«Οι ηγέτες του Κόλπου υποστηρίζουν την Παλαιστίνη, αλλά δεν θα είχαν πρόβλημα να δουν το Ισραήλ να προκαλεί το Ιράν», είναι ο τίτλος ανάλυσης της βρετανικής Guardian σχετικά με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η πραγματικότητα είναι ότι οι ηγέτες των κρατών του Κόλπου, παρά τη λαϊκή υποστήριξη στις χώρες τους προς το παλαιστινιακό ζήτημα, είναι απίθανο να αλλάξουν τη συλλογική στρατηγική τους που κρατάει χρόνια, να μην παρέχουν δηλαδή στους Παλαιστίνιους τίποτα άλλο εκτός από ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική υποστήριξη.

Τα γεγονότα μπορούν να αλλάξουν με ταχύτητα, αλλά προς το παρόν αντιμετωπίζουν την προοπτική ενός αναγεννημένου Ισραήλ αποφασισμένου να βγει από το αδιέξοδο στη Γάζα, καταστρέφοντας τη στρατιωτική ηγεσία της Χεζμπολάχ και καθιστώντας το Ιράν τόσο αδύναμο, που δεν θα μπορέσει ποτέ ξανά να χτυπήσει το Ισραήλ.

Οι αναφορές ότι το Ισραήλ εξετάζει το ενδεχόμενο να πλήξει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, πόσο μάλλον τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις, θα εκνευρίσουν το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC). Ένας άραβας διπλωμάτης, που δεν είναι φίλος του Ιράν, δήλωσε ότι φοβάται για τις ηθικές επιπτώσεις μιας ισραηλινής «ολικής νίκης». Θα κληροδοτούσε στη Μέση Ανατολή ένα ζοφερό μάθημα – ότι η «δικαιοσύνη» μπορεί να αποκτηθεί μέσω ολοκληρωτικού πολέμου.

Το επιχείρημα του GCC, υπό την προεδρία του σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν μπιν Τζασίμ Αλ Θάνι, πρωθυπουργού του Κατάρ, παραμένει ότι η κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ είναι η λύση στην κρίση. Όμως η δολοφονία από το Ισραήλ του βασικού συνομιλητή του Κατάρ, του μέλους του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, αποτέλεσε σοβαρό πλήγμα στις ελπίδες της Ντόχα να το πετύχει αυτό.

Ομοίως, στο δεύτερο μέτωπο –αυτό του Λιβάνου– τα κράτη του GCC, συμπεριλαμβανομένων του Κουβέιτ, του Ομάν, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, έχουν ήδη παροτρύνει το Ισραήλ να σεβαστεί την κυριαρχία της χώρας και να αποδεχτεί μια κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, κανένα από αυτά δεν έδωσε την έγκρισή του για την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, όπως σημειώνει το δημοσίευμα.

Το δίλημμα

Αν το Ισραήλ συνεχίσει να έχει την ίδια στάση, τα κράτη του Κόλπου και τα αραβικά κράτη μπορεί να βρεθούν μπροστά σε ένα δίλημμα. Από τη μια μεριά, η μακροπρόθεσμη αποδυνάμωση της επιρροής του Ιράν θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ανεπιθύμητο και αποσταθεροποιητικό κενό, με αποτέλεσμα μόνο το ισραηλινό «Σιδηρούν Τείχος» να κυριαρχεί στην περιοχή. Από την άλλη μεριά, θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία σε περιφερειακά κράτη να εκμεταλλευτούν την αδυναμία του Ιράν και να παραγκωνίσουν τους μη κρατικούς παράγοντες που υποστηρίζονται από το Ιράν.

«Πολλά περιφερειακά κράτη έχουν λόγους να επιθυμούν την αποδυνάμωση της Τεχεράνης», σημειώνει ο συντάκτης. «Ένα αποδυναμωμένο Ιράν θα μπορούσε να διευκολύνει τον πρόεδρο του Ιράκ, Μοχάμεντ Σία αλ-Σουντάνι, να περιορίσει τις φατρίες που υποστηρίζονται από το Ιράν. Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ, ο οποίος τηρεί σιγή ιχθύος σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή -παρότι η Χεζμπολάχ έχει δείξει υποστήριξη στο πρόσωπό του-, μπορεί να ανακτήσει την επιρροή του στον Λίβανο».

Η Ιορδανία ανησυχεί για το Ισλαμικό Μέτωπο Δράσης, παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές συγκέντρωσε το 28% των ψήφων. Η Ιορδανία κατά καιρούς κατηγορεί το Ιράν ότι προσπαθεί να υποκινήσει ομάδες εχθρικές προς αυτήν.

Το Μπαχρέιν, το οποίο εξομάλυνε τις σχέσεις του με το Ισραήλ το 2020, μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αντιμετωπίζει τακτικά φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις. Το φιλοϊρανικό LuaLua TV ισχυρίζεται ότι έχουν γίνει σιιτικές διαδηλώσεις σε ένδειξη πένθους για τον θάνατο του Χασάν Νασράλα.

Το Κουβέιτ βρίσκεται σε μακροχρόνιο ανταγωνισμό με το Ιράν για την εξόρυξη φυσικού αερίου από ένα αμφισβητούμενο υπεράκτιο κοίτασμα.

Η πιο κρίσιμη σχέση για την περιοχή, όμως, είναι εκείνη μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας – μια σχέση που βελτιώθηκε με τον οδικό χάρτη αποκλιμάκωσης του Πεκίνου που συμφωνήθηκε το 2023 μεταξύ των δύο χωρών.

Η Σαουδική Αραβία φιλοξένησε τον ιρανό πρόεδρο για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια και επέτρεψε σε ιρανούς προσκυνητές να ταξιδέψουν στις ιερές πόλεις της Μέκκας και της Μεδίνας. Το Ριάντ αποκατέστησε τις σχέσεις του με τη Συρία που υποστηρίζεται από το Ιράν, και ελπίζει ότι η Τεχεράνη θα τη βοηθήσει να αποτρέψει τους Χούθι στην Υεμένη από το να ρίχνουν πυραύλους πέρα από τα σύνορα προς τη Σαουδική Αραβία.

Το Ριάντ έχει επίσης επαναλάβει αμέτρητες φορές δημοσίως στις ΗΠΑ ότι απλώς δεν ενδιαφέρεται για την εξομάλυνση με το Ισραήλ, όσο δεν περιλαμβάνεται σε αυτή μια αξιόπιστη πορεία προς μια λύση δύο κρατών. Η ομιλία του Νετανιάχου στα Ηνωμένα Έθνη την περασμένη εβδομάδα, με την οποία προέτρεπε τη Σαουδική Αραβία να ακολουθήσει τα ΗΑΕ στην εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, δεν το έλαβε υπόψη αυτό, αλλά ούτε και το εμπόδιο που ο ίδιος προσωπικά αντιπροσωπεύει σε μια τέτοια συμφωνία.

Σε ένα έγγραφο που μόλις δημοσιεύθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η σχέση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ειρήνης.

«Μια προσέγγιση μηδενικού αθροίσματος που επιδιώκει τον πλήρη αποκλεισμό της Τεχεράνης από την περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας», γράφουν, «δεν θα απολαμβάνει περιφερειακής υποστήριξης και τελικά θα είναι αντιπαραγωγική».