Παρά τη νίκη των Συντηρητικών του Φρίντριχ Μερτς στις γερμανικές εκλογές, η άνοδος του AfD, που διπλασίασε την υποστήριξή του σε 20,8% μέσα σε τέσσερα χρόνια και εξαπλώθηκε από τα ανατολικά της χώρας για να γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη, αποκαλύπτει μια χώρα σε μεταβατική φάση.

Σε πολιτική ανάλυση του BBC σημειώνεται ακόμη πως το SPD του απερχόμενου καγκελάριου Όλαφ Σολτς είχε τις χειρότερες επιδόσεις του εδώ και δεκαετίες, εξασφαλίζοντας μόνο το 16,4% των ψήφων.

Τα πέντε βασικά συμπεράσματα των γερμανικών εκλογών:

Το AfD κυριαρχεί στα ανατολικά, εξαπλώνεται στα δυτικά

Ο χάρτης με τα αποτελέσματα των εκλογών της Γερμανίας είναι ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο, στον Ψυχρό Πόλεμο, όταν ένα σιδερένιο παραπέτασμα χώριζε την κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία από τη Δύση.

Στα ανατολικά, είναι μια σειρά από γαλάζιο χρώμα της AfD, εκτός από θύλακες όπως το Βερολίνο και η μισή Λειψία. Στα δυτικά, η συντριπτική πλειοψηφία έχει γίνει συντηρητική μαύρη, ειδικά στη Βαυαρία, όπου το συντηρητικό αδελφό κόμμα του Μερτς, το CSU, κυριαρχεί στο τοπίο.

Αλλά το AfD εξαπλώνεται και στη Δύση, ενώ η πολιτική πίστη στα παλιά κυρίαρχα κόμματα έχει θρυμματιστεί.

Για έναν στους πέντε Γερμανούς είναι συνηθισμένο. «Είναι απλώς κανονικοί άνθρωποι» είπε ένας νεαρός μετανάστης στο Ντούισμπουργκ, μια πόλη στην παλιά βιομηχανική καρδιά της δυτικής Γερμανίας.

Παρ’ όλο που ήρθε δεύτερο, το AfD εμποδίζεται στο να είναι μέρος της επόμενης κυβέρνησης, λόγω ενός «τείχους προστασίας» ή Brandmauer που λειτουργεί από τα κύρια κόμματα της Γερμανίας, τα οποία δεν συνεργάζονται με κανένα κόμμα που θεωρείται εξτρεμιστικό μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ηγέτιδα του AfD Alice Weidel επιμένει ότι είναι ένα φιλελεύθερο, συντηρητικό κίνημα, όχι ρατσιστικό. Η μεγάλη αύξηση της δημόσιας υποστήριξής του συνέπεσε με μια σειρά θανατηφόρων επιθέσεων τους τελευταίους εννέα μήνες, όλες φερόμενες ως διαπραχθείσες από μετανάστες.

Το AfD έχει υιοθετήσει μια άκρως αμφιλεγόμενη πολιτική, που ονομάζεται «επανεγκατάσταση», την οποία ορίζει ως απέλαση μεταναστών που έχουν διαπράξει εγκλήματα. Αλλά ο όρος μπορεί, επίσης, να αναφέρεται στη μαζική απέλαση μεταναστών και των απογόνων τους.

Τον Μάιο του 2024, γερμανικό δικαστήριο απέρριψε έφεση του AfD κατά απόφασης που το χαρακτηρίζει ως ύποπτη ακροδεξιά εξτρεμιστική οργάνωση. Οι δικαστές διαπίστωσαν ότι το AfD είχε «θέσεις που υποτιμούν τη δημοκρατική τάξη και είναι ασύμβατες με την αρχή της δημοκρατίας».

Σε τρία γερμανικά κρατίδια στα ανατολικά -τη Θουριγγία, τη Σαξονία-Άνχαλτ και τη Σαξονία- οι εγχώριες υπηρεσίες πληροφοριών έχουν χαρακτηρίσει το AfD ως δεξιό εξτρεμιστικό.

Ηγετική προσωπικότητα του AfD στη Θουριγγία, ο Björn Höcke, έχει καταδικαστεί δύο φορές για χρήση ενός απαγορευμένου ναζιστικού σλόγκαν «Alles für Deutschland» (Τα πάντα για τη Γερμανία). Οι υποστηρικτές της Alice Weidel φώναξαν το όνομά της κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, χρησιμοποιώντας τη φράση «Alice für Deutschland».

Η μεγαλύτερη προσέλευση εδώ και 40 χρόνια

Από το 1987 δεν έχει υπάρξει τόσο υψηλή συμμετοχή σε γερμανικές εκλογές, η οποία έφτασε το 82,5%, και αυτό ήταν τρία χρόνια πριν από την επανένωση της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας.

Πριν από τέσσερα χρόνια ήταν 76,6%.

Με απλά λόγια, περισσότεροι από τέσσερις στους πέντε από τα 59,2 εκατομμύρια ψηφοφόρους της Γερμανίας συμμετείχαν.

Αντικατοπτρίζει πόσο ενεργοποιημένοι ήταν οι Γερμανοί σε αυτές τις εκλογές, που έρχονται σε μια κομβική στιγμή για τη χώρα τους. Υπήρχαν εννέα τηλεοπτικές αναμετρήσεις στην τελική ευθεία της εκστρατείας, οι οποίες αντανακλούσαν το ευρύ ενδιαφέρον του κοινού.

Τέλος για τους ηγέτες της κατεστραμμένης κυβέρνησης

Η τρικομματική κυβέρνηση του απερχόμενου καγκελάριου Όλαφ Σολτς κατέρρευσε στα τέλη του περασμένου έτους και μέσα σε 24 ώρες από τις εκλογές της Κυριακής και οι τρεις ηγέτες δήλωσαν ότι εγκαταλείπουν την πρώτη γραμμή της πολιτικής.

Ο ηγέτης των οικονομικά φιλελεύθερων (FDP) ήταν ο πρώτος. Ο Κρίστιαν Λίντνερ ηγείται του κόμματός του επί 11 χρόνια. Ωστόσο, δεν κατάφερε να εκλεγεί κανένας βουλευτής και ο Λίντνερ δήλωσε ότι εγκαταλείπει την πολιτική έπειτα από 25 χρόνια.

Η άρνηση του Λίντνερ να συμβιβαστεί με τους κανόνες του χρέους ήταν αυτή που οδήγησε αρχικά στην πτώση της κυβέρνησης και στη συνέχεια έστειλε το κόμμα του στην αντιπολίτευση.

Αν και ο Σολτς θα παραμείνει καγκελάριος μέχρι τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης, δεν θα συμμετάσχει σε συνομιλίες για τον συνασπισμό και θα εγκαταλείψει την πολιτική πρώτη γραμμή.

Ο αντικαγκελάριος των Πρασίνων Ρόμπερτ Χάμπεκ εγκαταλείπει, επίσης, την πρώτη γραμμή, αφού το κόμμα του έπεσε κάτω από το 12% στις εκλογές.

Η γενιά του TikTok ανασταίνει την Αριστερά

Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, το κόμμα της Αριστεράς φαινόταν καταδικασμένο, όταν ένα από τα κορυφαία στελέχη του, η Sahra Wagenknecht, ίδρυσε το δικό της -πιο λαϊκιστικό- κόμμα με άλλους οκτώ βουλευτές.

Η δημοτικότητα της Wagenknecht εκτοξεύτηκε για λίγο ως επικεφαλής του κόμματός της (BSW), αλλά τελικά έπεσε λίγο κάτω από το όριο του 5% που ήταν προϋπόθεση για να μπει στο Κοινοβούλιο.

Η ιστορία ήταν πολύ διαφορετική για την Αριστερά (Die Linke), η οποία επέστρεψε από τους «νεκρούς» με μια εμπνευσμένη καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Heidi Reichinnek, συμπρόεδρος της Die Linke, έγινε viral, αφού έδωσε μια ομιλία με ενθουσιασμό υπερασπίζοντας το τείχος προστασίας ενάντια στο AfD.

Τώρα, έχει 580.000 ακόλουθους στο TikTok και η ανάρτησή της έχει προσελκύσει επτά εκατομμύρια προβολές. Το κόμμα της εξασφάλισε λίγο λιγότερο από το 9% των ψήφων.

Οι νέοι πηγαίνουν δεξιά και αριστερά, οι παλιοί κολλάνε στο κέντρο

Τα viral βίντεο του Die Linke βοήθησαν να εξασφαλιστεί το ένα τέταρτο των ψήφων των 18-24 και το AfD δεν έμεινε πολύ πίσω με 21%, σύμφωνα με έρευνες του ARD TV.

Η Alice Weidel έκανε θραύση στα social media κατά τη διάρκεια των εκλογών, με μεγαλύτερη επίδραση και από τη Heidi Reichinnek. Έχει προσελκύσει περισσότερους από 935.000 ακολούθους στο TikTok.

Τους άνω των 35 ετών τους κέρδισαν οι Χριστιανοδημοκράτες και προσέγγισαν περισσότερους άνδρες, παρά γυναίκες.