Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, έστειλε 11.000 στρατιώτες για να καταλάβουν τη φυλακή του Τοκορόν, στη βόρεια πολιτεία Αραγούα. Ωστόσο, η αποστολή τους δεν ήταν να καταστείλουν μια εξέγερση. Αντίθετα, οι στρατιώτες είχαν την εντολή να ανακτήσουν τον έλεγχο της φυλακής από την ισχυρή συμμορία που την είχε μετατρέψει σε θέρετρο, με ζωολογικό κήπο, εστιατόρια, νυχτερινό κέντρο, πρακτορείο στοιχημάτων και πισίνα.
Σύμφωνα με το BBC, ο επικεφαλής της συμμορίας, Εχτόρ Γκερέρο Φλόρες, κατάφερε να διαφύγει, ενώ η συμμορία με την ονομασία «Tren de Aragua» βρέθηκε τώρα στο στόχαστρο της πολιτικής του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει δεσμευτεί να απομακρύνει ξένους εγκληματίες από τη χώρα στο πλαίσιο του προγράμματος μαζικών απελάσεων παράτυπων μεταναστών.
Πώς ξεκίνησε η συμμορία;
Η Tren de Aragua αρχικά ήταν μια συμμορία φυλακών, την οποία ο Εχτόρ Γκερέρο Φλόρες μεταμόρφωσε σε διεθνή εγκληματική οργάνωση, σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, το οποίο προσφέρει αμοιβή 5 εκατομμυρίων δολαρίων για πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη σύλληψή του.
Ο Γκερέρο Φλόρες, 41 ετών, είχε φυλακιστεί και αποφυλακιστεί πολλές φορές από το Τοκορόν. Το 2012 κατάφερε να δραπετεύσει με τη βοήθεια ενός φύλακα, αλλά συνελήφθη ξανά το 2013. Με την επιστροφή του, μετέτρεψε τη φυλακή σε έναν χώρο ψυχαγωγίας, όπου οι κρατούμενοι ζούσαν σε συνθήκες που θύμιζαν ταινία.
Η συμμορία του, όμως, δεν περιορίστηκε μόνο στη φυλακή. Επέκτεινε την επιρροή της πολύ πέρα από τα τείχη της, καταλαμβάνοντας χρυσωρυχεία στην πολιτεία Βολιβάρ, ελέγχοντας διαδρόμους ναρκωτικών στην Καραϊβική και παράνομα σημεία διέλευσης των συνόρων με την Κολομβία, σύμφωνα με τις αμερικανικές Αρχές.
Η ονομασία Tren de Aragua μεταφράζεται ως «Τρένο της Αράγκουα» και ενδέχεται να προέρχεται από ένα συνδικάτο σιδηροδρομικών εργατών που εκβίαζε εργολάβους και πωλούσε θέσεις εργασίας σε εργοτάξια.
Πόσα είναι τα μέλη της;
Η Tren de Aragua άρχισε να εξαπλώνεται εκτός Βενεζουέλας, όταν η χώρα βρέθηκε σε ανθρωπιστική και οικονομική κρίση το 2014, γεγονός που έκανε το έγκλημα λιγότερο κερδοφόρο στη χώρα. Σήμερα, η συμμορία πιστεύεται ότι έχει παρουσία σε τουλάχιστον οκτώ άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ.
Η δημοσιογράφος Ρόνα Ρίσκεθ, που έχει συγγράψει το πιο εκτενές βιβλίο για τη συμμορία, εκτιμά ότι η Tren de Aragua έχει περίπου 5.000 μέλη και ετήσια κέρδη μεταξύ 10 και 15 εκατομμυρίων δολαρίων. Άλλες εκτιμήσεις τοποθετούν τα μέλη της συμμορίας σε χαμηλότερο αριθμό.
Μια εισαγγελέας στη Χιλή χαρακτήρισε την οργάνωση ως «βίαιη συμμορία» που διαπράττει φόνους και βασανιστήρια για να επιτύχει τους στόχους της. Παρά το γεγονός ότι είναι μικρότερη ή λιγότερο πλούσια από άλλες εγκληματικές οργανώσεις στην περιοχή, η Tren de Aragua συχνά συγκρίνεται με την υπερβολικά βίαιη συμμορία MS-13 από το Ελ Σαλβαδόρ.
Μέλη της έχουν κατηγορηθεί για την απαγωγή του βενεζουελάνου στρατιωτικού αξιωματικού της αντιπολίτευσης, Ρονάλντ Οχέδα, ο οποίος βρέθηκε θαμμένος στη Χιλή τον Μάρτιο του 2024. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, υπό την προεδρία του Τζο Μπάιντεν, επέβαλε κυρώσεις στη συμμορία το καλοκαίρι του 2023, κατηγορώντας τη για συμμετοχή σε εμπόριο ανθρώπων κατά μήκος των συνόρων των ΗΠΑ.
Αποτελεί απειλή για τις ΗΠΑ;
Το Σάββατο, ο πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, επικαλέστηκε τον «Νόμο περί Αλλοδαπών Εχθρών» του 18ου αιώνα και κατηγόρησε την Tren de Aragua για «διάπραξη, απόπειρα και απειλή εισβολής και αρπακτικής επίθεσης κατά της επικράτειας των Ηνωμένων Πολιτειών». Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η συμμορία συμμετέχει σε «ασύμμετρο πόλεμο» κατά των ΗΠΑ, καθοδηγούμενη από τον πρόεδρο Μαδούρο της Βενεζουέλας.
Λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ όρισε την Tren de Aragua ως «ξένη τρομοκρατική οργάνωση», τοποθετώντας τη στην ίδια κατηγορία με το Ισλαμικό Κράτος και την Μπόκο Χαράμ, την ισλαμιστική εξτρεμιστική ομάδα της Νιγηρίας.
Στο Τέξας, τη Φλόριντα, τη Νέα Υόρκη και το Ιλινόις, φερόμενα μέλη της Tren de Aragua έχουν συλληφθεί τους τελευταίους μήνες και κατηγορηθεί για εγκλήματα όπως φόνοι και απαγωγές. Ενδεικτικά, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ εκτιμά ότι 600 βενεζουελάνοι μετανάστες στις ΗΠΑ συνδέονται με τη συμμορία, με 100 από αυτούς να θεωρούνται μέλη.
Από το 2023, στις ΗΠΑ ζουν περίπου 770.000 Βενεζουελάνοι, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% όλων των μεταναστών στη χώρα. Οι περισσότεροι έχουν λάβει καθεστώς προστασίας από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Στο μεταξύ, η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων ανέφερε ότι το 2024 εντόπισε 313.500 μετανάστες από τη Βενεζουέλα στα σύνορα.
