Όταν ο λαός γίνεται μια «γροθιά»

«Λαός ενωμένος, ποτέ ηττημένος», είναι μια από τις πλέον συνηθισμένες φράσεις που «ζωντανεύει» κατά καιρούς στα χείλη των διαδηλωτών ανά τον κόσμο, ανεξαρτήτως εθνικότητας και χρώματος.

Μια φράση που μετουσιώνεται σε πράξη όταν οι πολίτες του κόσμου παύουν να παρακολουθούν αμέτοχοι τις εξελίξεις και συσπειρώνονται ενάντια στην «απειλή» όποια μορφής κι αν είναι αυτή.

Ωστόσο, όσο συνηθισμένη και χιλιοειπωμένη μπορεί να είναι η φράση αυτή, άλλο τόσο δύσκολο είναι να παραμείνει ενωμένος ένας λαός. Δεν είναι όμως και απίθανο. Άλλωστε, η ίδια η ιστορία το έχει αποδείξει. Γεγονότα όπως ο Μάης του ’68 στη Γαλλία και η Ματωμένη Κυριακή στη Βόρεια Ιρλανδία είναι μερικά μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Γιατί πολλές φορές, ακόμα κι αν είναι αδύνατον κάποιοι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους αγωνιζόμενοι να επιστρέψουν, η λέξη «συγγνώμη» από τα χείλη ενός πρωθυπουργού θα μπορούσε να είναι μια μορφή δικαίωσης του αγώνα.

Στη συνέχεια σας παραθέτουμε κάποιες από τις σημαντικότερες διαδηλώσεις-εξεγέρσεις που έχουν γίνει ποτέ. Όχι μόνο από πλευράς αριθμού θυμάτων αλλά και έντασης. Καθώς ακόμα και η απώλεια ενός ανθρώπου είναι αρκετή για να πυροδοτήσει εντάσεις και επεισόδια πρωτοφανούς έκτασης.

Σικάγο, 1886

Έχει μείνει στην ιστορία ως η ημέρα των εργατών. Την 1η Μαΐου του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και ωράριο στις 8 ώρες. Την περίοδο εκείνη το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους για όσες ώρες επιθυμούσαν, ακόμη και τις Κυριακές.

Στην απεργία πήραν μέρος περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ.  Η πιο μαχητική πορεία έγινε στο Σικάγο, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων.

Και επειδή σχεδόν καμία διαδήλωση δεν είναι αναίμακτη, η απόπειρα των  αστυνομικών δυνάμεων να διαλύσουν δια της βίας τη συγκέντρωση ανοίγοντας πυρ κατά βούληση κατά των συγκεντρωμένων, είχε σαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από πυρά.

Γαλλία, 1968

Ο Μάιος, ο μήνας αυτός της άνοιξης, σημάδεψε για πάντα τη Γαλλία και την έφερε στο χείλος της αναρχίας. Οι κινητοποιήσεις και ταραχές που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία των Γάλλων φοιτητών των οποίων ηγείτο ο Γαλλο – Γερμανός φοιτητής, Ντανιέλ Κον Μπεντίτ μέχρι που απελάθηκε από τη χώρα, παρέλυσαν κυριολεκτικά τα πάντα. Οι κινητοποιήσεις εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα και σε αυτές συμμετείχαν εργαζόμενοι, δάσκαλοι και φοιτητές που ζητούσαν την παραίτηση Ντε Γκωλ. Οι πολίτες διαδήλωσαν ενάντια στο κατεστημένο απαιτώντας αλλαγές στους κανόνες εκπαίδευσης, τα δικαιώματα των γυναικών, τις εργασιακές σχέσεις και σε θέματα λογοκρισίας των ΜΜΕ.

Εκατομμύρια εργάτες έγιναν μια γροθιά με τους εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές, με αποτέλεσμα να παρατηρηθούν ελλείψεις σε καύσιμα και ψωμί.

Επρόκειτο για μία πολιτιστική, πολιτική και σεξουαλική επανάσταση, πολύ μπροστά από την εποχή της, που ακόμη και σήμερα προκαλεί παθιασμένες συζητήσεις.

Αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί πολιτική και κοινωνική κρίση, που οδήγησε στη διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη εκλογών από τον τότε πρόεδρο Σαρλ Ντε Γκωλ, τον Ιούνιο του 1968.

Πρόκειται για ένα γεγονός που αποτέλεσε σημείο-σταθμό και πηγή έμπνευσης για παρόμοιους κοινωνικούς αγώνες στην Ευρώπη και όχι μόνο.

Βόρεια Ιρλανδία, 1972, «Ματωμένη Κυριακή»

Η 30^ή Ιανουαρίου του 1972 έμεινε στην ιστορία ως «Ματωμένη Κυριακή». Ήταν τότε που 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν Βρετανοί στρατιώτες άνοιξαν πυρ εναντίον τους στην πόλη Ντέρρι, στη διάρκεια πορείας διαμαρτυρίας με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα στην περιοχή.

Τριάντα οκτώ χρόνια αργότερα, το 2010, δημοσιοποιήθηκε το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής. Η έκθεση, που δόθηκε στη δημοσιότητα μετά την παρέμβαση του Κάμερον, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι κανένα από τα θύματα δε δημιουργούσε απειλή θανάτου ούτε υπήρχε κίνδυνος να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό.

Ο στρατός ήταν αυτός που άνοιξε πυρ απροειδοποίητα χωρίς να υπάρχει καμία απειλή εναντίον του. Η βρετανική κυβέρνηση μέσω του ίδιου του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε δημοσίως συγγνώμη για το γεγονός χαρακτηρίζοντας το ως αδικαιολόγητο. Πρόσθεσε επίσης ότι προτίθεται να καταβάλει χρηματικές αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων της «Ματωμένης Κυριακής». Ωστόσο, μια από τις οικογένειες των νεκρών της ξεκαθάρισε ότι δεν θα δεχθεί καμία αποζημίωση από τη βρετανική κυβέρνηση.

Αργεντινή, Δεκέμβριος 2001

Ήταν το Δεκέμβριο του 2001 όταν το ποτήρι ξεχείλισε για τους πολίτες της Αργεντινής. Ενώ ο τότε πρόεδρος, Φερνάντο ντε λα Ρούα και υπαίτιος της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τη χώρα την εγκατέλειπε με ελικόπτερο, στους δρόμους ο κόσμος έσπαγε τράπεζες με ό,τι μέσο είχε στη διάθεση του ακόμη και με κατσαρόλες και λοστούς. Αστυνομικοί πυροβολούσαν αδιακρίτως τους πολίτες που λεηλατούσαν σουπερμάρκετ και ανέργους μαζεμένους που έσκιζαν λάστιχα αυτοκινήτων για να τα κάψουν. Οι νεκροί έφτασαν τους 22 και οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 200.

Ουκρανία, 2004, «Πορτοκαλί Επανάσταση»

Οι διαδηλώσεις του 2004 στην Ουκρανία είναι από τις πιο μαζικές που έγιναν ποτέ στη χώρα και έμειναν στην ιστορία ως η «πορτοκαλί επανάσταση».

Οι προεδρικές εκλογές του 2004 στην Ουκρανία συνοδεύτηκαν από φόβους αιματοχυσίας και απειλές απόσχισης. Χιλιάδες υποστηρικτές του ηγέτη της αντιπολίτευσης Βίκτορ Γιούσενκο από κάθε γωνιά της χώρας «επαναστάτησαν»  καταγγέλλοντας νοθεία. Οι διαδηλώσεις που ήταν από τις πιο μαζικές που έγιναν ποτέ στη χώρα, οδήγησαν τη χώρα σε παράλυση.

Άνθρωποι από ολόκληρη την Ουκρανία επιβιβάστηκαν σε αυτοκίνητα, τρένα και λεωφορεία με τελικό προορισμό την πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι στη δεύτερη κιόλας ημέρα των διαδηλώσεων πήραν μέρος τουλάχιστον 500.000 πολίτες.

Το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, μετά από 1.000 προσφυγές που είχαν κατατεθεί, κήρυξε άκυρες τις εκλογές και έδωσε εντολή να προκηρυχθούν νέες με αποτέλεσμα να βγει τελικώς νικητής ο Γιούσενκο.

Γαλλία, 2005 

Ο θάνατος δύο νεαρών μεταναστών σε υποβαθμισμένο προάστειο του Παρισιού στις 27 Οκτωβρίου, πυροδότησε τα θερμά επεισόδια που ακολούθησαν στη Γαλλία.

Στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν από τους αστυνομικούς που κατέκλυσαν ξαφνικά το γκέτο του Clichy-sous-Bois τρεις έφηβοι επιχείρησαν να κρυφτούν στον ηλεκτρικό υποσταθμό γαλλικής εταιρίας ηλεκτρισμού, με αποτέλεσμα οι δύο από αυτούς να πεθάνουν από ηλεκτροπληξία.

Απο κει και έπειτα ακολούθησε το χάος. Δέκα χιλιάδες αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν, κτίρια έγιναν παρανάλωμα του πυρός και εκατοντάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν.

Το κόστος των καταστροφών είχε υπολογιστεί στα διακόσια εκατομμύρια δολάρια. Τα επεισόδια διήρκεσαν τρεις βδομάδες και εξαπλώθηκαν σε περισσότερες από 250 πόλεις.

Μέση Ανατολή, 2011, Αραβική Άνοιξη

Ως Αραβική Άνοιξη ορίζεται το επαναστατικό κύμα των διαδηλώσεων στον αραβικό κόσμο ενάντια στη διαφθορά της εξουσίας, την ανεργία και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αρχή έγινε από την Τυνησία. Ακολούθησαν, η επανάσταση στην Αίγυπτο, ο εμφύλιος στη Λιβύη με αποτέλεσμα την πτώση της κυβέρνησης, και οι ξεσηκωμοί στο Μπαχρέιν, τη Συρία, την Υεμένη κι άλλες αραβικές χώρες.

Οι διαδηλώσεις που έγιναν στην Τυνησία το 2011 ήταν οι πιο δραματικές που είχε γνωρίσει η χώρα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες και οδήγησαν στην ανατροπή του Μπεν Άλι έπειτα από 23 χρόνια στην εξουσία και τον εξορισμό του.

Το γεγονός αυτό πυροδότησε σειρά εξεγέρσεων σε άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος όπου οι μαζικές διαδηλώσεις οδήγησαν στην ανατροπή του προέδρου Μουμπάρακ. Εκατομμύρια κόσμου πανηγύρισαν στην πλατεία Ταχρίρ του Καϊρου.

Το ντόμινο των εξεγέρσεων συνεχίστηκε με τη Λιβύη όπου ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος ο οποίος «τυπικά» τελείωσε οκτώ μήνες αργότερα, όταν ο Μουαμάρ Καντάφι  πιάστηκε αιχμάλωτος και σκοτώθηκε κοντά στη γενέτειρά του τη Σύρτη.

Ο λαός στη Συρία ξεσηκώθηκε τον Ιανουάριο του 2011 ζητώντας την παραίτηση του Μπασάρ Αλ Άσαντ.  Η χώρα βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση εμφυλίου με τις κυβερνητικές δυνάμεις να σφυροκοπούν ανελέητα ακόμη και κατοικημένες γειτονιές.

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων ασφαλείας έχουν ξεπεράσει τις 4.000 ενώ λιποτάκτες στρατιώτες έχουν πάρει τα όπλα και στρέφονται κατά της κυβέρνησης του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ, όπως δήλωσε πρόσφατα η Ύπατη Αρμοστής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νάβι Πιλάι.

Ισπανία, 2011, «Αγανακτισμένοι»

Ο ισπανικός Τύπος τούς έχει βαφτίσει «Los Indignados». Και μπορεί το πρώτο βράδυ να ήταν γύρω στους πενήντα, το δεύτερο όμως έγιναν διακόσιοι και στη συνέχεια έγιναν χιλιάδες. Η δράση τους επεκτάθηκε σε διάφορες ισπανικές πόλεις εμπνέοντας κι άλλους αγανακτισμένους σε ευρωπαϊκές πόλεις να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους.

 Οι συγκεντρώσεις στην πλατεία Puerta del Sol της Μαδρίτης ήταν τόσο μαζικές που κάποιοι έφτασαν να τη συγκρίνουν με τη θρυλική πλέον πλατεία Ταχρίρ.

Οι Αγανακτισμένοι δεν έχουν ηγέτη, δεν ανήκουν σε κόµµατα, ούτε σε συνδικάτα, η δύναµη που τους καθοδηγεί είναι η απελπισία που νιώθουν, έπειτα από τρία χρόνια οικονοµικής κρίσης. Συνασπίζονται πίσω από το ενιαίο σύνθηµα «Democracia Real Ya», «Γνήσια ∆ηµοκρατία, Τώρα».

Το µέσο που χρησιµοποιούν για την οργάνωσή τους δεν είναι άλλο από το διαδίκτυο και κυρίως το twitter και το facebook.

ΗΠΑ 2011, «Occupy Wall Street»

Το κίνημα «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ» διαθέτει πλέον μιμητές σε ολόκληρο τον κόσμο. Απαρτίζεται από Αμερικανούς Αγανακτισμένους που διαμαρτύρονται για την υψηλή ανεργία, την απληστία των αγορών και τη διάσωση των τραπεζών που έγινε το 2008.

 Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ατζέντα που να υπαγορεύει τη δράση του, πέρα από τη γενικότερη κοινή δυσαρέσκεια των συμμετεχόντων απέναντι στις ανισότητες που βιώνει η αμερικανική κοινωνία η οποία καλείται σήμερα να σηκώσει στους αδύναμους ώμους της το μεγαλύτερο βάρος της οικονομικής κρίσης που παραμένει ούτε λίγο ούτε πολύ ανεξέλεγκτη.

 Η απόπειρα καταστολής των διαδηλώσεων από τις αστυνομικές δυνάμεις είναι συνήθως βίαιη. Ενδεικτικός, ο θάνατος τριών ανθρώπων στους χώρους που είχαν καταλάβει τον περασμένο Νοέμβριο διαδηλωτές στο Βερμόντ, την Καλιφόρνια και τη Νέα Ορλεάνη.