Στο δρόμο προς τον Πλατύ Γιαλό ξεπροβάλλει ο ιερός βράχος της Χρυσοπηγής και πάνω του δεσπόζει περήφανα το κατάλευκο μοναστήρι της Παναγίας, που οικοδομήθηκε για να βρει στέγη η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής που βρέθηκε στην θάλασσα από ψαράδες. Ο βράχος είναι σκισμένος στα δύο κι ένα μικρό γεφυράκι συνδέει τη νησίδα με το υπόλοιπο νησί της Σίφνου.
Πρόκειται για ένα από τα πιο ωραία και πιο φημισμένα τοπία της Σίφνου ενώ πολλοί είναι οι θρύλοι που έχουν συνδεθεί με το μοναστήρι και την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Το θέαμα που προσφέρει το μικρό ακρωτήρι με το μοναστήρι της Χρυσοπηγής (1650) μέσα στο απέραντο γαλάζιο είναι απλά μαγευτικό.
Η Σίφνος είναι ένα από τα ομορφότερα νησιά των Κυκλάδων. Φημίζεται για την αρχιτεκτονική της και την πρωτοτυπία της κυκλαδίτικης ομορφιάς της διατηρώντας ταυτόχρονα ένα χαμηλό προφίλ χωρίς εκκεντρικότητες και υπερβολές.
Το Μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσοπηγής, είναι ένα από πιο γνωστά αξιοθέατα της Σίφνου και ίσως το πιο πολυφωτογραφημένο.
Το Μοναστήρι βρίσκεται πάνω σε ένα βράχο ο οποίος είναι αποκομμένος από την στεριά και συνδέεται με το νησί με ένα μικρό γεφύρι που επιτρέπει την πρόσβαση σε αυτό. Η Παναγία Χρυσοπηγή έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα του νησιού από το 1964 μ.Χ. και στη Παναγία αποδίδονται πάνω από 35 θαύματα. Η κύρια εκκλησία είναι μια βασιλική με κυλινδρικό θόλο και εσωτερικούς τοίχους που σχηματίζουν μια ημικυκλική αψίδα ενώ διαθέτει κι ένα υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Το δάπεδο είναι μαρμαρόστρωτο.
Πολλοί είναι οι θρύλοι που έχουν συνδεθεί με το μοναστήρι και την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Χρυσοπηγής που βρέθηκε από ψαράδες στη θάλασσα την περίοδο της Εικονομαχίας, μεταφέρθηκε στον ιερό βράχο και εκεί χτίστηκε το «σπίτι» της. Λέγεται μάλιστα πως όσες φορές επιχείρησαν να τη μεταφέρουν σε κάποιο άλλο ναό, η εικόνα της Παναγίας γινόταν… ασήκωτη.
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, τα χρόνια των Κουρσάρων στα κελιά της Παναγιάς της Χρυσοπηγής, ζούσαν καλόγριες. Σε μια επιδρομή στο νησί, και ενώ οι περισσότερες από τις καλόγριες της πρόλαβαν να γλιτώσουν από τους επιδρομείς, μια από αυτές έμεινε πίσω στην μονή. Καταδιωκόμενη από τους Κουρσάρους παρακάλεσε την Παναγιά να την σώσει. Και εκείνη τότε έκανε το θαύμα της. Χώρισε τον όρμο στα δύο δημιουργώντας ένα σχίσμα, ρίχνοντας τους επιδρομείς στην θάλασσα.
Υπάρχει όμως και μία άλλη εκδοχή. Τα βράδια, λέει η παράδοση, οι γυναίκες συνήθιζαν ν’ ανάβουν τα καντήλια της Παναγίας. Μια φορά, όμως, μόλις μπήκαν στην εκκλησία αντιλήφθηκαν ότι δεν ήταν μόνες τους. Κάτω στο δάπεδο κοιμόντουσαν πειρατές. Αψηφώντας τον κίνδυνο, εκείνες πέρασαν ανάμεσα από τους κοιμισμένους άνδρες, άναψαν τα καντήλια και το θυμιατό, αλλά την ώρα που έφευγαν ένας πειρατής ξύπνησε από τη μυρωδιά του λιβανιού, ξύπνησε και τους άλλους και τις πήραν στο κυνήγι. Κι ενώ οι γυναίκες έτρεχαν έξω από την εκκλησία για να γλιτώσουν, η Παναγία, έσκισε το βράχο, οι πειρατές δεν πρόλαβαν να περάσουν και έτσι οι γυναίκες σώθηκαν.
Το πανηγύρι της Χρυσοπηγής προσελκύει κάθε χρόνο εκατοντάδες ντόπιους αλλά και επισκέπτες κατατάσσοντάς το στο μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού αλλά και μία αξέχαστη ανάμνηση για όσους το έχουν παρακολουθήσει.
Όσο για τον λόγο που η γιορτή της Πολιούχου και προστάτιδας του νησιού είναι την ημέρα της Αναλήψεως, αντί για την Παρασκευή του Πάσχα θα πρέπει να αναζητηθεί και πάλι στην τοπική παράδοση: η εικόνα της Παναγίας, που έφθασε στη Σίφνο μέσα από τη θάλασσα από τον Βόσπορο και βρέθηκε στο σημείο αυτό από ψαράδες, λύτρωσε τους κατοίκους από την επιδημίας πανώλης που μάστιζε το νησί, ύστερα από λιτανεία που πραγματοποιήθηκε την ημέρα της Αναλήψεως.
