Μία νέα ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή ή, κατ’ άλλους, «ενισχυμένη Frontex» προτείνει η Κομισιόν για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. Αλλά πόσο «ενισχυμένη» επιτρέπεται να είναι η νέα συνοριακή δύναμη; Μία πρώτη εικόνα έδωσαν ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς και ο αρμόδιος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος στο Στρασβούργο την Τρίτη, γράφει σήμερα η Deutsche Welle. Χίλια άτομα μόνιμο προσωπικό, συν 1.500 συνοριοφύλακες από τα κράτη-μέλη, ένα νέο γραφείο επαναπατρισμού, αλλά και ενισχυμένες αρμοδιότητες για τους κοινοτικούς συνοριοφύλακες, οι οποίοι, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, θα παρεμβαίνουν ακόμη και χωρίς να έχει προηγηθεί αίτημα συνδρομής από τις εθνικές κυβερνήσεις. Στο ζήτημα της προστασίας των συνόρων, ο ολλανδός αντιπρόεδρος της Κομισιόν έχει αναλάβει, κατά γενική ομολογία, εξίσου ενεργό ρόλο με τον έλληνα επίτροπο και ήταν ο πρώτος που ανέλαβε να εξηγήσει τη φιλοσοφία της νέας συνοριοφυλακής, μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. «Σύμφωνα με την πρότασή μας οι εθνικοί συνοριοφύλακες παραμένουν ο κύριοι φορείς και παράγοντες της διαχείρισης των συνόρων. Θα εργάζονται όμως μέσα σε ένα πιο ισχυρό ευρωπαϊκό πλαίσιο με υψηλές προδιαγραφές, ανάλυση κινδύνου, κατάλληλη ροή πληροφοριών και ένα σύστημα προληπτικής δράσης, ώστε οι όποιες ανεπάρκειες να αντιμετωπίζονται προτού εξελιχθούν σε προβλήματα» υπόσχεται ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Πρέπει να προστατεύσουμε τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης αν θέλουμε να διατηρήσουμε το Σένγκεν, προειδοποιούν Τίμερμανς και Αβραμόπουλος- ο καθένας με διαφορετική διατύπωση. Στη ζυγαριά μπαίνουν από τη μία πλευρά η ανάγκη για πιο αποτελεσματική αστυνόμευση με κοινοτική συνδρομή και από την άλλη οι επιφυλάξεις μεσογειακών, αλλά και ανατολικοευρωπαϊκών κρατών για παραβίαση εθνικής κυριαρχίας σε περίπτωση αυτόνομης δράσης της νέας συνοριοφυλακής. Ο έλληνας επίτροπος, μιλώντας στο κοινοβούλιο, περιγράφει τον «τετραγωνισμό του κύκλου» ως εξής: «Οι αποφάσεις του Οργανισμού θα είναι δεσμευτικές για τα κράτη-μέλη. Το πιο σημαντικό στοιχείο του νέου Οργανισμού είναι ότι κινείται πέραν της εντολής της Frontex. Αλλά δεν υποκαθιστούμε τις αρμοδιότητες των κρατών-μελών, ούτε σε καμία περίπτωση, την εθνική τους κυριαρχία. Όπου παραμένουν οι ανεπάρκειες και δεν λαμβάνεται εθνική δράση, η Κομισιόν σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη θα μπορεί να εγκρίνει αποφάσεις ορίζοντας νέα, επείγοντα μέτρα για τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και να αναθέτει στον οργανισμό τα απαραίτητα επιχειρησιακά μέτρα»
Το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας
Ο έλληνας επίτροπος επιμένει ότι δεν υφίσταται απειλή για την εθνική κυριαρχία, δεδομένου ότι δεν πρόκειται να ληφθούν μονομερείς αποφάσεις, αλλά θα γίνονται όλα με τη διαδικασία που ήδη γνωρίζουμε για τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ. Κάποιες κυβερνήσεις, αλλά και πολιτικές ομάδες, εκφράζουν διαφορετική άποψη και φοβούνται πιθανές παραβιάσεις της εθνικής κυριαρχίας Ιδιαίτερα η πολιτική ομάδα της Αριστεράς αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την υπό ίδρυση «νέα Frontex», όπως επισημαίνει η επικεφαλής της ομάδας Γκάμπι Τσίμερ. « Έχουμε ακούσει ήδη από κάποια κράτη-μέλη ότι είναι διατεθειμένα να συνεργαστούν με τη νέα Frontex, αλλά είναι γνωστό ότι εμείς έχουμε επιφυλάξεις για τον ρόλο της και μάλιστα θεωρούμε ότι δεν είναι επιτρεπτό να αποκτά η Frontex δικαίωμα παρέμβασης ενάντια στην εκπεφρασμένη θέληση των κρατών-μελών» λέει η γερμανίδα ευρωβουλευτής. «Προτιμούμε να ‘επιστρατευθούν᾽ περισσότερα στελέχη της Frontex για να παράσχουν τεχνική βοήθεια στην καταγραφή των πρσφύγων σε hot spots στην Ελλάδα ή σε άλλα κράτη-μέλη και όχι να ζητείται από κάποιες χώρες εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων». Το απόγευμα της Τρίτης ο αντιπρόεδρος Τίμερμανς επανήλθε στο ζήτημα μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Στρασβούργο και διευκρινίζοντας τα εξής σχετικά με τη μελλοντική αυτόνομη δράση της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής: «Ξέρω ότι γίνεται μεγάλη συζήτηση για το αν μπορούμε να επιβάλουμε κάτι τέτοιο σε ένα κράτος-μέλος παρά τη θέλησή του. Εγώ το βλέπω ως ένα δίκτυ ασφαλείας, ως ένα έσχατο, θεωρητικό μέσο. Σε πρακτικούς όρους δεν νομίζω ότι είναι κάτι που θα γίνει συχνά, μπορεί και ποτέ. Σε κάθε περίπτωση θα το εφαρμόσουμε από κοινού με τα κράτη-μέλη και η εντύπωσή μου είναι ότι σε αυτή η περίπτωση το κράτος-μέλος θα ήθελε να έχει κάποια συνδρομή. Σε τελική ανάλυση δεν μπορούμε να αναγκάσουμε κανέναν να κάνει κάτι παρά τη θέλησή του. Εμείς απλώς προσφέρουμε βοήθεια».
«Να μας πουν πώς γίνεται»
Αφορμή για την ίδρυση της «αναβαθμισμένης Frontex» αποτελούν οι μαζικές ροές προσφύγων που φτάνουν στη βόρεια Ευρώπη μέσω Ελλάδας, Ιταλίας, Μάλτας και Ισπανίας. Η υπόθεση εργασίας είναι ότι η «αναβαθμισμένη Frontex» θα επεμβαίνει για να κάνει αυτό που δεν μπορούν να κάνουν σήμερα η Ελλάδα ή η Ιταλία στα θαλάσσια σύνορά τους. Αλλά τί σημαίνει αυτό σε πρακτικούς όρους; διερωτάται η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Ελίζα Βόζενμπεργκ. «Είναι σύνθετα τα πράγματα» επισημαίνει η ελληνίδα ευρωβουλευτής. «Το να φυλαχθούν τα θαλάσσια σύνορα, αυτοί που ασκούν κριτική θα έπρεπε να μας πουν πώς γίνεται, όταν υπάρχουν τέτοιες μεταναστευτικές ροές, που εκ των πραγμάτων αιφνιδίασαν όλη την Ευρώπη. Αιφνιδιάστηκε και η κ. Μέρκελ, έχει πει ότι δεν το περίμεναν. Η Ελλάδα δεν μπορεί ούτε να πνίγει ανθρώπους, αυτό το λεγόμενο pushback, ούτε να βουλιάζει πλοία».
