Οι δημοσκοπήσεις από πολλές χώρες της Ευρώπης έδειξαν ότι οι νέοι στράφηκαν στην ακροδεξιά, με τα εθνικιστικά κόμματα να διεκδικούν το 1/4 των εδρών στο ευρωκοινοβούλιο στις προσεχείς ευρωεκλογές, σε αντίθεση με το 1/5 που κατείχαν. Ενδεικτικά, το γερμανικό AfD ιδρύθηκε το 2013 και σήμερα λαμβάνει 22% από Γερμανούς ηλικίας 14-29 ετών, ενώ ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρί Λεπέν παίρνει 36% στις ηλικίες 18 έως 24 ετών.
Πατώντας στην κοινωνική απογοήτευση προς τα παραδοσιακά κόμματα, που δημιουργήθηκε μετά την οικονομική κρίση του 2008 κι έκτοτε καθιερώθηκε, προτείνουν τις «παλαιότερες και ενδοξότερες εποχές». Ταυτόχρονα, επιδίδονται σε άκρατο λαϊκισμό που τραβάει την προσοχή, έστω και παροδικά, ενώ προτείνουν την ιδέα «λύση χωρίς θυσίες». «Αν η ζωή ήταν παραμύθι, οι ακροδεξιοί θα ήταν η νεράιδα που σώζει την πριγκίπισσα, χωρίς εκείνη να κάνει κάτι για τον εαυτό της», είπε ένας καθηγητής.
Φυσικά, ανέκαθεν η ακροδεξιά χρησιμοποιούσε την παραπάνω στρατηγική και αρκετές φορές χωρίς επιτυχία. Αν κάτι άλλαξε πλέον, οφείλεται στο χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, στην έλλειψη παιδείας, στη χρήση των νέων τεχνολογιών και ειδικά των social media, στην προσπάθεια δημιουργίας νέας εθνικής ταυτότητας και στην παραχάραξη της ιστορίας μέσω του σκεπτικού του «απαγορευμένου καρπού», έγραψε η εφημερίδα Financial Times σε σχετικό δημοσίευμα.
«Τα SS δεν ήταν εγκληματίες»
Τα ακροδεξιά κόμματα προωθούν τις θέσεις τους κυρίως μέσω των social media και ποντάρουν σε «μη επαγγελματικές» αναρτήσεις, «κίτρινα» θέματα της επικαιρότητας ή στη διάδοση κραυγαλέων fake news. Αυτό μοιάζει ως κακόγουστο αστείο, αλλά μέσω της αρνητικής διαφήμισης αποκτούν μεγαλύτερη απήχηση, ειδικά όταν δεν υπάρχει αντίλογος.
Παραδείγματος χάριν, ένα από τα πιο δημοφιλή βίντεο του TikTok ανήκει στον Maximilian Krah, μέλος του AfD, και κάνει θραύση. Τίτλος του: «Οι πρόγονοί μας δεν ήταν εγκληματίες». Το περιεχόμενο ισχυρίζεται πως «τα SS δεν διέπραξαν κανένα έγκλημα, παρά ακολούθησαν συνηθισμένες εντολές». «Έχουμε κάθε λόγο να είμαστε υπερήφανοι για τη χώρα μας και τους ανθρώπους που την έχτισαν», ακούγεται να λέει ο Krah.
Επίσης, σε ένα άλλο βίντεο που συγκέντρωσε παραπάνω από 1,4 εκατομμύρια προβολές, ο Krah υποστήριξε πως «οι αληθινοί άντρες είναι δεξιοί. Αν είσαι δεξιός, θα βρεις κοπέλα».
Ο πολιτικός σύμβουλος, Johannes Hillje, περιέγραψε το φαινόμενο ως «ψυχοπολιτική», αναφέροντας πως «οι ακροδεξιοί απευθύνονται στους νέους με πολύ προσωπικό τρόπο, μερικές φορές για πολύ προσωπικά θέματα».
Παράλληλα, σημείωσε ότι «ο αλγόριθμος των social media είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα τους. Αυτό γίνεται γιατί οι αλγόριθμοι σε αυτές τις εφαρμογές κατευθύνουν το κοινό συναισθηματικά, με πολωτικά, προκλητικά θέματα. Έτσι, θέτουν ένα συναισθηματικό δόλωμα που συνδέουν με την πολιτική».
Η νέα εθνική ταυτότητα
Μεταξύ άλλων, η ακροδεξιά πολώνεται σε διάφορα κοινωνικά ζητήματα, όπως ο φεμινισμός ή τα δικαιώματα της LGBT, προκειμένου να στήσει το αφήγημα μιας νέας εθνικής ταυτότητας.
«Αν θες να είσαι άνδρας, πρέπει να γυμνάζεσαι, να φοράς αυτά τα ρούχα» (και ούτω καθεξής) φαντάζουν ως αθώες φράσεις, που αντιμάχονται τις νέες κοινωνικές εξελίξεις.
Εντούτοις, συνδέονται με διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα, μεσαία ή μεγάλα, όπως με εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες γυμναστικής ή ένδυσης και υπόδησης. Έτσι, οι ακροδεξιοί πολιτικοί αλιεύουν ψήφους, αλλά και πελάτες για τους επιχειρηματίες που επενδύουν στα κόμματά τους. Ταυτόχρονα, δίνουν την εντύπωση μιας νέας ταυτότητας στους οπαδούς, με αποτέλεσμα να παραμένουν πιστοί, παρά τις διάφορες αρνητικές εξελίξεις που μπορεί να προκύψουν.
Οι «άσοι στο μανίκι» τους, όμως, δεν σταματούν εδώ. Εκμεταλλευόμενοι τις διάφορες απαγορεύσεις, παρουσιάζουν ως «απαγορευμένο καρπό» τις θέσεις τους, αφού κάτι τέτοιο ελκύει το ενδιαφέρον του ανθρώπου.
«Πλασάρουν τις ιδέες τους, όπως το rock’n’roll τη δεκαετία του 1950», είπε ο Steven Forti, καθηγητής του σύγχρονης ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, προσθέτοντας πως «στοχεύουν στη νεανική επανάσταση και στο αιρετικό δόγμα πως “ό,τι απαγορεύεται, θα πρέπει να είναι και καλό”».
