Φοβερά και τρομερά πράγματα που μάθαμε το 2016 για το ηλιακό μας σύστημα

Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, υπάρχουν κάπου 30 διαστημόπλοια και δορυφόροι εκεί πάνω που μαζεύουν διαρκώς πληροφορίες για το ηλιακό μας σύστημα. Κι έτσι κάθε χρόνο η ανθρώπινη γνώση για το Σύμπαν και τα μυστήριά του πλουτίζει αδιάκοπα, πυροδοτώντας περισσότερο ή λιγότερο λογικοφανείς θεωρίες για τη διαστημική μας γειτονιά. Έτσι και την προηγούμενη χρονιά, η αστρονομία μέτρησε μερικούς εμφατικούς θριάμβους κάνοντας όλους μας να θελήσουμε να μάθουμε περισσότερα για τη Γη, τη Σελήνη και τους άλλους πλανήτες του συστήματός μας. Να μερικά από τα αστρονομικά highlights του 2016…

Ο Δίας και ο Κρόνος μάς ρίχνουν κομήτες

Ήταν το 1994 όταν ο κόσμος παρακολουθούσε αποσβολωμένος έναν κομήτη να συγκρούεται με τον Δία, αφήνοντας τεράστια ίχνη (στο μέγεθος της Γης!) στην επιφάνειά του. Κι έτσι οι αστρονόμοι κατέληξαν στη θεωρία (όχι χωρίς αντιρρήσεις φυσικά) ότι ο Δίας μάς προστατεύει από τους κομήτες και τους αστεροειδείς, λειτουργώντας ως ασπίδα προστασίας. Με το τεράστιο βαρυτικό του πεδίο, πιστευόταν πως ο Δίας ρουφούσε την πλειονότητα των κοσμικών αυτών αντικειμένων πριν φτάσουν στη Γη. Πρόσφατη ωστόσο έρευνα ισχυρίζεται το ακριβώς αντίθετο, στέλνοντας την πεποίθηση περί ασπίδας του Δία στα αζήτητα της αστρονομίας. Στο εργαστήριο της NASA στην Πασαντίνα, προσομοιώσεις έδειξαν πως τόσο ο Δίας όσο και ο Κρόνος είναι πολύ πιθανότερο να προωθούν τα διαστημικά συντρίμμια στο εσωτερικό του ηλιακού μας συστήματος, θέτοντάς τα σε τέτοιες τροχιές που μπορούν να τα φέρουν στον δρόμο της Γης. Οι μεγαλύτεροι πλανήτες όχι μόνο δεν μας προστατεύουν από τους κομήτες, αλλά στην ουσία τους ρίχνουν καταπάνω μας! Υπάρχουν ωστόσο και καλά νέα, μιας και αυτοί οι κομήτες, μετεωρίτες και οι αστεροειδείς που χτύπησαν τη Γη στα πρώτα στάδιά της μπορεί να ευθύνονται για τα υλικά που γέννησαν τη ζωή στον πλανήτη μας…

Ο Ερμής έχει ένα φαράγγι που κάνει το Γκραν Κάνιον να μοιάζει ρωγμή

Την ώρα που η Αφροδίτη και ο Άρης φαίνεται πως είχαν έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα μέχρι και πριν από λίγα εκατομμύρια χρόνια, η σεισμική δραστηριότητα σταμάτησε στον Ερμή εδώ και 3-4 δισ. χρόνια. Ο πλανήτης κρύωσε, άρχισε να συρρικνώνεται και να «ριτιδιάζει». Η γεωλογική αυτή δραστηριότητα δημιούργησε μια πελώρια ρωγμή που οι επιστήμονες αποκαλούν «μεγάλη κοιλάδα». Όπως μας ενημέρωσε το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, η κοιλάδα έχει μήκος 965 χιλιομέτρων και πλάτος 400, με τις απότομες πλευρές της να βυθίζονται ακόμα και 3 χιλιόμετρα κάτω από το περιβάλλον έδαφος. Για να το δούμε στην προοπτική του, αν η «μεγάλη κοιλάδα» υπήρχε στη Γη, τότε θα ήταν διπλάσια σε διαστάσεις από το Γκραν Κάνιον! Και για τον μικρότερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, με περιφέρεια μόλις πάνω από τα 4.800 χιλιόμετρα, το τεράστιο αυτό φαράγγι μοιάζει με μια θηριώδη ουλή κατά μήκος της επιφάνειάς του…

Η Αφροδίτη ήταν κάποτε κατοικίσιμη

Η Αφροδίτη, το διδυμάκι της Γης σε διαστάσεις, είναι ο μόνος πλανήτης που περιστρέφεται αντίστροφα (από τα ανατολικά προς τα δυτικά). Με θερμοκρασίες 460 βαθμών Κελσίου, η επιφάνειά της είναι τόσο καυτή που λιώνει και μόλυβδο, την ίδια ώρα που τα σύννεφά της είναι καμωμένα από θειικό οξύ. Παρά το αφιλόξενο περιβάλλον της ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία μας λέει ότι κάποτε η Αφροδίτη θα μπορούσε να υποβαστάξει έμβια όντα! Περισσότερα από 4 δισ. χρόνια πριν, ο πλανήτης είχε ωκεανούς, μια κατάσταση που διατηρήθηκε πιθανότατα για 2 δισ. χρόνια. Κατόπιν ο ήλιος τα εξαφάνισε όλα, καθώς το ισχυρό ηλεκτρικό της πεδίο πίεζε το υδρογόνο και το οξυγόνο στα ανώτατα στρώματα της ατμόσφαιρας. Οι επιστήμονες δεν έχουν ιδέα γιατί η Αφροδίτη διαθέτει τόσο ισχυρό ηλεκτρικό πεδίο, αν και ξέρουν πια πολλά για την ιστορία της…

Η Γη τροφοδοτείται από τη Σελήνη

Η Γη περιβάλλεται από ένα μαγνητικό πεδίο που μας προστατεύει από την επιβλαβή ακτινοβολία και τα μικροσωματίδια. Χωρίς αυτό, θα μας χτυπούσαν κοσμικές ακτίνες κάπου 1.000 φορές δυνατότερες από ό,τι κάνουν σήμερα. Και βέβαια ηλεκτρονικές συσκευές και υπολογιστές δεν θα δούλευαν κατά κανέναν τρόπο. Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες λοιπόν που έχουμε μια τεράστια σφαίρα από λιωμένο σίδηρο να περιστρέφεται στο κέντρο της Γης. Μέχρι πρόσφατα, η επιστήμη δεν ήταν ακριβώς σίγουρη αναφορικά με το τι είναι αυτό που την κάνει να περιστρέφεται αδιάκοπα. Υπέθεταν πως κάποια στιγμή θα έπρεπε να κρυώσει και να ελαττώσει ταχύτητα. Στα τελευταία 4,3 δισ. χρόνια όμως, έχει κρυώσει μόλις κατά 300 βαθμούς Κελσίου, μια ποσότητα που δεν λογίζεται καθόλου σημαντική. Οι αστρονόμοι του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας πιστεύουν πλέον πως είναι η τροχιά του Φεγγαριού αυτή που κρατά τον γήινο πυρήνα σε περιστροφή, στέλνοντας κάπου 1 τρισ. βατ ενέργειας στον πυρήνα μας. Κι έτσι η Σελήνη καθίσταται ακόμα πιο σημαντική για τη γήινη ζωή…

Η διαστημική μας γειτονιά περιλαμβάνει κάπου 15.000 μεγάλους αστεροειδείς

Ήταν το 2005 όταν η NASA ανέλαβε το έργο να χαρτογραφήσει το 90% των μεγάλων ουράνιων αντικειμένων που είναι κοντά στη Γη μέχρι το 2020. Ως σήμερα, έχουν καταγράψει το 90% των εν λόγω διαστημικών συντριμμιών με μήκος τουλάχιστον 915 μέτρων, αν και έχουν δουλίτσα ακόμα στα μικρότερα αντικείμενα, καθώς το έργο είναι μόλις στο 20% της ολοκλήρωσής του για αντικείμενα 140 μέτρων (και μεγαλύτερα). Το 2016, η NASA κυμάνθηκε στις 30 νέες ανακαλύψεις τη μέρα, φτάνοντας το 15.000ο κοσμικό αντικείμενο που βολτάρει στη γειτονιά μας. Για να το δούμε στην προοπτική του, όλο το 1998 είχαν βρει μόλις 30 τέτοια συντρίμμια! Η προσπάθεια είναι πλέον διεθνής και η Παγκόσμια Αστρονομική Ένωση σέρνει τον χορό, για να ξέρουμε εκ των προτέρων αν κάτι πάει να μας χτυπήσει. Ακόμα κι έτσι όμως, χωρίς καμία προειδοποίηση, μετεωρίτης 20 μέτρων εξερράγη τον Φεβρουάριο του 2013 πάνω από ρωσική πόλη…