Το μέγεθος της πολεμικής μηχανής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στα χρόνια του Ιησού

Την περίοδο που φέρεται να έζησε ο Ιησούς ολόκληρη η λεκάνη της Μεσογείου ήταν υπό Ρωμαϊκό ζυγό. Η περίπου 5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων αυτοκρατορία φάνταζε τεράστια στους υποτελής λαούς. Για να δημιουργηθεί είχαν χυθεί ποταμοί αίματος για τους οποίους υπεύθυνος ήταν κυρίως ο Ρωμαϊκός Στρατός. Μια «θεριζοαλωνιστική» μηχανή που στον διάβα της λύγισαν ακόμα και οι μακεδονικές φάλαγγες. Ο Ρωμαϊκός Στρατός την εποχή του Ιησού αριθμούσε περίπου 290.000 στρατιώτες σε μια αυτοκρατορία της οποίας ο πληθυσμός κυμαινόταν μεταξύ 56 και 57 εκατομμύρια και μόλις το 400 μ.Χ. άγγιξε τις 400.000. Ένα μέγεθος που σε γενικές γραμμές τον κατατάσσει ανάμεσα στους μικρότερους αριθμητικά στρατούς αλλά κρίνοντας εκ του αποτελέσματος αναντίρρητα θεωρείται ένας από τους πιο αποτελεσματικούς. Σε αριθμητικά μεγέθη ο Ρωμαϊκός Στρατός, την εποχή του Ιησού ήταν σχεδόν στο μέγεθος που έχει ο σύγχρονος Ελληνικός Στρατός που μαζί με τις εφεδρείες αριθμεί περίπου 240.000 προσωπικό.

Ο Ρωμαίος στρατιώτης της εποχής και η Λεγεώνα

Μόνο οι ελεύθεροι Ρωμαίοι πολίτες άνω των 17 ετών μπορούσαν να μπουν στο Ρωμαϊκό στρατό. Σε αυτόν υπήρχαν οι «λεγεωνάριοι» και οι «βοηθητικοί». Υπήρχαν δε κριτήρια ύψους και φυσικής κατάστασης με αποτέλεσμα αν ήταν κάποιος κοντός ή αδύναμος να μην γίνεται δεκτός. Το να καταταγεί βέβαια κάποιος δεν ήταν εύκολη απόφαση, μιας και η θητεία κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που διαδέχτηκε την Ρωμαϊκή Δημοκρατία, διαρκούσε 25 ολόκληρά χρόνια! Μια μακρά θητεία για την οποία στο τέλος ο στρατιώτης ανταμειβόταν συνήθως με την παραχώρηση σε αυτών κτημάτων κυρίως σε ακριτικές περιοχές και βέβαια μέρους από τα λάφυρα των κατακτήσεων τα οποία οι στρατιώτες τα επένδυαν σε αυτό που σήμερα θα αντιστοιχούσε σε συνταξιοδοτικά πακέτα ασφαλιστικών εταιρειών. Ο κύριος σχηματισμός του Ρωμαϊκού Στρατού ήταν η λεγεώνα που αριθμούσε μεταξύ 4.000 και 6.000 στρατιωτών. Ήταν δηλαδή κάτι μεταξύ σύγχρονης Ταξιαρχίας και Μεραρχίας. Την εποχή του Αυτοκράτορα Αύγουστου υπήρχαν περίπου 50 λεγεώνες από τις οποίες με εντολή του, μόλις αναρριχήθηκε στο θρόνο άφησε ενεργές τις 28 καθώς οι υπόλοιπες είχαν δείξει σημάδια υπακοής στους πολιτικούς του αντιπάλους. Η κάθε λεγεώνα διαιρούνταν σε δέκα «κοόρτες» και η κάθε «κοόρτη» σε εκατονταρχίες που με την σειρά τους διαιρούνταν σε «κοντεμπούρνιες». Η κάθε «κοντεμπούρνια» αποτελείτο από 8 άντρες.

Όσοι δεν είχαν το «προτέρημα» του Ρωμαίου πολίτη γίνονταν «βοηθητικοί» παίρνοντας το 33% του μισθού ενός «λεγεωνάριου» ενώ την ίδια στιγμή στις μάχες ήταν τα πρώτα στρατεύματα που ρίχνονταν στην μάχη προκειμένου να απορροφήσουν την ακμή του εχθρού με τις ανάλογες απώλειες. Όταν δεν πολεμούσαν αποτελούσαν τις φρουρές των ακριτικών οχυρών. Κανένας δούλος δεν μπορούσε να μπει στον Ρωμαϊκό Στρατό και αν κάποιος Ρωμαίος έστελνε τον δούλο του, αντί να πάει ο ίδιος, εντοπιζόταν και τιμωρούνταν παραδειγματικά αυτός και όχι ο δούλος του. Το να είναι κανείς στρατιώτης στον Ρωμαϊκό Στρατό δεν ήταν διόλου εύκολο πράγμα. Υπήρχαν κανόνες που ήταν τόσο αυστηροί που επέφεραν την ανώτατη πηγή που ειδικά στην αρχαιότητα δεν ήταν άλλη από το θάνατο. Για παράδειγμα αν κάποιος στρατιώτης κοιμόταν στην σκοπιά ή ενώ είχε αναλάβει άλλη σημαντική αποστολή η ποινή ήταν αποκεφαλισμός. Ο Ρωμαϊκός Στρατός πολεμούσε τόσο με πείσμα όσο και πανουργία δημιουργώντας στους αντιπάλους πολλές φορές μια φήμη του ανίκητου πριν καν φτάσει στο πεδίο της μάχης.

Η εκπαίδευση και ο οπλισμός

Οι εκστρατείες του Ρωμαϊκού Στρατού δεν ήταν εύκολη υπόθεση για τους στρατιώτες του. Πριν καν αρχίσει να εκπαιδεύεται στα όπλα ο Ρωμαίος στρατιώτης μάθαινε να καλύπτει μια απόσταση σχεδόν 30 χιλιομέτρων σε 5 ώρες και στο τελικό στάδιο της εκπαίδευσης περί τα 35 χιλιόμετρα με γρήγορο βηματισμό σε λιγότερο από 5 ώρες με φόρτο μάχης που έφτανε στα 25 κιλά. Κατά προσέγγιση ο κάθε στρατιώτης-«λεγεωνάριος» κουβάλαγε περί τα 27 κιλά της πανοπλίας του, των όπλων του και άλλου εξοπλισμού που συνήθως ήταν εργαλεία για το στήσιμο του στρατοπέδου εκστρατείας και τροφή.

Ο οπλισμός του αποτελούνταν από το αμφίστομο σπαθί γκλάντιους, μια ασπίδα τετράγωνη που βοηθούσε στην δημιουργία ενός αδιαπέραστου «τοίχους» όταν παρατάσσονταν οι λεγεωνάριοι για μάχη. Το σπαθί αυτό ήταν τόσο αποτελεσματικό που οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν πως ένας από τους λόγους της ήττας της Μακεδονικής φάλαγγας από την Ρωμαϊκή Λεγεώνα ήταν και τα αποτρόπαια τραύματα που προκαλούσε το γκλάντιους μιας και με ένα χτύπημα μπορούσε να κόψει χέρια, πόδια, κεφάλια και βέβαια με την αιχμηρή του αιχμή να τρυπήσει τους θώρακες. Κουβαλούσαν επίσης δυο ακόντια που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως δόρυ. Το περίφημο «πίλα» το οποίο ήταν έτσι φτιαγμένο που αν το εξακόντιζε κανείς και καρφωνόταν σε ένα σώμα, από το βάρος του λύγιζε και δεν μπορούσε να ξαναχρησιμοποιηθεί, αποφεύγοντας έτσι την επαναχρησιμοποίησή του από τον εχθρό!

Προελαύνοντας!

Σύμφωνα με αρχαίους συγγραφείς που περιέγραψαν την εκστρατεία του Ιουλίου Καίσαρα στην Γαλατία μερικές δεκαετίες πριν την εποχή του Ιησού, ο κάθε Ρωμαίος «λεγεωνάριος» κουβαλούσε μαζί του και αλεύρι, όσπρια ή ρεβίθια για πέντε ημέρες. Σε περιόδους μακρών πορειών οι «λεγεωνάριοι» προχωρούσαν σε «κοντεμπούρνιες» στις οποίες τις περισσότερες φορές είχε διατεθεί ένα μουλάρι στο οποίο φορτωνόταν ένας μικρός μύλος για το αλεύρι και ένα μικρός πήλινος φούρνος, χύτρες, σκηνές, κουβάδες και επιπλέον «πίλα». Στην ουρά της Λεγεώνας όταν αυτή προχωρούσε θα εντόπιζε κανείς άμαξες που έσερναν 6 μουλάρια. Οι άμαξες αυτές κουβαλούσαν επιπλέον όπλα, υλικά για την κατασκευή στρατοπέδου εκστρατείας, βαρέλια με νερό, επιπλέον τροφή και αντικείμενα που ανήκαν στον εκάστοτε εκατόνταρχο, μιας και συνήθως η αναλογία ήταν μία άμαξα ανά εκατονταρχία.

Το «πυροβολικό» των Ρωμαίων

Ο Ρωμαϊκός στρατός σίγουρα ξεχώρισε για την σιδηρά πειθαρχία του που τον βοήθησε σε πολύ δύσκολες περιπτώσεις, ωστόσο αυτό που τον έκανε «πρωταθλητή» της εποχής του ήταν το «πυροβολικό» του. Οι Ρωμαίοι πήραν τον πρόγονο του «πυροβολικού» που δεν ήταν άλλο από τους καταπέλτες και τις πολιορκητικές μηχανές που άρχισαν να χρησιμοποιούν οι Έλληνες και τις μετέτρεψαν ουσιαστικά σε ξεχωριστό όπλο που σε συνδυασμό με το Ρωμαϊκό Μηχανικό που ήταν άφταστο έκαναν κάθε πολιορκημένο να ξέρει λίγο πολύ εκ των προτέρων την κατάληξή του που δεν ήταν άλλη από τον αφανισμό ή την υποτέλεια. Η κάθε λεγεώνα κουβαλούσε μαζί της 10 καταπέλτες και 20 βαλλίστρες σαν ξεχωριστές μονάδες ενώ κάθε εκατονταρχία είχε σαν οργανικό όπλο και τον δικό της «σκορπιό» που δεν ήταν άλλο από μια μικρή βαλλίστρα τοποθετημένη σε κινητή βάση.

Το Ρωμαϊκό Μηχανικό των «θαυμάτων»

Το Μηχανικό του Ρωμαϊκού Στρατού ήταν αυτό που έκανε θαύματα όταν οι Ρωμαίο στρατηγοί χρειάζονταν ένα. Έφτιαχναν γέφυρες, δρόμους και υδραγωγεία ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τον «Ρωμαϊκό τρόπο ζωής». Είναι χαρακτηριστική η πολιορκία λίγα χρόνια μετά τον Ιησού, του οχυρού Μασάντα στην Παλαιστίνη. Η Μασάντα ήταν ένας βράχος ύψους 400 μέτρων που ξεχώριζε στην μέση της ερήμου της Ιουδαίας. Εκεί «ταμπουρώθηκαν» επαναστατημένοι Ισραηλίτες στο τέλος του πρώτου Εβραιορωμαϊκού πολέμου που ξέσπασε τρεις περίπου δεκαετίες μετά τον Ιησού, το 73 μ Χ.

Από όλες τις πλευρές η πρόσβαση ήταν απαγορευτική για τους Ρωμαίους καθώς ο βράχος ήταν κάθετος. Λόγω ύψους δε, οι καταπέλτες των Ρωμαίων δεν μπορούσαν να χτυπήσουν μέσα από το κάστρο που είχε φτιαχτεί στην κορυφή του βράχου.

Το Ρωμαϊκό Μηχανικό έδωσε την λύση σε μια πολιορκία που άρχισε να διαρκεί πάρα πολύ. Έφτιαξε ανυψωμένες ράμπες με κλίση πάνω στην οποία τοποθετήθηκαν οι καταπέλτες που μπορούσαν πλέον να χτυπούν το οχυρό και στην συνέχεια μια μεγαλύτερη ράμπα με χώματα και πέτρες που υψώθηκε 400 ολόκληρα μέτρα από το έδαφος φτάνοντας στην ρίζα του τοίχους που κόντευε να καταρρεύσει από τα πλήγματα των πολιορκητικών μηχανών.

Το θέαμα της ράμπας που ανυψωνόταν μέρα με την ημέρα από το Ρωμαϊκό Μηχανικό ήταν τέτοια που αποκάρδιωσε εντελώς τους επαναστάτες σε τέτοιο σημείο που αυτοκτόνησαν ομαδικά για να μην παραδοθούν ή να μην σφαχτούν από τους Ρωμαίους.

Εν κατακλείδι όλη αυτή η ισχύς σε συνδυασμό με το «διαίρει και βασίλευε» έκαναν τον Ρωμαϊκό Στρατό να έχει χάσει κάποιες μάχες αλλά ποτέ τον πόλεμο για μια περίοδο τουλάχιστον 500 ετών, δίνοντας την ευκαιρία ο Ρωμαϊκός πολιτισμός να γίνει η μήτρα του μετέπειτα Δυτικού Πολιτισμού. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend