Η πόλη που ξεφορτώθηκε πολιτικούς και αστυνομία

Στο Μεξικό, το οργανωμένο έγκλημα φτάνει παντού, ακόμη και στο μικρότερο χωριό. Υπάρχει όμως μία μικρή πόλη στην πολιτεία της Michoacan που έχει καταφέρει να όχι μόνο να ξεφορτωθεί μια και καλή τους γκάνγκστερ, αλλά να πετάξει έξω από τους κόλπους της την αστυνομία αλλά και τους πολιτικούς. Με επικεφαλής τις γυναίκες, οι άνθρωποι της Χεράν, σύμφωνα με το BBC, μία ωραία πρωία αποφάσισαν ότι δεν θέλουν να έχουν στα πόδια τους τους αστυνομικούς και τους πολιτικούς και τα κατάφεραν καθώς υποπτεύονταν ότι συνεργάζονταν με τα εγκληματικά δίκτυα. Στο Μεξικό οι πολίτες βιώνουν ένα διαφορετικό πόλεμο, που δεν έχει να κάνει ούτε με την εθνική κυριαρχία, ούτε με τις φυλές και φυσικά ούτε με τα εδάφη. Έχει να κάνει μόνο με την παραγωγή και εμπορία ναρκωτικών. Έτσι, τα καρτέλ ναρκωτικών είναι αυτά που ελέγχουν τη χώρα, κάνοντας μαριονέτες τους πολιτικούς και τους πολίτες που δεν τολμούν να αντισταθούν, μιας και η αντίσταση ισοδυναμεί με θάνατο. Δεκάδες είναι τα παραδείγματα θανάτων στη χώρα από τα καρτέλ ναρκωτικών. Τα καρτέλ του Μεξικού κάποια στιγμή αποφάσισαν να αυξήσουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και να κυριαρχήσουν σε κάθε τομέα που θα τους αποφέρει κέρδος όπως η υλοτομία, το θεμέλιο της οικονομίας της Χεράν. Για χρόνια, το γύρω δάσος είχε αποδεκατιστεί από υλοτόμους που υποστηρίζονταν από το καρτέλ «La Familia Michoacana». Στις 15 Απριλίου του 2011 μια ομάδα γυναικών στην πόλη Χεράν του Μεξικού οργάνωσε και πραγματοποίησε μια μικρή επανάσταση όταν μπήκε μπροστά και σταμάτησε μια ένοπλη συνοδεία φορτηγών φορτωμένων με ξύλα βελανιδιάς. Οι ίδιες είχαν κουραστεί από τις δολοφονίες και τις απαγωγές που είχαν γίνει μάστιγα και στην πόλη τους αλλά και τους μασκοφόρους άνδρες που έμπαιναν με το έτσι θέλω στις μικρές επιχειρήσεις εκβιάζοντας για χρήματα. Έτσι πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Οι γυναίκες πέταξαν πέτρες και πυροτεχνήματα στο κομβόι ενώ χτύπησαν τις καμπάνες της εκκλησίας καλώντας περισσότερους ανθρώπους για να τις βοηθήσουν. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης-που σήμερα αποκαλούν «levantamiento del pueblo de Cherán»- η τοπική αστυνομία προσπάθησε να παρέμβει εξοργίζοντας τους διαδηλωτές επειδή γνώριζαν ότι το καρτέλ είχε εξαγοράσει αστυνομικούς και τοπικούς αξιωματούχους. Με ένα, λοιπόν, από τα φορτηγά ξυλείας, οι κάτοικοι αποφάσισαν να περάσουν τις πύλες της τοπικής κυβέρνησης και να ζητήσουν από την αστυνομία και τους τοπικούς άρχοντες να εγκαταλείψουν άμεσα την πόλη, όπως και έγινε. Το ταξίδι για την αυτονομία μόλις ξεκίνησε… «Όλοι στους δρόμους έτρεχαν με μαχαίρια», θυμάται η Melissa Fabian, που ήταν τότε 13 ετών. «Γυναίκες έτρεχαν από εδώ και από εκεί. Όλοι κάλυπταν τα πρόσωπά τους. Οι άνθρωποι φώναζαν και οι καμπάνες της εκκλησίας χτυπούσαν ασταμάτητα». «Ήταν κυριολεκτικά ή το κάνετε ή θα πεθάνετε, η επιλογή τους» εξηγεί η Margarita Elvira Romero από τους πρωτεργάτες του κινήματος, που είχε συναντηθεί αρκετές φορές με τις υπόλοιπες γυναίκες στα κρυφά, πριν αποφασίσουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους διώχνοντας από την πόλη τα καρτέλ των ναρκωτικών, τους παράνομους υλοτόμους, τους αστυνομικούς και τους πολιτικούς. «Όταν θυμάμαι εκείνες τις ημέρες μου έρχεται μία επιθυμία να κλάψω» λέει η ίδια. «Ήταν σαν ταινία τρόμου – Ήταν όμως ό,τι καλύτερο μπορούσαμε να κάνουμε». Η αστυνομία και οι πολιτικοί γρήγορα εκδιώχθηκαν από την πόλη, επειδή οι άνθρωποι υποπτεύονταν ότι συνεργάζονταν με τα εγκληματικά δίκτυα. Τα πολιτικά κόμματα απαγορεύτηκαν γιατί θεωρήθηκε ότι δίχαζαν την κοινωνία. Κατά κάποιο τρόπο η πόλη επέστρεψε στις ρίζες της: στον παραδοσιακό τρόπο ζωής, χωρίς εξάρτηση από ξένους. Οι άνθρωποι της Χεράν έφτιαξαν στη συνέχεια ένα είδος κοινοτικής αστυνομίας της «Ronda Comunitaria» που αποτελείται από άνδρες και γυναίκες, που περιπολούν στην πόλη και φρουρούν σημεία ελέγχου σε όλους τους δρόμους που οδηγούν σε αυτήν για να ελέγξουν για όπλα, ναρκωτικά και άγνωστα άτομα. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, η μεξικανική κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει τη Χεράν ως αυτόνομη, αυτοδιοικούμενη από αυτόχθονες κοινότητα, σύμφωνα με το BBC. Κάθε όχημα που εισέρχεται στην πόλη περνάει από έλεγχο και οι επιβαίνοντες δέχονται μία μικρή ανάκριση για το από πού έρχονται και πού πάνε. Πέντε χρόνια μετά την εξέγερση το καρτέλ δεν δοκίμασαν ούτε για μια στιγμή να επιστρέψουν στη Χεράν. Πολλά είναι τα σενάρια που ακούγονται. Ορισμένοι λένε πως τα κέρδη του από την παράνομη υλοτομία ήταν πολύ μικρά για να δικαιολογήσουν αντίποινα και άλλοι ότι η «La Familia Michoacana» διαλύθηκε περίπου την ίδια ώρα, επειδή ο αρχηγός τους και άλλα στελέχη της σκοτώθηκαν σε χωριστές επιθέσεις. «Έχουμε μάθε πολλά» λέει Heriberto Campos ένας από τους πρωτεργάτες της Ronda Comunitaria, με το ψευδώνυμο «Diablo» ή «Devil». «Τότε δεν ξέραμε ούτε να χρησιμοποιούμε όπλα. Τώρα ξέρουμε να πολεμάμε και εάν οι εγκληματίες επιστρέψουν, είμαστε έτοιμοι να τους εντοπίσουμε». Οι κάτοικοι της Χεράν αισθάνονται πιο ασφαλείς από ποτέ και κατάφεραν αυτό που άλλοι βλέπουν ως ουτοπία: να κάνουν πραγματικότητα την άμεση δημοκρατία με τις αποφάσεις για την πόλη τους να λαμβάνονται από όλους, κατά πλειοψηφία. Η Χεράν απονέμει δικαιοσύνη για μικρότερης σημασίας αδικήματα πολλά από τα οποία έχουν να κάνουν με το αλκοόλ. Οι παραβάτες τιμωρούνται με πρόστιμα και κοινοτική εργασία, όπως να μαζεύουν σκουπίδια από τους δρόμους. Οι πιο σοβαρές παραβιάσεις της νομοθεσίας παραπέμπονται στο Γενικό Εισαγγελέα, αλλά κατά το τελευταίο έτος δεν υπήρξαν δολοφονίες, απαγωγές ή εξαφανίσεις στη Χεράν, σε αντίθεση με τις περισσότερες αν όχι όλες τις άλλες πόλεις του Μεξικού. «Στη Χεράν, αισθάνομαι ασφαλής γιατί μπορώ να κυκλοφορώ στους δρόμους χωρίς να φοβάμαι ότι κάτι κακό θα συμβεί» λέει η Melissa , που είναι σήμερα 18 χρονών και σπουδάζει βιοϊατρική σε Πανεπιστήμιο λίγο έξω από την Χεράν. Δεν είναι μόνο οι δρόμοι της Χεράν που είναι ασφαλείς. Το πευκοδάσος είχε λεηλατηθεί από τους παράνομους υλοτόμους. Τώρα οι άνθρωποι της Ronda Comunitaria στέκονται άγρυπνοι φρουροί και το προσέχουν. Μπορεί τα δάση να ανήκουν στις οικογένειες αλλά όποιος θέλει να κόψει ένα δέντρο πρέπει να εξασφαλίσει άδεια από τις αρχές. Το δάσος έχει αναγεννηθεί. Περίπου 3.000 στρέμματα έχουν φυτευτεί ξανά μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια, ενώ τα φυτά καλλιεργούνται από το φυτώριο της πόλης. Η Χεράν δεν είναι εντελώς ανεξάρτητη, εξακολουθεί να έχει ομοσπονδιακή χρηματοδότηση. Η αυτονομία της έχει αναγνωριστεί από την κυβέρνηση του Μεξικού. Η απαγόρευση όλων των πολιτικών κομμάτων έχει γίνει δεκτή από τα δικαστήρια τα οποία έχουν επιβεβαιώσει το δικαίωμά της να μην συμμετάσχει σε τοπικές, πολιτειακές ή ομοσπονδιακές εκλογές. Η πόλη Χεράν έχει γίνει μια όαση ελπίδας για τους κατοίκους της. Η ειρήνη και η ασφάλεια είναι σε πλήρη αντίθεση με το φόβο που εξακολουθεί να κυριαρχεί σε γειτονικές κοινότητες. Όσο για το μυστικό… Η απάντηση είναι μία, σύμφωνα με την Margarita, την Melissa και τον Heriberto: αλληλεγγύη. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend