Μια νέα προσπάθεια για την επίλυση του Κυπριακού ετοιμάζεται να ξεκινήσει τον Φεβρουάριο, με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών. Η Ρόζμαρι ντι Κάρλο, αναπληρώτρια γενική γραμματέας του ΟΗΕ για Πολιτικές Υποθέσεις και Υποθέσεις Οικοδόμησης της Ειρήνης, αναλαμβάνει δράση, με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, να εμφανίζεται αισιόδοξος, πιστεύοντας πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις για σημαντική πρόοδο στο εθνικό ζήτημα.
Ο κ. Χριστοδουλίδης έχει επανειλημμένα τονίσει ότι το 2025 μπορεί να αποτελέσει έτος επίλυσης του Κυπριακού. Σε πρόσφατες δηλώσεις του, σημείωσε χαρακτηριστικά πως «ελπίζω το έτος που μόλις ξεκίνησε, να καταφέρουμε να επανενώσουμε τον τόπο μας, να τερματιστεί η κατοχή και να γιορτάσουμε τα Θεοφάνια του χρόνου στην ελεύθερη Αμμόχωστο. Από τη δική μας πλευρά θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να υπάρξουν συγκεκριμένες εξελίξεις».
Η συγκεκριμένη φράση αναζωπύρωσε τις συζητήσεις γύρω από τη δυνατότητα επίτευξης λύσης, αν και αρκετοί αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί. Το ερώτημα παραμένει: είναι ρεαλιστική αυτή η αισιοδοξία ή αποτελεί περισσότερο ένα μήνυμα ελπίδας προς τους πολίτες;
Το πλάνο του ΟΗΕ και οι επόμενες επαφές
Η κα Ρόζμαρι ντι Κάρλο θα επισκεφθεί εκ μέρους του ΟΗΕ την Αθήνα, τη Λευκωσία και την Άγκυρα στα μέσα Φεβρουαρίου, ξεκινώντας μια σειρά συναντήσεων με κορυφαίους αξιωματούχους. Στόχος είναι η προετοιμασία για μια διευρυμένη συνάντηση τον Μάρτιο, πιθανότατα στην Ελβετία.
Ωστόσο, πολλά ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά, ήτοι:
- Ποια θα είναι η μορφή της συνάντησης;
- Έχει εγκαταλειφθεί το μοντέλο της «πενταμερούς διάσκεψης» που είχε εφαρμοστεί στο παρελθόν;
- Ποιος θα είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;
Η χρήση της νέας ορολογίας, όπως «άτυπες διευρυμένες επαφές», φαίνεται να αφήνει περιθώρια για ευελιξία, αλλά και να δημιουργεί ασάφειες ως προς τη μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί.
Η κα Ντι Κάρλο πάντως, όταν μεταβεί στη Μεγαλόνησο, θα συναντηθεί τόσο με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη όσο και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Σύμφωνα με πληροφορίες από την ψευδοπροεδρία στα Κατεχόμενα, η συνάντηση με τον Τατάρ έχει προγραμματιστεί για τις 10 Φεβρουαρίου. Οι συναντήσεις αυτές θα αποτελέσουν το «κλειδί» για την κατανόηση των προθέσεων των δύο πλευρών, αλλά και για τον καθορισμό των επόμενων βημάτων. Παρά τη δυσκολία στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων, η εμπλοκή υψηλόβαθμων αξιωματούχων του ΟΗΕ μπορεί να προσφέρει νέα ώθηση στις συνομιλίες.
Παράλληλα, στη Νέα Υόρκη, ο ειδικός απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Κόλιν Στιούαρτ, εργάζεται εντατικά για να διασφαλίσει τη διεθνή υποστήριξη. Έχει ήδη πραγματοποιήσει συναντήσεις με μόνιμα και μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και με εκπροσώπους χωρών όπως η Ελλάδα, η Τουρκία και η Βρετανία. Οι επαφές του Στιούαρτ περιλαμβάνουν επίσης τις χώρες που συνεισφέρουν στρατιωτικές δυνάμεις στην ειρηνευτική αποστολή της UNFICYP. Στις 31 Ιανουαρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας θα συνεδριάσει για την ανανέωση της θητείας της αποστολής, ενώ οι σχετικές αποφάσεις θα επηρεάσουν την πολιτική δυναμική στην περιοχή.
Η αλήθεια είναι πάντως πως παρά τις ενθαρρυντικές δηλώσεις και τις νέες πρωτοβουλίες, το Κυπριακό παραμένει εξαιρετικά περίπλοκο. Η τουρκική στάση, η διχασμένη κοινή γνώμη και η έλλειψη συμφωνίας για τα βασικά ζητήματα, όπως η ασφάλεια, οι εγγυήσεις και το εδαφικό, αποτελούν εμπόδια που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Η επανένωση της Κύπρου δεν είναι μόνο ζήτημα πολιτικής βούλησης αλλά και διεθνών ισορροπιών. Η προσδοκία του Προέδρου Χριστοδουλίδη για λύση το 2025 μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήριος μοχλός, αλλά η πορεία μέχρι την τελική λύση παραμένει γεμάτη αβεβαιότητες.
