«Αγαπώ πάρα πολύ την Κρήτη», δηλώνει ο Τσαγάν Ιρμάκ, ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Τουρκίας. Η νέα του ταινία «Οι άνθρωποι του παππού μου» είναι γεμάτη από νοσταλγία για την Κρήτη του Μεχμέτ Γιαβάς, του παππού του σκηνοθέτη. Είχε αφήσει την πατρίδα του στα εφτά του χρόνια, το 1923, στην ανταλλαγή των πληθυσμών. Η ταινία βγήκε την εβδομάδα που μας πέρασε στους τουρκικούς κινηματογράφους και σύντομα θα παίξει και στην Ελλάδα.

«Εκεί είμαστε τουρκόσποροι και εδώ γκιαούρηδες», παραπονιέται o παππούς του Τσαγάν Ιρμάκ στην ταινία. Είναι ακριβώς όπως η ιστορία των Ελλήνων που έφυγαν το 1923 από την Σμύρνη αλλά από την ανάποδη. Αλλάζουν μόνο τα ονόματα.

«Για μένα αυτή η ταινία είναι πολύ σημαντική, είναι ιδιαίτερη γιατί είναι μια πραγματική ιστορία. Είναι η ιστορία του παππού μου», δηλώνει ο Τσαγάν Ιρμάκ σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Τα Νέα».

Ο δεκάχρονος Οζάν, που στην πραγματικότητα είναι ο ίδιος ο σκηνοθέτης, αντιδρά επειδή οι φίλοι του τον φωνάζουν «γκιαούρη» λόγω της καταγωγής του παππού του από την Κρήτη. «Είμαστε Τούρκοι», λέει συχνά θυμωμένος ο Οζάν. Φοβάται ότι θα χάσει τους φίλους του και ο παππούς του ανησυχεί βλέποντάς τον να αντιδρά τόσο υπερβολικά. Το όνειρο του παππού του είναι να επιστρέψει κάποτε στο σπίτι που γεννήθηκε, στην Κρήτη. Γι’ αυτό και γράφει γράμματα, τα βάζει σε μπουκάλια και τα πετάει στη θάλασσα πιστεύοντας ότι θα φτάσουν μέχρι το σπίτι του.

Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας γυρνάει πολύ πίσω, στο 1923. Εκεί στο λιμάνι της Κρήτης όπου χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι περίμεναν τα πλοία που θα τους μετέφεραν στην Τουρκία. Πεινασμένοι, ταλαιπωρημένοι, άρρωστοι, περίμεναν. «Επρεπε οπωσδήποτε να βάλω αυτήν τη σκηνή που την άκουσα από τον παππού μου», δηλώνει ο Τσαγάν Ιρμάκ. Ο παππούς του είχε επιβιβαστεί μαζί με τους γονείς του στο πλοίο «Gulcemal» το οποίο τους μετέφερε στη Σμύρνη.

Μερικές φωτογραφίες από τότε τον βοήθησαν να στήσει αυτήν τη σκηνή. Αν και τα γυρίσματα δεν έγιναν στο λιμάνι της Κρήτης επειδή όπως μου εξήγησε είναι πολύ μοντέρνο για να φτιάξουν ένα τέτοιο σκηνικό εκεί. Γι’ αυτό και επέλεξαν την Ιμβρο. Επιστράτευσαν εκατοντάδες χωρικούς από το νησί για να υποδυθούν τους Τούρκους μετανάστες από την Κρήτη.
Τους έκαναν μαθήματα ελληνικών και έπαιξαν στην ταινία. Ασφαλώς υπήρξαν αδυναμίες στην απόδοση των ελληνικών, αλλά οι εικόνες είναι συγκλονιστικές.