Ένα μυστηριώδες «νησί-φάντασμα» ανακαλύφθηκε στην Κασπία Θάλασσα. Το νησί, που εμφανίστηκε μετά από έκρηξη ηφαιστείου λάσπης στις αρχές του 2023, εξαφανίστηκε εντελώς μέχρι τα τέλη του 2024, σύμφωνα με παρατηρήσεις της NASA.

Η μάζα γης, που σχηματίστηκε ανοιχτά των ακτών του Αζερμπαϊτζάν, καταγράφηκε από τους δορυφόρους Landsat 8 και 9 της NASA σε διάφορες χρονικές στιγμές: στις 18 Νοεμβρίου 2022, στις 14 Φεβρουαρίου 2023 και στις 25 Δεκεμβρίου 2024.

Στην αρχική καταγραφή του Νοεμβρίου 2022, η κορυφή του ηφαιστείου παρέμενε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ωστόσο, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023, το νησί είχε εμφανιστεί, με ένα ίχνος ιζημάτων να παρασύρεται από τα ρεύματα. Εικόνες από δορυφόρους έδειξαν ότι το νησί είχε διάμετρο περίπου 400 μέτρων μεταξύ 30 Ιανουαρίου και 4 Φεβρουαρίου 2023, σύμφωνα με τον γεωλόγο Μαρκ Τίνγκεϊ από το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας.

Μέχρι το τέλος του 2024, το νησί είχε διαβρωθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου, με ένα μόνο μικρό μέρος να παραμένει ορατό πάνω από το νερό.

Ένα φυσικό φαινόμενο με ιστορία

Όπως αναφέρει η Daily Mail, η NASA Earth Observatory εξήγησε ότι οι ισχυρές εκρήξεις του ηφαιστείου λάσπης Kumani Bank έχουν δημιουργήσει παροδικά νησιά αρκετές φορές από την πρώτη καταγεγραμμένη έκρηξη το 1861. Το ηφαίστειο, γνωστό και ως Chigil-Deniz, βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα από την ανατολική ακτή του Αζερμπαϊτζάν.

Η έκρηξη του 1861 δημιούργησε ένα νησί με διάμετρο μόλις 87 μέτρων και ύψος 3,5 μέτρων, το οποίο διαβρώθηκε μέχρι τις αρχές του 1862. Η ισχυρότερη έκρηξη σημειώθηκε το 1950, σχηματίζοντας ένα νησί 700 μέτρων με ύψος 6 μέτρα (20 πόδια).

Η μοναδικότητα των ηφαιστείων λάσπης

Τα ηφαίστεια λάσπης, που περιγράφονται από τον Μαρκ Τίνγκεϊ ως «παράξενα και υπέροχα φαινόμενα», είναι ανεπαρκώς μελετημένα, παρά την εντυπωσιακή τους φύση. Το Αζερμπαϊτζάν ξεχωρίζει για τη μεγάλη συγκέντρωση τέτοιων ηφαιστείων, με περισσότερα από 300 να έχουν καταγραφεί στην ανατολική χώρα και την Κασπία Θάλασσα.

Η περιοχή αυτή βρίσκεται σε ζώνη σύγκλισης των τεκτονικών πλακών της Αραβικής και της Ευρασιατικής πλάκας, γεγονός που ευνοεί τη δημιουργία ηφαιστείων λάσπης.

Πιθανοί κίνδυνοι

Εκτός από το επιστημονικό ενδιαφέρον, τα ηφαίστεια λάσπης μπορεί να είναι επικίνδυνα, καθώς μπορούν να εκτοξεύσουν τεράστιες ποσότητες υλικών, ακόμα και φλόγες, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με τη NASA, προηγούμενες εκρήξεις έχουν δημιουργήσει πύργους φλόγας που φτάνουν εκατοντάδες μέτρα στον αέρα.

Η έκρηξη του 2023 δεν είναι σαφές αν περιλάμβανε φλόγες, αλλά το φαινόμενο ενισχύει τη φήμη της περιοχής ως γεωλογικού θαύματος.