Την επιβράδυνση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, καθώς τον τελευταίο χρόνο δεν έχει ανοίξει κανένα κεφάλαιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζει στην ετήσια έκθεσή της για την Τουρκία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παράλληλα, η Επιτροπή καλεί την Αγκυρα να καταβάλει συμπληρωματικές προσπάθειες σε ότι αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, κυρίως σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης (με τερματισμό των διώξεων κατά συγγραφέων, δημοσιογράφων και του περιορισμού της ελεύθερης χρήσης του Ιντερνετ), τα δικαιώματα των γυναικών και τις θρησκευτικές ελευθερίες. Σε ότι αφορά τις σχέσεις με την Ελλάδα υπογραμμίζεται ότι η Τουρκία θα πρέπει να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για την εξεύρεση λύσης στα διμερή ζητήματα που δεν έχουν επιλυθεί, συμπεριλαμβανομένων των συνοριακών διαφορών.
Αναφορικά με το θέμα των γεωτρήσεων που διενεργεί η Κύπρος εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης, η Επιτροπή τονίζει ότι είναι δικαίωμα κάθε κράτους μέλους να συνάπτει διμερείς συμβατικές συμφωνίες με οποιαδήποτε άλλη χώρα, σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο.
Στην έκθεσή της, η Επιτροπή διαμηνύει στην Τουρκία ότι για να δοθεί ώθηση στο ρυθμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, προϋπόθεση είναι να προχωρήσει η Τουρκία στην πλήρη εφαρμογή των υποχρεώσεων της σχετικά με την Τελωνειακή Ενωση και να σημειώσει πρόοδο στην εξομάλυνση των σχέσεων της με την Κυπριακή Δημοκρατία. Επίσης, επισημαίνεται ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να παρακολουθεί και να αξιολογεί την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε αυτά τα θέματα , σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου.
Η Επιτροπή αναφέρει ακόμη ότι θα καταβάλει προσπάθειες ώστε να υπάρξει «ένας νέος εποικοδομητικός κύκλος στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας». Η Επιτροπή σημειώνει μάλιστα ότι θα πρέπει να θεσπιστεί ένα «νέο και θετικό πρόγραμμα» που θα διασφαλίσει την ανάπτυξη «πιο εποικοδομητικών και σταθερών σχέσεων». Το πρόγραμμα αυτό, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα πρέπει να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων όπως η στενότερη συνεργασία για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις , το καθεστώς της βίζας, το θέμα της μετανάστευσης , η ενέργεια , η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και οι εμπορικές ανταλλαγές.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις
Σε ότι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στην έκθεση γίνεται αναφορά στις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη βελτίωσή τους και υπογραμμίζεται ότι η Τουρκία θα πρέπει να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για την εξεύρεση λύσης στα διμερή ζητήματα που δεν έχουν επιλυθεί, συμπεριλαμβανομένων των συνοριακών διαφορών. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή σημειώνει ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε επίσημες διαμαρτυρίες σχετικά με την παραβίαση των χωρικών υδάτων και του εναερίου χώρου από την πλευρά της Τουρκίας, κυρίως με τις υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά. Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά τα ειδικότερου ελληνικού ενδιαφέροντος ζητήματα, στην ετήσια έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επισημαίνεται ότι η Τουρκία και η Ελλάδα συνεχίζουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται αναφορά στην επίσκεψη που πραγματοποίησε ο Ελληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου στο Ερζουρούμ στις 7-9 Ιανουαρίου 2011.
Επισημαίνεται επίσης ότι ο 53ος κύκλος διερευνητικών επαφών πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2011 στην Ελλάδα και σημειώνεται ότι οι επαφές αυτές, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από το 2002, έχουν ενταθεί από τον Οκτώβριο του 2009. Στο πλαίσιο της ρητής υποχρέωσης της Τουρκίας για σχέσεις καλής γειτονίας και την επίλυση συνοριακών διαφορών, στην ίδια έκθεση σημειώνεται ότι η απειλή casus belli σχετικά με την πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων εξακολουθεί να ισχύει, στη βάση του σχετικού ψηφίσματος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης του 1995. Στο σημείο αυτό, γίνεται αναφορά στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2010 ,σύμφωνα με τα οποία η Τουρκία θα πρέπει να δεσμευτεί στην αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και συμπεριλαμβανομένης, εάν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο, της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Επίσης, στο πλαίσιο αυτό, τονίζεται ότι πρέπει να αποφεύγεται κάθε απειλή ή ενέργεια που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Κυπριακό
Σε ότι αφορά την Κύπρο, η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για τις «πρόσφατες εντάσεις που στιγμάτησαν τις σχέσεις Τουρκίας και Κύπρου» και υπενθυμίζει ότι το Συμβούλιο κάλεσε την Τουρκία να αποφεύγει «οποιαδήποτε είδους απειλή, πηγής προστριβής ή ενέργειας που θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών». Υπογραμμίζεται επίσης ότι η ΕΕ επιμένει στην κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των χωρών μελών της Ενωσης τα οποία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το δικαίωμα να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες με βάση το κοινοτικό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Σε ότι αφορά ειδικότερα το Κυπριακό, η Επιτροπή αναφέρει ότι υποστηρίζει αποφασιστικά τις προσπάθειες των δύο ηγετών, οι οποίοι έχουν εντατικοποιήσει τις διαπραγματεύσεις με στόχο τη συνολική λύση του πολιτικού προβλήματος υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Αναφέρεται επίσης ότι η Επιτροπή παρέχει τεχνικές συμβουλές για τα θέματα που άπτονται του κοινοτικού κεκτημένου.
Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι η Επιτροπή καλεί επισταμμένα τους δύο ηγέτες να καταλήξουν στους αναγκαίους συμβιβασμούς για επιτυχή κατάληξη των συνομιλιών και ενθαρρύνει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους με στόχο τη συνολική λύση του Κυπριακού. Η Επιτροπή σημειώνει ακόμη ότι, με δεδομένο ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε μια εντατική φάση, είναι καθοριστικής σημασίας όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να συμβάλουν στη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων .
Παρουσιάζοντας την έκθεση της Επιτροπής ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Στέφαν Φούλε κάλεσε τους δύο ηγέτες στην Κύπρο να καταβάλουν προσπάθειες για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ενδεχομένως πριν από την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από την Κύπρο το δεύτερο εξάμηνο του 2012.
Σε ότι αφορά το θέμα των γεωτρήσεων που διενεργεί η Κύπρος εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης τόνισε ότι είναι δικαίωμα κάθε κράτους μέλους να συνάπτει διμερείς συμβατικές συμφωνίες με οποιαδήποτε άλλη χώρα, σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο. Δεν χωρούν απειλές για τη χρήση στρατιωτικής δύναμης , πηγές έντασης και γενικά δράσης που θα αντιβαίνουν στο πνεύμα της ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών, προειδοποίησε χαρακτηριστικά ο Στ. Φούλε, ο οποίος κάλεσε εκ νέου την Τουρκία να προχωρήσει σε εξομάλυνση των σχέσεών της με την Κύπρο.
