Όταν γίνεται μία επανάσταση τα αγάλματα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και σαν πιόνια σε μία σκακιέρα είναι αυτά που συχνά «πέφτουν» πρώτα στη μάχη της επικράτησης.
Το ίδιο συνέβη και στην Ουκρανία, σχεδόν έναν αιώνα μετά το θάνατό του, τα μνημεία με τον Βλαντιμίρ Λένιν έχουν αφαιρεθεί από όλη τη χώρα.
Αλλά τι γίνεται με τα κομμάτια; Μπορεί να υπάρξει νέα ζωή μετά το θάνατο ενός αγάλματος;
Ο ελβετός φωτογράφος Νιλς Άκερμαν και ο δημοσιογράφος Σεμπάστιαν Γκόμπερτ αναζητούν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά ταξιδεύοντας σε όλη τη δυτική Ουκρανία ψάχνοντας για τα «νεκρά» κομμάτια των αγαλμάτων του Λένιν. Με την ονομασία «Lost in Decommunisation» το έργο τους που βρίσκεται σε εξέλιξη επιχειρεί να τεκμηριώσει την τύχη που είχαν τα αγάλματα του ηγέτη όταν αυτά καταστράφηκαν και αποτέλεσαν τρόπαιο για τον κάθε υπερεθνικιστή.
Ο Άκερμαν και ο Γκόμπερτ λένε ότι κάποτε η Ουκρανία διέθετε περίπου 5.000 αγάλματα του Λένιν, έναν αριθμό πραγματικά εντυπωσιακό αν κάποιος αναλογιστεί ότι η Ρωσία που είναι 28 φορές μεγαλύτερη διέθετε μόνο 2.000 αγάλματα περισσότερα. Από τα αγάλματα αυτά τα μισά εξαφανίστηκαν με την ανεξαρτησία της το 1991, ενώ οι δύο ερευνητές υπολογίζουν ότι ακόμα 1.200 έχουν εξαφανιστεί από την έναρξη των ταραχών το 2013.
Η κίνηση αυτή είναι μια πτυχή της συνεχούς προσπάθειας αποκομμουνιστικοποίησης της Ουκρανίας. Όλα τα σοβιετικά σύμβολα, από σημαίες μέχρι αγάλματα και οδική σήμανση έχουν απαγορευτεί να χρησιμοποιούνται από το 2015. Η οδός Λένιν μετονομάστηκε σε οδός Τζον Λένον. Ωστόσο η όλη διαδικασία που ακολουθείται προκαλεί μία διάβρωση ενός σημαντικού κεφαλαίου της ιστορίας της Ουκρανίας.
Η καταστροφή των μνημείων – που ονομάστηκε «Leninopad», ήταν σύμφωνα με τον Άκερμαν και τον Γκόμπερτ μία κίνηση εριστική.
«Όλα εξακολουθούν να ανήκουν στους δήμους, τουλάχιστον στα χαρτιά και σε ορισμένες κοινότητες οι τοπικές αρχές ψήφισαν να αφαιρεθούν τα αγάλματα του Λένιν. Σε άλλες όμως ομάδας επαγρύπνησης υπερεθνικιστών γκρέμισαν τα αγάλματα ανεξάρτητα με τις αποφάσεις των αρχών», εξηγεί στο CNN, ο Άκερμαν.
«Ο τρόπος με τον οποίο αφαιρούνται τα αγάλματα του Λένιν είναι δυσλειτουργικός. Δεν ακολουθείται κάποια συγκεκριμένη διαδικασία, δεν γίνεται με έναν ενιαίο τρόπο, μία καταγραφή», τονίζει ο Γκόμπερτ.
Σύμφωνα με τον Γκόμπερτ ο εντοπισμός των γκρεμισμένων αγαλμάτων του Λένιν έφερε στο φως δύο πολύ ισχυρά σύμβολα της σύγχρονης Ουκρανίας. Την γραφειοκρατία και την έλλειψη δικαίου.
Όπως εξηγούν συχνά οι διαπραγματεύσεις με τους δημόσιους λειτουργούς σκοντάφτουν στα γρανάζια της γραφειοκρατίας, που είναι καλυμμένα με τον μανδύα του απορρήτου, ενώ στις διαπραγματεύσεις με ιδιώτες που κατέχουν αγάλματα ή μέρος αυτών είναι επιφυλακτικοί καθώς μπορεί να κατηγορηθούν για λαθρεμπόριο.
«Για κάποια αγάλματα έχουμε αρχίσει τις διαπραγματεύσεις από τον περασμένο Σεπτέμβριο», εξηγούν.
Σύμφωνα με τον Άκερμαν η άρνηση συνεργασίας συνοψίζεται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι λένε πως «δεν θέλουμε να σας δείξουμε τα αγάλματα του Λένιν, επειδή το έργο σας δεν παρουσιάζει με θετικό τρόπο τη χώρα μας».
«Οι εθνικιστές τα συλλέγουν ως τρόπαια. Συλλέγουν την εικόνα του Λένιν, όπως άλλοι κάνουν συλλογή γραμματοσήμων», λέει ο Γκόμπερτ.
Το δίδυμο, όπως λέει είναι ακόμα στο κυνήγι για να βρει περισσότερες απεικονίσεις του Λένιν, πιστεύοντας ότι η τύχη είναι με το μέρος τους και τελικά θα εντοπίσουν και θα καταγράψουν ένα σημαντικό μέρος των αγαλμάτων που έχουν αφαιρεθεί από την Ουκρανία.
