Πρέπει η Σερβία να δώσει ένα τέλος στην ατιμωρησία εγκλημάτων πολέμου και να διασφαλίσει την παραπομπή στη δικαιοσύνη των φερόμενων δραστών σύμφωνα με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, υπογραμμίζει σε έκθεσή του ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Νιλς Μούιζνιεκς.
Στην έκθεση που συνέταξε μετά την επίσκεψη στη Σερβία τον περασμένο Μάρτιο και τις συζητήσεις με αξιωματούχους της χώρας, εκπροσώπους των δικαστικών αρχών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ο κ. Μούιζνιεκς τονίζει ότι εξακολουθεί να υπάρχει ατιμωρησία για ορισμένες σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία «επηρεάζει αρνητικά τη δικαιοσύνη και τη διαρκή ειρήνη στην περιοχή».
Ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διαπιστώνει πρόοδο όσον αφορά την άσκηση διώξεων για εγκλήματα πολέμου, αλλά εκφράζει ανησυχία, επειδή το ειδικό δικαστήριο της Σερβίας για τα εγκλήματα πολέμου έχει ολοκληρώσει μικρό αριθμό δικών σε σχέση με το εύρος και τη βαρύτητα των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν από τις σερβικές δυνάμεις στη διάρκεια των πολέμων και επισημαίνει ότι από τους 149 κατηγορούμενους μόνον έξι άτομα κατείχαν υψηλά αξιώματα στο στρατό στη διάρκεια του πολέμου.
Επιπλέον στην έκθεση διαπιστώνεται ανησυχία για τις συχνές φραστικές επιθέσεις και απειλές που δέχεται ο ειδικός εισαγγελέας για τα εγκλήματα πολέμου, Βλάντιμιρ Βούκτσεβιτς, κυρίως σε σχέση με την έρευνα εναντίον του επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Λιούμπισα Ντίκοβιτς, για εγκλήματα πολέμου στο Κόσοβο και αναφέρει ότι οι μάρτυρες στις δίκες εγκλημάτων πολέμου συχνά είναι εκτεθειμένοι σε επιθέσεις και απειλές.
Ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης επισημαίνει και άλλα προβλήματα, όπως το θέμα των προσφύγων από την περίοδο των πολέμων. Σημειώνει ότι στη Σερβία ζουν 80.000 εκτοπισμένοι, το 1/4 από τους οποίους είναι Ρομά του Κοσόβου που ζουν σε δύσκολες συνθήκες, συχνά δεν έχουν έγγραφα και δεν απολαμβάνουν ούτε τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Άλλα θέματα που επισημαίνονται στην έκθεση είναι το ζήτημα των αποζημιώσεων των θυμάτων πολέμου για το οποίο δεν υπάρχει επαρκές νομικό πλαίσιο, όπως σημειώνει, καθώς καλύπτει μόνο περιορισμένη ομάδα.
Μεγάλο πρόβλημα είναι σύμφωνα με τον κ. Μούιζνιεκς οι 10.860 αγνοούμενοι των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία και προτείνει την επιτάχυνση των διαδικασιών για το άνοιγμα των αστυνομικών και στρατιωτικών αρχείων.
«Είναι δύσκολο να εκτιμήσω γιατί συμβαίνει αυτό, μπορεί να είναι το ότι ορισμένοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι φοβούνται ότι, αν ανοίξουν τα αρχεία, μπορεί να εμφανιστούν τα ονόματά τους» τονίζει.
Όσον αφορά τις διακρίσεις χαρακτηρίζει δύσκολη τη θέση των ατόμων με ειδικές ανάγκες, τα οποία παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης πολύ δύσκολα βρίσκουν εργασία. Με ανησυχία βλέπει και τη θέση των γυναικών, οι οποίες, όπως τονίζει, δεν βρίσκουν με την ίδια ευκολία εργασία και είναι συχνά θύματα οικογενειακής βίας και ζητά από τις αρχές να λάβουν αυστηρότερα μέτρα για την καταπολέμηση του φαινομένου.
Ο κ. Μούιζνιεκς διαπιστώνει πρόοδο σε σχέση με τα δικαιώματα της κοινότητας LGBT (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφισεξουαλικοί και τρανσέξουαλ), αλλά προσθέτει ότι η ομοφοβία και οι διακρίσεις είναι συχνά φαινόμενα, κυρίως στον εργασιακό χώρο και ότι υπάρχουν περιπτώσεις σωματικής βίας. Όσον αφορά την ελευθερία των ΜΜΕ στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι το πρόβλημα της αδιαφανούς ιδιοκτησίας και των ασαφών πηγών χρηματοδότησης δεν έχει επιλυθεί και εκφράζεται ανησυχία για τις πολύ στενές σχέσεις ορισμένων ΜΜΕ με τις πολιτικές ελίτ και τους ιδιοκτήτες μεγάλων κεφαλαίων. Ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρεται σε μία σειρά επιθέσεων σε δημοσιογράφους που δεν έχουν εξιχνιαστεί και ειδική αναφορά κάνει στην επίθεση σε βάρος του συντάκτη του πρακτορείου ειδήσεων Fonet, Νταβόρ Πάσαλιτς πέρσι τον Ιούνιο. Ο κ. Μούιζνιεκς σημειώνει ότι οι πολιτικοί έχουν συνήθεια να επιτίθενται φραστικά στους δημοσιογράφους και να τους αποκαλούν «προδότες» και «ξένους μισθοφόρους» και επισημαίνει ότι και οι δημοσιογράφοι πρέπει να επιδεικνύουν υψηλό επίπεδο σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ηθικών προτύπων της δημοσιογραφίας.
