Έμφυτους μηχανισμούς δικαιοσύνης έχει ενσωματωμένους ο εγκέφαλος των ανθρώπων. Οι μηχανισμοί αυτοί πυροδοτούν αυτόματες αντιδράσεις απέναντι σε όποιον αρνείται να μοιραστεί και που τα θέλει όλα δικά του, σύμφωνα με μια νέα σουηδική επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές του Τμήματος Κλινικής Νευροεπιστήμης του διάσημου Ινστιτούτου Καρολίνσκα και της Σχολής Οικονομικών της Στοκχόλμης έκαναν πειράματα με 35 εθελοντές, καταγράφοντας ταυτόχρονα τις εγκεφαλικές αντιδράσεις τους μέσω της τεχνικής της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).
Τα πειράματα αφορούσαν «παίγνια» οικονομικής δικαιοσύνης ανά ζεύγη, κατά τα οποία -σε διάφορους συνδυασμούς- ο ένας από τους δύο ήταν άδικος στην μοιρασιά των χρημάτων. Τα ευρήματα επιβεβαίωσαν την καθολική ανθρώπινη αντίδραση, η οποία είναι επιθετική εναντίον εκείνων που συμπεριφέρονται άδικα και με τρόπο επιβλαβή για τα συμφέροντα της ομάδας και, κατ’ επέκταση, της ευρύτερης κοινωνίας.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει τον προμετωπιαίο φλοιό και τη «νήσο» του εγκεφάλου ως τις δύο εκείνες περιοχές που ελέγχουν την ικανότητα ανάλυσης, λήψης και αξιολόγησης των οικονομικών αποφάσεων. Όμως η νέα έρευνα δείχνει ότι, στην πραγματικότητα, η περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τις γρήγορες οικονομικές αποφάσεις και τις αντιδράσεις σε αυτές, είναι η αμυγδαλή, μια αρχαιότερη εξελικτικά και πιο «πρωτόγονη» περιοχή του εγκεφάλου, η οποία ελέγχει τα αισθήματα φόβου και θυμού. Με άλλα λόγια, το αίσθημα οικονομικής δικαιοσύνης πηγάζει από την ίδια περιοχή όπου εδράζουν τα πιο δυνατά και βαθιά συναισθήματα του ανθρώπου.
Για να μελετήσουν περισσότερο το ζήτημα, οι ερευνητές έδωσαν στους εθελοντές είτε αγχολυτικό ηρεμιστικό φάρμακο, είτε εικονικό («πλασέμπο»). Όσοι πήραν το πραγματικό ηρεμιστικό, εμφάνισαν μικρότερη ενεργητικότητα στην αμυγδαλή και -καθώς είχαν κατευναστεί οι άμεσες συναισθηματικές αντιδράσεις τους- αποδείχτηκε ότι ήσαν διατεθειμένοι πλέον να αποδεχτούν μια άδικη κατανομή των χρημάτων στη διάρκεια των πειραμάτων, παρόλο που, όταν ερωτώντο σχετικά, συνέχιζαν (νοητικά) να θεωρούν άδικη την μοιρασιά.
Αντίθετα, όσοι είχαν πάρει απλώς εικονικό φάρμακο και η αμυγδαλή του εγκεφάλου τους συνέχιζε να λειτουργεί κανονικά, είχαν σταθερά επιθετική αντίδραση εναντίον εκείνων που ήσαν άδικοι στην μοιρασιά και ήθελαν να τους τιμωρήσουν για την αδιαφορία τους προς τους άλλους. Μάλιστα, παρατηρήθηκε μια διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα, καθώς οι άνδρες ήσαν σχετικά πιο επιθετικοί κατά της οικονομικής αδικίας σε σχέση με τις γυναίκες.
