Η κάμερα ενός φωτογράφου του Associated Press κατέγραψε τη στιγμή που μια γκρι ισραηλινή βόμβα πέφτει σε ένα κτίριο στη Βηρυτό, πριν εκραγεί και το καταστρέψει. Η αεροπορική επίθεση έγινε 40 λεπτά μετά την προειδοποίηση του Ισραήλ στους ανθρώπους να εκκενώσουν δύο κτίρια στην περιοχή, τα οποία, σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, βρίσκονταν κοντά σε αποθήκες και εγκαταστάσεις της Χεζμπολάχ. Ο χώρος ήταν κοντά στο σημείο όπου εκπρόσωπος της οργάνωσης είχε μόλις ενημερώσει τους δημοσιογράφους.

Πρόκειται για μία σπάνια λήψη μιας από τις πιο ισχυρές βόμβες στο οπλοστάσιο του Ισραήλ.

Τι είδους όπλο ήταν αυτό;

Μια ανάλυση από ανεξάρτητους ερευνητές όπλων υποδεικνύει ότι το όπλο ήταν μια καθοδηγούμενη βόμβα, γνωστή και ως «έξυπνη βόμβα», που εκτοξεύτηκε από ισραηλινό αεροσκάφος. Το πίσω πτερύγιο και το ρύγχος υποδεικνύουν ότι επρόκειτο για κεφαλή βάρους περίπου 900 κιλών, εξοπλισμένη με ένα σύστημα καθοδήγησης ισραηλινής κατασκευής, γνωστό ως SPICE, σύμφωνα με τον Richard Weir, ανώτερο ερευνητή κρίσεων και όπλων στη Human Rights Watch.

Σύμφωνα με την washingtonpost, τα συστήματα καθοδήγησης SPICE, (Smart, Precise-Impact and Cost-Effective) κατασκευάζονται από την κρατική ισραηλινή εταιρεία Rafael Advanced Defense Systems. Προσαρμόζονται σε μια τυπική μη καθοδηγούμενη βόμβα για να κατευθύνουν το όπλο προς τον στόχο του.

Λίγα λεπτά προτού η επίθεση καταστρέψει το κτίριο, υπήρξαν δύο μικρότερες επιθέσεις σε αυτό, σε μια διαδικασία που ο ισραηλινός στρατός συχνά αναφέρει ως προειδοποιητική επίθεση «χτύπημα στην οροφή», σύμφωνα με δημοσιογράφους του Associated Press που βρίσκονταν στο σημείο. Η πρακτική αυτή έχει παρατηρηθεί στη στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα.

Ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε να σχολιάσει τον τύπο του όπλου που χρησιμοποιήθηκε.

Γιατί το Ισραήλ χρησιμοποιεί αυτό το είδος βόμβας;

Η Rafael διαφημίζει τα κιτ SPICE ως ικανά να λειτουργούν ημέρα και νύχτα, σε κακές καιρικές συνθήκες και σε περιοχές με παρεμβολές GPS. Ισχυρίζεται ότι τα όπλα προσφέρουν «υψηλή θνησιμότητα και χαμηλές παράπλευρες απώλειες» καθώς και «ακρίβεια στόχευσης».

Επίσης, προστατεύουν τα επιτιθέμενα αεροσκάφη. Η βόμβα των 900 κιλών μπορεί να εκτοξευθεί έως και 60 χιλιόμετρα μακριά από τον στόχο. Η Rafael κατασκευάζει επίσης μικρότερες εκδόσεις.

Μόλις απελευθερωθεί από ένα ισραηλινό αεροσκάφος, όπως ένα αμερικανικής κατασκευής F-15 ή F-16, η βόμβα κατευθύνεται προς τον στόχο της, ρυθμίζοντας την πορεία της με τη χρήση κινητών πτερυγίων.

Ο Joseph Dempsey, αναλυτής άμυνας και στρατιωτικών θεμάτων στο International Institute of Strategic Studies, συμφώνησε ότι οι φωτογραφίες δείχνουν ότι το όπλο ήταν μια βόμβα SPICE 900 κιλών. Είπε ότι το σύστημα καθοδήγησης βασίζεται πιθανώς σε GPS και σε ηλεκτρο-οπτικά συστήματα καθοδήγησης, που χρησιμοποιούν κάμερες ή αισθητήρες για να εντοπίσουν τον στόχο της βόμβας.

Η καταστροφική δύναμη του όπλου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους της κεφαλής και του τρόπου που έχει τοποθετηθεί ο πυροκροτητής. «Αυτό ήταν ξεκάθαρα ένας πυροκροτητής με χρονοκαθυστέρηση. Θάφτηκε στο έδαφος και εξερράγη, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της διάσπασης και των ζημιών από την έκρηξη σε αυτήν την συγκεκριμένη επίθεση» ανέφερε ο Weir.

Αυτό εξηγεί γιατί η καταστροφή περιορίστηκε σχεδόν αποκλειστικά στο στοχευμένο κτίριο. Άνθρωποι που στέκονταν μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά αισθάνθηκαν ελάχιστα ή τίποτα από την έκρηξη και δεν είδαν πολλά θραύσματα.

Πού κατασκευάζεται αυτή η βόμβα;

Η απάντηση δεν είναι ξεκάθαρη. «Τα κιτ καθοδήγησης για τη SPICE 2000 κατασκευάζονται από την Rafael στο Ισραήλ, αν και το επίπεδο εξάρτησης από ξένα εξαρτήματα είναι ασαφές» είπε ο Dempsey.

Το 2019, η Rafael και η αμερικανική εταιρεία Lockheed Martin υπέγραψαν συμφωνία για τη συνεργασία στην κατασκευή και πώληση κιτ καθοδήγησης SPICE στις ΗΠΑ. Τότε, οι εταιρείες δήλωσαν ότι πάνω από το 60% του συστήματος SPICE παράγεται σε οκτώ αμερικανικές πολιτείες.

Στα τέλη Οκτωβρίου 2023, λίγες εβδομάδες μετά τη φονική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εξέδωσε επιστολή που ενέκρινε την εξαγωγή επιπλέον μονάδων συναρμολόγησης βόμβων SPICE στο Ισραήλ.

Η εκρηκτική κεφαλή είναι μια απλή βόμβα, πιθανώς μια εκρηκτική βόμβα τύπου MK-84 βάρους 2.000 λιβρών, όπου το ρύγχος και το πίσω μέρος της έχουν αντικατασταθεί από το σύστημα καθοδήγησης.

Νωρίτερα αυτό το έτος, οι ΗΠΑ διέκοψαν προσωρινά τις αποστολές αυτών των ισχυρών βομβών στο Ισραήλ, λόγω ανησυχιών για απώλειες αμάχων, αν και πιστεύεται ότι το Ισραήλ έχει ακόμα προμήθειες.

Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς με βεβαιότητα πού παράχθηκε το μέρος της βόμβας. Το Ισραήλ βασίζεται στις ΗΠΑ για την προμήθεια βομβών MK-84, αλλά και άλλες χώρες κατασκευάζουν παρόμοια όπλα.

Για να καθοριστεί αυτό με βεβαιότητα, θα πρέπει να ανακτηθούν υπολείμματα με συγκεκριμένα σημάδια πάνω τους, είπε ο Weir.