Η Τουρκία είναι το πρώτο μέλος του ΝΑΤΟ που θέλει να ενταχθεί στην ομάδα των BRICS, του οργανισμού που δημιουργήθηκε για να αμφισβητήσει την κυριαρχία των δυτικών χωρών, όπου πρωτοστατούν οι ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας, Βλαντίμιρ Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ, αποδεικνύοντας με τον πλέον εμφανή τρόπο την έντονη επιθυμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να πατά μονίμως σε δύο βάρκες.
Το πρακτορείο Bloomberg ανέφερε τη Δευτέρα ότι η Άγκυρα ζήτησε επίσημα να ενταχθεί στην ομάδα των αναδυόμενων αγορών, καθώς κοιτάζει πέρα από τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους της, κάτι το οποίο είχε προαναγγείλει και ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών στις 3 Ιουνίου από την Κίνα. Εκεί, όπως μετέδωσαν κινεζικά μέσα, όταν ερωτήθηκε αν η χώρα του θα εντασσόταν στις BRICS, απάντησε «αν είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας, γιατί όχι;», προκαλώντας αίσθηση.
Η Τουρκία, η οποία βρίσκεται σε ενταξιακές συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2005, βλέπει την ιδιότητα του μέλους των BRICS ως μια πιθανή οδό για την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας με τη Ρωσία και την Κίνα, αποτελώντας ενδεχομένως έναν εμπορικό κόμβο μεταξύ της ΕΕ και της Ασίας. Απώτερος στόχος του Ερντογάν, όπως αναφέρουν αναλυτές, είναι να γίνει η Τουρκία κεντρικό σημείο για τις εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία.
Όλα αυτά ενώ ο Χακάν Φιντάν, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, υπογράμμισε την περασμένη Παρασκευή ότι η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί στρατηγικό στόχο για τη χώρα του και σημείωσε ότι ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το έχει εκφράσει με σαφήνεια. «Θέλουμε να προχωρήσουμε με μια θετική ατζέντα. Εάν η ΕΕ επιδείξει θετική προσέγγιση με τον ίδιο τρόπο, αυτό θα είναι προς το συμφέρον όλων», είπε ο Χακάν Φιντάν.
Η κίνηση της Τουρκίας για την ένταξη στις BRICS θα θεωρηθεί ως κίνηση απομάκρυνσης από τη Δύση, παρόλο που η Άγκυρα θα φροντίσει να μην την παρουσιάσει ως επιζήμια για τους δεσμούς της με τη Δύση. «Το ερώτημα παραμένει αν μπορείς πραγματικά να κάνεις και τα δύο ταυτόχρονα», είπε στο Newsweek o Sinan Ülgen, επικεφαλής του think tank EDAM με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Διπλό παιχνίδι
Πέρα από τις δικαιολογίες περί «δυσαρέσκειας και απογοήτευσης για την έλλειψη προόδου στη διαδικασία ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)» το ερώτημα που τίθεται είναι τι κρύβεται πραγματικά πίσω από την κίνηση αυτή του Ερντογάν. Ο τούρκος πρόεδρος επιλέγει να διατηρεί και να υπερτονίζει τους στενούς δεσμούς του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα συγκαταλέγει την Τουρκία «μεταξύ των χωρών που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ΝΑΤΟ», όπως είχε δηλώσει πρόσφατα αναχωρώντας για τις ΗΠΑ και τη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας.
Εξάλλου τι εμπιστοσύνη μπορεί να εμπνεύσει η στάση του Ερντογάν, όταν άλλα λέει στη Δύση και άλλα στο εσωτερικό του, όπως καταφανώς στην περίπτωση του Κυπριακού. Η ρητορική έξαρση εκ μέρους του τούρκου προέδρου ανήμερα της «μαύρης επετείου» για τα 50 χρόνια της παράνομης εισβολής στο νησί, και οι παλαιότερες δηλώσεις του ότι «ολόκληρη η Κύπρος θα μπορούσε να ανήκει στην Τουρκία, εάν πριν από πενήντα χρόνια ο τουρκικός στρατός είχε προχωρήσει στο νότιο μέρος του νησιού» όχι απλά έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις υποσχέσεις περί «φιλικής λύσης», αλλά δείχνει και τις άκρως επικίνδυνες προθέσεις του.
Ο πολυπολικός κόσμος του Ερντογάν
Ο Ερντογάν έχει αναφερθεί στη στρατηγική θέση της Τουρκίας και δεν κρύβει τον επιθυμία του να «βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ανατολή και τη Δύση ταυτόχρονα». Η νέα διπλωματική ώθηση της χώρας αντικατοπτρίζει τις φιλοδοξίες της να καλλιεργήσει δεσμούς με όλες τις πλευρές σε έναν πολυπολικό κόσμο. Δηλαδή να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της ως μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά ταυτόχρονα να ενταχθεί στο «αντίπαλον δέος» της G7, την ομάδα BRICS του Πούτιν και του Σι Τζινπίνγκ.
Η κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναφέρει το Bloomberg, πιστεύει ότι το γεωπολιτικό κέντρο βάρους μετατοπίζεται από τις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, σε δήλωσή της τον περασμένο Ιούνιο είχε δηλώσει πως «οι πόρτες της ένωσης BRICS είναι ανοιχτές. Υπάρχουν ορισμένα κριτήρια, πρέπει να είναι σύμφωνα με την επιθυμία των χωρών να γίνουν μέλη μιας ένωσης, που θα βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και όχι στην ένταξη σε μια λέσχη ελίτ».
Τι είναι η ομάδα Brics
Η ομάδα BRICS είναι διεθνής πολιτικός και οικονομικός οργανισμός των μεγαλύτερων αναδυόμενων αγορών. Την ίδρυσαν το 2010 η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα και στη σημερινή της σύνθεση συμμετέχουν δέκα χώρες. Δηλαδή προστέθηκαν οι: Νότια Αφρική, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Αργεντινή, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιράν και Σαουδική Αραβία.
Η ομάδα σχεδιάστηκε για να συγκεντρώσει τις σημαντικότερες αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου, για να αμφισβητήσει την πολιτική και οικονομική δύναμη των πλουσιότερων εθνών της Βόρειας Αμερικής και της Δυτικής Ευρώπης. Θεωρείται η εναλλακτική λύση στην παγκόσμια σκηνή της ομάδας G7 υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, στην οποία συμμετέχουν η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία και ο Καναδάς.
