Ιστορικές προσωπικότητες που υπέφεραν μαρτυρικές παθήσεις

Υπάρχουν φορές που η Ιστορία γίνεται αποκρουστική και ανατριχιαστική, ειδικά όταν μιλάμε για νόσους που προσβάλλουν τα μεγαλύτερα μυαλά επιστήμης, τέχνης και πολιτικής. Από το εντελώς παράξενο ως το ακραία τρομακτικό, οι μυστηριώδεις παθήσεις του παρελθόντος προκαλούσαν ανείπωτο φόβο στους ανθρώπους της εποχής, καθώς ήταν το ανεξήγητο αυτό που έσπερνε τον μαζικό πανικό. Όταν μάλιστα θύμα ήταν κάποια προβεβλημένη προσωπικότητα, τότε το πράγμα γινόταν ακόμα πιο ειδεχθές, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τον κίνδυνο που καραδοκεί διαρκώς. Ονομαστές υποθέσεις δηλαδή όπως…

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε και η λύσσα

Ο θάνατος του μεγάλου αμερικανού ποιητή το 1849 παρέμεινε για πολλά χρόνια τυλιγμένος στο μυστήριο και την επιστημονική έριδα. Αφού ήταν αγνοούμενος για καμιά βδομάδα, έχοντας εγκαταλείψει το σπίτι του στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια στις 27 Σεπτεμβρίου, ο Πόε βρέθηκε αναίσθητος στις 3 Οκτωβρίου σε χαμαιτυπείο της Βαλτιμόρης, όντας σε κακή σωματική και ψυχική κατάσταση. Εντελώς αλλαγμένος, βίαιος και αντικοινωνικός πια, ο πρίγκιπας του μακάβριου πέρασε κατόπιν τέσσερις μέρες παραληρήματος στο νοσοκομείο, σε καθεστώς γενικευμένων παραισθήσεων και εκστομίζοντας ασυναρτησίες, πριν βουτηχτεί τελικά στην παράνοια και πεθάνει. Ο ντελιριακός θάνατός του παρέμενε ένα από τα γνωστότερα μυστήρια, μέχρι το 1996 φυσικά, όταν ομάδα ιατρών και επιστημόνων της υγείας μαζεύτηκαν σε ένα συνέδριο για να συζητήσουν σοβαρά τι σκότωσε τον ποιητή. Η ερευνητική αποστολή κατέληξε ότι ο θάνατος του Πόε ήταν «μια καθαρή περίπτωση λύσσας». Στον 19ο αιώνα εξάλλου η λύσσα ήταν εξαιρετικά κοινή πάθηση και δεν αποκλείεται ο Πόε να δαγκώθηκε από λυσσασμένο ζώο. Τα συμπτώματά του εξάλλου, οι σπασμοί και η παράνοια δηλαδή, συνάδουν προς αυτή τη γραμμή σκέψης. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για υπόθεση εργασίας, έστω και με τη βούλα της επιστήμης, δεν αποκλείεται να είναι όσο πιο κοντά φτάσουμε ποτέ ως ανθρωπότητα στην εξήγηση του άλυτου μυστηρίου για τα αίτια θανάτου του μεγάλου αμερικανικού ρομαντικού…

Η ζωή του Δαρβίνου που ήταν ένας συνεχής εμετός

Έναν χρόνο μετά το μακρύ του ταξίδι πάνω στο περιβόητο «Beagle», ο κορυφαίος φυσιοδίφης ανέπτυξε μια περίεργη πάθηση που θα τον στοίχειωνε έκτοτε στο υπόλοιπο της ζωής του: τρεις ώρες έπειτα από κάθε γεύμα του τον έπιανε ένας οξύς κοιλόπονος που εξελισσόταν σε ναυτία. Στιγμές αργότερα, άδειαζε βίαια ό,τι περιείχε το στομάχι του, με τους καθημερινούς αυτούς εμετούς να τον αφήνουν ολότελα εξαντλημένο και αποκαμωμένο. Κάποιες φορές μάλιστα η πάθησή του κλιμακωνόταν τόσο που τον άφηνε εντελώς ανήμπορο να εργαστεί. Θέλετε και το χειρότερο ίσως χαρακτηριστικό της ιστορίας μας; Ακόμα και σήμερα δεν ξέρουμε από τι υπέφερε! Παρά το γεγονός ότι πολλοί εκ των συγχρόνων του τον θεωρούσαν απλώς υποχονδριακό και υπερβολικό, οι σημερινοί γιατροί τού έχουν διαγνώσει σύνδρομο κυκλικών (υποτροπιαζόντων) εμέτων, αν και εξακολουθούμε να μη γνωρίζουμε τι το προκαλεί. Παρά το γεγονός ότι αν ζούσε στις μέρες μας θα είχε στα χέρια του ακριβή διάγνωση της κατάστασής του, οι γιατροί θα εξακολουθούσαν ωστόσο να μην ξέρουν τι να κάνουν για να τον βοηθήσουν. Αν σχετίζεται με τη μακρά περίοδο που πέρασε στο νερό ή τα τροπικά μέρη που επισκέφθηκε, αυτό είναι άλλη μια υπόθεση που έχει υποστηριχθεί, χωρίς πειστικές απαντήσεις ωστόσο…

Ο εγκέφαλος του Λένιν που μετατρεπόταν σε πέτρα

Ξέρουμε ότι ο φλογερός μπολσεβίκος επαναστάτης υπέστη στις 10 Μαρτίου 1923 και τρίτο εγκεφαλικό επεισόδιο, χάνοντας πια την ικανότητα ομιλίας και μένοντας παράλυτος από τη δεξιά πλευρά, ενώ δέκα σχεδόν μήνες αργότερα (21 Ιανουαρίου 1924) παθαίνει και τέταρτο εγκεφαλικό αφήνοντας την τελευταία του πνοή. Παρά το γεγονός ότι ο θάνατός του ήρθε ως αποτέλεσμα της σειράς αυτής των εγκεφαλικών, στα χρόνια του κανείς δεν ήξερε τι πήγαινε στραβά με τον μπροστάρη της Οκτωβριανής Επανάστασης. Οι σοβιετικοί γιατροί υποπτεύονταν τα πάντα, από υπερκόπωση μέχρι και δηλητηρίαση από μόλυβδο, καταλήγοντας τελικά ότι ο Λένιν υπέφερε από αυτό που έμοιαζε να μην μπορεί κανείς να ξεφύγει στην εποχή του: τη σύφιλη. Και μόνο όταν υπέβαλαν τη σορό του σε νεκροψία θα μάθαιναν οι γιατροί την ανατριχιαστική αλήθεια ότι ο εγκέφαλός του πέτρωνε σταδιακά! Η εγκεφαλική (αγγειακή) αθηροσκλήρωση προκαλεί εμφάνιση στα τοιχώματα των αρτηριών αθηρωματικών πλακών, συγκεντρώσεις ασβεστίου δηλαδή, και στον Λένιν ήταν σε τόσο προχωρημένη κατάσταση που όταν οι ανατόμοι χτυπούσαν τις πληγείσες εγκεφαλικές περιοχές με τη λαβίδα τους, ο θόρυβος που προέκυπτε ήταν λες και χτυπούσαν πέτρα. Φανταστείτε την έκπληξή τους όταν ήρθαν αντιμέτωποι με την ανατριχιαστική αυτή πραγματικότητα…

Ο Λάβκραφτ και η παράξενη αποστροφή του στο κρύο

Ο μαέστρος του τρόμου και του φανταστικού Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ ήταν ένας ιδιαίτερος από κάθε άποψη άνθρωπος: απεχθανόταν τους ανθρώπους, μισούσε τους έρωτες, ήταν ρατσιστής, δεν αποζητούσε πλούτη και επίγεια αγαθά και δεν τα κατάφερνε με τις γυναίκες. Βαθύτατα αδιάφορος και εχθρικός απέναντι σε όλες τις αξίες του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, απέτυχε σε όλες του τις προσπάθειες να ζήσει μια κανονική ζωή. Σφοδρός πολέμιος, για παράδειγμα, της διασταύρωσης των ανθρώπινων φυλών και ξακουστός αντισημίτης, παντρεύτηκε το 1924 μια εβραία! Ίσως βέβαια το πιο παράξενο χαρακτηριστικό του ήταν η μανιώδης αποστροφή του στο κρύο. Αν η θερμοκρασία έπεφτε σημαντικά, ο Λάβκραφτ λιποθυμούσε και συνερχόταν μάλιστα μόνο όταν τον ζέσταιναν και πάλι. Και βέβαια συνεχίζουμε να μην έχουμε ιδέα τι προκαλούσε την ακατανόητη αυτή ευαισθησία στο κρύο. Ο Λάβκραφτ εμφάνισε την πάθηση αρκετά όψιμα στη ζωή του και ξέρουμε ότι δεν πυροδοτήθηκε από κάποια άλλη νόσο, κάνοντας τόσους και τόσους ιατρικούς ερευνητές να υποθέσουν ότι συνδεόταν με τις ημικρανίες από τις οποίες υπέφερε ή ότι αντιθέτως τα αίτιά της ήταν καθαρά ψυχολογικού τύπου. Ο ίδιος ο Λάβκραφτ την απέδιδε στον καρκίνο που τον σκότωσε τελικά, αν και το γεγονός της σχεδόν παρανοϊκής εμμονής του με το κρύο παραμένει. Αφού απαθανάτισε την πάθησή του σε αρκετές ιστορίες τρόμου, πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του προσπαθώντας να αποφύγει το ψύχος…

Ο Ηρώδης Α’ και η σωρεία των απειλητικών παθήσεών του

Ο Ηρώδης ο Μέγας, όταν δεν έχτιζε θεόρατα οικοδομήματα και τεχνητά λιμάνια και δεν διέταζε τη θανάτωση των παιδιών της Βηθλεέμ, περνούσε τον καιρό του βουτηγμένος μέσα σε σειρά δυσάρεστων και μυστηριωδών νόσων. Τόσο ανατριχιαστικές μάλιστα που όταν πέθανε τελικά από την «οδυνηρή ασθένεια», όπως μας λέει ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος, το κάτω τμήμα του κορμού του ήταν εντελώς παράλυτο και σάπιο. Λίγο πριν από τον θάνατό εξάλλου σκότωσε τον γιο του Αντίπατρο, κάνοντας πολλούς να αναρωτηθούν για την ψυχική του υγεία. Κατά τον Ιώσηπο, ο βιβλικός βασιλιάς υπέφερε από έναν πυρετό που σιγόβραζε εντός του, «μια ανυπόφορη φαγούρα σε όλο του το δέρμα, συνεχείς πόνους στα έντερα, όγκους στα πόδια, φλεγμονές στην κοιλιακή χώρα και γάγγραινα στα απόκρυφα μέρη του». Στον μακρύ κατάλογο των συμπτωμάτων που περιγράφει λεπτομερώς ο ιστορικός, ο Ηρώδης είχε επίσης χτυπηθεί από σπασμούς στα άκρα και δυσώδη αναπνοή, αν και τίποτα προφανώς δεν μπορούσε να συγκριθεί με τη «γάγγραινα στα απόκρυφα μέρη του», κάνοντας τα γεμάτα βακτήρια γεννητικά του όργανα να πεθαίνουν πριν της ώρας τους. Σήμερα ξέρουμε τη φρικιαστική του πάθηση ως Γάγγραινα Φουρνιέ, μια σπάνια και προοδευτική νέκρωση των χιτώνων των έξω γεννητικών οργάνων και του περινέου δηλαδή και μια από τις πιο επώδυνες και ανατριχιαστικές νόσους να προσβληθεί κάποιος. Αν και δεν πέθανε πιθανότατα από αυτή ο Ηρώδης, αλλά από μια τελευταία και κατάφωρα τρομακτική εκδήλωση της πάθησης που ονομάζουμε στις μέρες μας χρόνια νεφρική νόσο: την καθόλου παραγωγή ούρων (ανουρία)…