευση του Συμφώνου) και κατηγορώντας τον απερχόμενο πρόεδρο πως δεν ύψωσε ανάστημα στη Μέρκελ. Οι Γάλλοι ψηφοφόροι χειροκρότησαν την προοπτική ανάπτυξης και μαύρισαν τα πεπραγμένα Σαρκοζί (λιτότητα, έκρηξη ανεργίας, υποβάθμιση οικονομίας κ.ά.). Κάπως έτσι, οι Σοσιαλιστές επέστρεψαν στην εξουσία έπειτα από 17 χρόνια.

ΙΤΑΛΙΑ
Η κρίση νίκησε και τα σκάνδαλα

Σκληρή και αμείλικτη, η πραγματικότητα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους κατόρθωσε αυτό που δεν είχαν καταφέρει πάμπολλα σκάνδαλα (σεξουαλικά, οικονομικά) και… 56 ψηφοφορίες εμπιστοσύνης: να εκθρονίσει τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι από την πρωθυπουργία. Υπό τις ασφυκτικές πιέσεις των αγορών και της ΕΕ, ο καβαλιέρε συμφώνησε να παραιτηθεί τον περασμένο Νοέμβρη διαλύοντας την κυβέρνησης συνεργασίας (που είχε με την ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά) και κάνοντας χώρο για την έλευση της πρώτης αμιγώς τεχνοκρατικής κυβέρνησης στην EE. Καθηγητής Οικονομικών με μακρά θητεία στην ΕΕ, ο Μόντι έγινε πρωθυπουργός, με τις ευλογίες της Κεντροαριστεράς (Μπερσάνι) και της Δεξιάς (Μπερλουσκόνι), ενώ η θητεία του προβλέπεται να ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2013. Πάντως, στις δημοτικές εκλογές του περασμένου Σαββατοκύριακου (την πρώτη εκλογική αναμέτρηση αφότου ανέλαβε ο Μόντι) κερδισμένη βγήκε η Κεντροαριστερά και τα κόμματα διαμαρτυρίας.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ
Η οργή έριξε τον Κόουεν

Η Ιρλανδία θα μείνει στην Ιστορία ως η δεύτερη ευρωπαϊκή χώρα, μετά την Ελλάδα, η οποία χρειάστηκε να προσφύγει στον μηχανισμό διάσωσης (Νοέμβριος 2010). Ωστόσο, και εκεί, όπως και εδώ, η «χρεοκοπία» δεν θα μπορούσε παρά να συνοδευθεί από ανακατατάξεις στην κεντρική πολιτική σκηνή. Η κυβέρνηση συνεργασίας του κεντροδεξιού Μπράιαν Κόουεν αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις αρχές του 2011, εν μέσω ενός κύματος λαϊκών διαμαρτυριών ενάντια στα μέτρα λιτότητας. Τον Φεβρουάριο του 2011, πρωθυπουργός εξελέγη ο επίσης κεντροδεξιός Εντα Κένι, ο οποίος πασχίζει να πείσει τον λαό να σηρίξει το Δημοσιονομικό Σύμφωνο στο δημοψήφισμα της 31ης Μαΐου. Πάντως, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το κίνημα του «Οχι» δείχνει να κερδίζει έδαφος, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά η δημοτικότητα του Sinn Fein, άλλοτε πολιτικού σκέλους του IRA.

ΤΣΕΧΙΑ
Παράταση στη λιτότητα

Σε διάλυση οδηγήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες και ο κεντροδεξιός κυβερνητικός συνασπισμός της Τσεχίας υπό τον πρωθυπουργό Πετρ Νέτσας. Επισήμως, αιτία της κατάρρευσης θεωρήθηκε ένα σκάνδαλο που έπληξε το μικρότερο από τα τρία κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού. Ωστόσο, πέρα από τα σκάνδαλα, είναι γεγονός πως η πολιτική λιτότητας που ακολουθεί η κυβέρνηση (περικοπές δαπανών ύψους 2,2 δισ. ευρώ για το 2013) έχει προκαλέσει κλίμα εντονότατης λαϊκής δυσαρέσκειας. Να σημειωθεί πως ο Νέτσας τελικώς επιβίωσε λαμβάνοντας ψήφο εμπιστοσύνης. Ως εκ τούτου, η λιτότητα συνεχίζεται.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Έβγαλε μόνη τα μάτια της

Θιασώτρια της σκληρής λιτότητας και της ακόμη σκληρότερης δημοσιονομικής πειθαρχίας, η Ολλανδία πήρε το δάχτυλό της (αυτό που δεν έχανε ευκαιρία να κουνάει σε βάρος της «απείθαρχης» Ελλάδας) και έβγαλε το μάτι της. Η κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας του Μαρκ Ρούτε κατέρρευσε στις 23 Απριλίου, έπειτα από ενάμιση χρόνο στην εξουσία, ακριβώς επειδή δεν κατάφερνε να πιάσει τους σκληρούς στόχους του νέου Δημοσιονομικού Συμφώνου που η ίδια επέβαλε ως σύμμαχος της Γερμανίας. Είχαν προηγηθεί μήνες διαπραγματεύσεων ανάμεσα στα κυβερνητικά κόμματα τα οποία δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για μέτρα λιτότητας ύψους 14-16 δισ. ευρώ (όλα κατέρρευσαν όταν αποχώρησε ο ακροδεξιός Γκέερτ Βίλντερς). Στην πορεία, η -υπηρεσιακή πλέον- κυβέρνηση κατέληξε σε μια εύθραυστη συμφωνία για τις περικοπές στον προϋπολογισμό του 2013. Ωστόσο, ο τελικός προϋπολογισμός προβλέπεται να παρουσιαστεί μετά τις επερχόμενες πρόωρες εκλογές της 12ης Σεπτεμβρίου.

ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Άντεξε μόλις δυόμισι μήνες

Χειρότερα κι από φύλλο στον άνεμο της κρίσης, η κυβέρνηση της Ρουμανίας πέφτει προτού καλά καλά προλάβει να συσταθεί, πληρώνοντας ακριβά το τίμημα για τα μέτρα λιτότητας που προσπαθεί να επιβάλει. Για του λόγου το αληθές, η κεντροδεξιά κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μιχάι Ραζβάν Ουνγκουρεάνου κατέρρευσε προ ημερών (έπειτα από πρόταση μομφής της αντιπολίτευσης), αφού πρώτα συμπλήρωσε μόλις… δυόμισι μήνες στην εξουσία. Να σημειωθεί πως ο Ουνγκουρεάνου είχε αναλάβει τα ηνία της χώρας μετά την επίσης πρόωρη παραίτηση του κεντροδεξιού Εμίλ Μποκ. Οσο για τον νέο πρωθυπουργό, αυτός είναι ο 39χρονος κεντροαριστερός Βίκτορ Πόντα, ο οποίος ξεκίνησε τη θητεία του υποσχόμενος… αυξήσεις μισθών.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Η νέα κυβέρνηση πήρε ακόμα πιο σκληρά μέτρα

Οσο κι αν προσπάθησε, η Πορτογαλία δεν κατάφερε να γλιτώσει, με αποτέλεσμα τον Απρίλιο του 2011 αυτή να γίνει η τρίτη χώρα της Ευρωζώνης που υπάγεται σε καθεστώς διάσωσης. Νωρίτερα (τέλη Μαρτίου), ο Σοσιαλιστής Ζοζέ Σόκρατες (πρωθυπουργός από το 2005) είχε παραιτηθεί όταν το Κοινοβούλιο απέρριψε το πακέτο των μέτρων λιτότητας που αυτός έδινε μάχη να περάσει. Ακολούθησαν εκλογές τον Ιούνιο στις οποίες οι Σοσιαλιστές κατατροπώθηκαν (έπεσαν κάτω από το 29%, σημειώνοντας τη χειρότερη επίδοσή τους από το 1991 και μετά). Νικητής ανακηρύχθηκε (με ποσοστό 38,7%) ο κεντροδεξιός Πέντρου Πάσους Κοέλιου, ένας άνθρωπος των αγορών ο οποίος έμελλε να λάβει μέτρα πολύ χειρότερα από αυτά που ανέτρεψαν τον Σοσιαλιστή προκάτοχό του.

ΙΣΠΑΝΙΑ
Αλλαγή σκηνικού έπειτα από 8 χρόνια

Πρωταθλήτρια στην ανεργία, βαριά τραυματισμένη από την κρίση στην αγορά ακινήτων και αντιμέτωπη με την ύφεση, η Ισπανία άλλαξε κυβέρνηση τον Νοέμβριο του 2011, καθώς έμπαινε στον δρόμο της σκληρής λιτότητας με την ελπίδα πως αυτός θα την οδηγούσε κάπου καλύτερα. Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι συνέτριψε τους Σοσιαλιστές του Θαπατέρο (κυβερνούσαν από το 2004). Ωστόσο, τα προβλήματα για την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης έμελλε να γιγαντωθούν. Η ανεργία συνέχισε να αυξάνεται, η οικονομία συνέχισε να φλερτάρει με την ύφεση και οι δημοσιονομικοί στόχοι δεν επετεύχθησαν. Κι όλα αυτά ενώ η κυβέρνηση Ραχόι έχει ήδη ανακοινώσει περικοπές συνολικού ύψους 37 δισ. ευρώ.

ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
Τις παρέσυρε το… ποτάμι του Νότου

Οι ευρωπαϊκές οικονομικές αναταράξεις των τελευταίων δύο ετών έμελλε να φέρουν ανακατατάξεις και σε χώρες οι οποίες, στο εσωτερικό τους, δεν βιώνουν τον εφιάλτη της σκληρής λιτότητας, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που τον βιώνει ο Νότος.

Ενδεικτικά, στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου στη Δανία, οι Σοσιαλδημοκράτες της Χέλε Τόρνινγκ-Σμιντ επέτυχαν νίκη ως επικεφαλής ενός συνασπισμού κεντροαριστερών κομμάτων και επέστρεψαν στην εξουσία εκτοπίζοντας την κεντροδεξιά κυβέρνηση Ράσμουσεν.

Αντιθέτως, στη Φινλανδία, η εκλογική πλάστιγγα έγειρε προς τα ακροδεξιά καθώς, στις εκλογές του Απριλίου του 2011, οι ευρωσκεπτικιστές Αληθινοί Φινλανδοί του Τίμο Σόινι ανακηρύχθηκαν τρίτη δύναμη τετραπλασιάζοντας το ποσοστό τους.

Στη Σλοβενία, οι πρόωρες βουλευτικές του περασμένου Δεκεμβρίου (ήταν προγραμματισμένες για το 2012) έφεραν ανακατατάξεις στην εξουσία, με τους Σοσιαλδημοκράτες του Μπόρουτ Πάχορ (ο οποίος κατέρρευσε έπειτα από πρόταση μομφής) να αντικαθίστανται από έναν κεντροδεξιό συνασπισμό πέντε κομμάτων υπό τον Γιάνες Γιάνσα.

Κλυδωνισμοί και στη Σλοβακία όπου ο κεντροδεξιός κυβερνητικός συνασπισμός της Ιβέτα Ραντιτσόβα κατέρρευσε έπειτα από πρόταση μομφής (Οκτώβριος 2011) στον απόηχο σκανδάλων αλλά και διαφωνιών για το EFSF (μέρος του πολιτικού κόσμου αρνιόταν να επικυρώσει τον ενισχυμένο ρόλο του EFSF). Ακολούθησαν εκλογές (Μάρτιος 2012) μέσα από τις οποίες ανήλθε στην εξουσία ο Σοσιαλδημοκράτης Ρόμπερτ Φίκο.