Οι «Ρομπέν των πόλεων» που σώζουν σπίτια από πλειστηριασμούς

Με έμπνευση από την Ισπανία και με στόχο το κίνημα να μεγαλώσει και δυναμώσει το τελευταίο ειδικά χρονικό διάστημα ομάδες πολιτών μπλοκάρουν τους πλειστηριασμούς σπιτιών, κυρίως όταν αυτά αφορούν πρώτη κατοικία. Του Παναγιώτη Ευθυμιάδη Οι εικόνες από τη Θεσσαλονίκη έκαναν το γύρο της Ελλάδας, καθώς οι πολίτες μπήκαν μπροστά ως ασπίδα προστασίας υπέρ ευπαθούς, πολύτεκνου, ενώ η ένταση μεταφέρθηκε και σε άλλους δικαστικούς χώρους όπως τα Ειρηνοδικεία Αθηνών, Πατρών και Καλαμάτας. Μάλιστα το επόμενο χρονικό διάστημα, οι πληροφορίες λένε ότι το κύμα πλειστηριασμών θα ενταθεί, καθώς εκτός από τις τράπεζες, μπαίνει στο «παιχνίδι» το δημόσιο που ετοιμάζεται να βγάλει σπίτια φορολογουμένων στο σφυρί. Πρόκειται για εικόνες που θυμίζουν την Ισπανία, όταν οι πλειστηριασμοί κατοικιών και η έφοδοι της αστυνομίας σε σπίτια οδήγησαν σε κύμα πρωτοφανούς κοινωνικής έκρηξης με απρόβλεπτες πολιτικές εξελίξεις. Σύμφωνα με τον Ηλία Σμήλιο από τη Λαϊκή Συνέλευση Δυτικών Συνοικιών στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος συμμετέχει στον Συντονισμό Συλλογικοτήτων Θεσσαλονίκης μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα θα βγουν περισσότερα «λαϊκά σπίτια» σε πλειστηριασμό. Όπως σημειώνει στο newsbeast.gr, ο δάσκαλος που διδάσκει σε δημοτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, κάθε Τετάρτη οι ομάδες πολιτών θα είναι στα Ειρηνοδικεία για να αποτρέψουν πλειστηριασμούς. Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα θα γίνει εκστρατεία ενημέρωσης προς τους πολίτες με στόχο «να σπάσει ο φόβος και η ντροπή και να μιλήσουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα», υπογραμμίζει. Στο ερώτημα αν γίνεται επιλογή των υποθέσεων που θα γίνει παρέμβαση για να σταματήσει ο πλειστηριασμός απαντάει ότι δεν γίνεται καμία επιλογή. «Δεν είναι ανάγκη να ξέρω ποιος είναι ο άνθρωπος που του βγάζουν την πρώτη κατοικία 36 τετραγωνικών μέτρων στον πλειστηριασμό. Δεν ξέρω ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος» σημειώνει. Ένα τέτοιο σπίτι δεν βγήκε σε πλειστηριασμό την περασμένη Τετάρτη στη Θεσσαλονίκη, όπου σημειώθηκαν συγκρούσεις με τα ΜΑΤ που είχαν σταλεί έξω από τα Δικαστήρια. «Εμείς παίρνουμε το πινάκιο και βλέπουμε τους πλειστηριασμούς. Μόνο αν κάποιος άνθρωπος μας στείλει επιστολή ζητώντας στήριξη ξέρουμε ποιος είναι» ανέφερε ο κ. Σμήλιος. Ο κ. Σμήλιος επισημαίνει ότι σαφώς και το κίνημα κατά των πλειστηριασμών έχει εμπνευστεί από όσα έγιναν στην Ισπανία, ενώ προσθέτει ότι πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους που συσπειρώθηκαν στις γειτονιές υπέρ του «Όχι» στο δημοψήφισμα. Υπογραμμίζει ακόμη ότι δεν υπάρχει προστασία για την πρώτη κατοικία που βγαίνει σε πλειστηριασμό τόσο από τις τράπεζες, όσο και από το Δημόσιο. Μάλιστα μέσα στην επόμενη εβδομάδα ξεκινούν οι πλειστηριασμοί από το Δημόσιο. Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα της πρωτοβουλίας «Πλειστηριασμοί STOP». Η ομάδα πολιτών κινείται στην Αττική με στόχο να ματαιώνει τα σχέδια για ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων. Όπως αναφέρουν στο newsbeast.gr νομικοί που ασχολούνται με το θέμα των υπερχρεωμένων νοικοκυριών οι τράπεζες, μέχρι σήμερα, φαίνεται να προχωρούν σε κινήσεις πλειστηριασμού όταν πρόκειται για μεγάλα ποσά οφειλής, αλλά το δημόσιο ετοιμάζεται να κινηθεί επιθετικά κατά των φορολογουμένων. Σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ), το Δημόσιο μπορεί να κατάσχει ακόμα και την πρώτη κατοικία του οφειλέτη για ληξιπρόθεσμη οφειλή άνω των 500 ευρώ. Δηλαδή μπορεί να προχωρήσει σε ενέργειες ακόμη και μικρές οφειλές. Στην περίπτωση αυτή η άμυνα του οφειλέτη συνίσταται σε κατάθεση ανακοπής και ταυτόχρονη κατάθεση ασφαλιστικών μέτρων για την αναστολή των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών.

Ο πλειστηριασμός στη Θεσσαλονίκη που έδωσε το έναυσμα

Οι αντιδράσεις για τους πλειστηριασμούς υπάρχουν εδώ και περίπου ένα χρόνο, ωστόσο πριν από δύο εβδομάδες, μία υπόθεση στη Θεσσαλονίκη προσέλκυσε το ενδιαφέρον και πήρε έκταση.

Πρόκειται για τον πλειστηριασμό ενός διαμερίσματος 86 τετραγωνικών μέτρων, το μοναδικό ακίνητο που έχει για να στεγάσει την οικογένειά του ο Μιχάλης Π. από τη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Μιχάλης, με προβλήματα υγείας πατέρας τεσσάρων παιδιών, εκ των οποίων το ένα αυτιστικό, ζήτησε τη συμπαράσταση από τον Συντονισμό Συλλογικοτήτων Θεσσαλονίκης καθώς έχανε το σπίτι του. Το διαμέρισμα του κ. Μιχάλη ήταν δωρεά από τον δάσκαλο πατέρα του, που αγοράστηκε με δάνειο διάρκειας 40 χρόνια, πριν από 45 περίπου χρόνια. Ο κ. Μιχάλης ήταν υπεργολάβος και όπως λέει εγκατέστησε τους πομπούς για την ψηφιακή τηλεόραση της ΕΡΤ Α.Ε. και κατασκεύασε το σύγχρονο STUDIO Δ’ της ΕΡΤ. «Η ΕΡΤ, βρήκε τρόπο να πληρώσει τους υπεργολάβους-Ιταλικές εταιρίες και την έκπτωτη εταιρία, αφήνοντας παντελώς απλήρωτη την δική μου εταιρία. Για το θέμα ενημερώθηκε ο τότε αρμόδιος Υπουργός, οι μετέπειτα Υπουργοί και το γραφείο του Πρωθυπουργού, χωρίς κανένα αποτέλεσμα, παρά μόνο υποσχέσεις. Για τα έργα αυτά, πήρα δάνεια και έβαλα το σπίτι μου εγγύηση για το κεφάλαιο κίνησης της εταιρίας μου. Αφήνοντας με απλήρωτο η ΕΡΤ, δεν μπορούσα να αποπληρώσω τις υποχρεώσεις μου, και ταυτόχρονα από την πίεση των καταστάσεων αυτών, καταστράφηκε η υγεία μου, αφήνοντάς με ολικά ανάπηρο με πολλά και σοβαρότατα προβλήματα», ανέφερε στην επιστολή του… «Εγώ είμαι ένας ολικά ανάπηρος, με ποσοστό αναπηρίας 85% πιστοποιημένο από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας, (ΚΕ.Π.Α.) με πολλά και πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας. Σημειώνω ότι δεν έχω κανένα εισόδημα, ούτε σύνταξη, ούτε και κανένα επίδομα αναπηρίας από πουθενά. Δεν έχω κανένα έσοδο, διότι ενώ κατέθεσα τα δικαιολογητικά και την αίτηση για κρίση από επιτροπή για χορήγηση ποσοστού αναπηρίας για συνταξιοδότηση το 2010, λόγω κατάργησης των επιτροπών και την δημιουργία των ΚΕΠΑ, μου επέστρεψαν με συστημένο τον φάκελό που είχα καταθέσει, ενημερώνοντάς με ότι πρέπει να ξεκινήσω τη διαδικασία αυτή από την αρχή στα ΚΕΠΑ. Τελικά, πέρασα από επιτροπή και πήρα την απόφαση στα τέλη του 2014.’ Ολα αυτά τα χρόνια που δεν εργαζόμουν το ταμείο μου, ο ΟΑΕΕ, με χρέωνε με εισφορές και τελικά δεν μου χορήγησαν σύνταξη, λόγω οφειλών! Επίσης, δεν μου χορηγήθηκε ούτε το πενιχρό επίδομα βαριάς αναπηρίας για τους ίδιους λόγους! Είμαι πολύτεκνος πατέρας 4 παιδιών, με το ένα από τα παιδιά μου αυτιστικό, ανάπηρο με ποσοστό αναπηρίας 80% πιστοποιημένο από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας, (ΚΕ.Π.Α.) Έχω μηδενικό εισόδημα, είμαι άπορος με βιβλιάριο απορίας του Δήμου μου, για να μπορώ να έχω τα στοιχειώδη φάρμακα που χρειάζομαι για να κρατηθώ στη ζωή. Είμαι στη διαδικασία υπαγωγής στον νόμο 3869/2010 Κατσέλη, αλλά οι τράπεζες δεν μου χορηγούν τα απαραίτητα για την υπαγωγή στην προστασία του νόμου αντίγραφα δανειακών συμβάσεων, παρ’ όλο το μεγάλο χρονικό διάστημα αναμονής μου από την υποβολή της αίτησης χορήγησης, επικαλούμενες τη συγχώνευση και τη δυσκολία στην αναζήτηση παλιών συμβάσεων. Το ακίνητο αυτό, είναι το μοναδικό μας περιουσιακό στοιχείο, και η τράπεζα το γνωρίζει αυτό. Παρ όλα αυτά συνεχίζει στον πλειστηριασμό του», ανέφερε στην επιστολή του. Αυτή η υπόθεση προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον τόσο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, όσο και των Συλλογικοτήτων που πριν δύο εβδομάδες μπήκαν στο Ειρηνοδικείο και δεν επέτρεψαν να γίνει ο πλειστηριασμός. Όμως ο κ. Μιχάλης έχει πλέον στη διάθεση του 45 μέρες… Το σπίτι μία Τετάρτη σε 45 μέρες θα ξαναβγεί σε πλειστηριασμό. Όπως αναφέρει όμως ο κ. Σμήλιος «εμείς θα είμαστε και πάλι εκεί. Και κάθε Τετάρτη θα είμαστε εκεί»… Από την πλευρά του το Μέγαρο Μαξίμου λέει ότι η περίπτωση της Θεσσαλονίκης είναι ιδιόμορφη. «Πρέπει, ασφαλώς, να αντιμετωπιστεί με σεβασμό προς το πρόσωπο του δανειολήπτη που, όμως, οφείλει και αυτός να σεβαστεί και να κάνει χρήση των νόμων σχετικά με την προστασία της περιουσίας του», αναφέρει και σημειώνει ότι: «Η ΕΡΤ δεν του χρωστά ούτε ένα ευρώ καθώς δεν είχε καμιά σύμβαση εργασίας με την ΕΡΤ. Η ΕΡΤ, λοιπόν, “δεν αρνείται να τον πληρώσει”, ούτε άλλωστε παραδέχεται και ο ίδιος. Η εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο, και η οποία πληρώθηκε κανονικά από την ΕΡΤ, του οφείλει δεδουλευμένα, καθώς εργαζόταν σ’ αυτήν. Η ΕΡΤ δεν μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα γι’ αυτό».

Γιατί γίνονται πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας

Ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δίνει τη δυνατότητα στους οφειλέτες που υπάγονται στη ρύθμιση να εξαιρέσουν  την κύρια κατοικία τους, με την προϋπόθεση ότι θα τηρούν τους όρους εξυπηρέτησης του χρέους τους. Ο νόμος, αυτός, αφορά φυσικά πρόσωπα, που επιτυγχάνουν ρύθμιση με τις τράπεζες. Υπάρχουν χιλιάδες νοικοκυριά που δεν μπορούν να ενταχθούν στο νόμο Κατσέλη ή δεν έχουν τη δυνατότητα να φανούν συνεπή στις ρυθμίσεις του. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, ιδιαίτερα σημαντικές για τη διενέργεια των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας αποδεικνύονται οι αλλαγές στον «Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας», που ψήφισε η ελληνική Βουλή το καλοκαίρι του 2015. Σύμφωνα με αυτόν, οι πλειστηριασμοί διενεργούνται πλέον με τιμή πρώτης προσφοράς την εμπορική αξία του ακινήτου και όχι στην υψηλότερη αντικειμενική.

Οι τελευταίες αλλαγές έφεραν τον όρο του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, αλλά και εισοδηματικό κριτήριο για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Τα εισοδηματικά κριτήρια που τέθηκαν έχουν ως αποτέλεσμα να προστατεύονται μόνο όσοι δηλώνουν ετήσιο εισόδημα κάτω από 8.180 ευρώ. Έτσι ένας εργαζόμενος που αμείβεται με 700 ευρώ το μήνα δεν μπορεί να προστατέψει την πρώτη κατοικία του από πλειστηριασμό, σε περίπτωση που χρωστάει στην τράπεζα.

Πώς γίνονται οι πλειστηριασμοί

Οι πλειστηριασμοί γίνονται κάθε Τετάρτη στο ειρηνοδικείο που υπάγεται το ακίνητο. Σε παλαιότερες νομολογίες προβλεπόταν η διενέργεια των πλειστηριασμών σε έδρες Δήμων ή Κοινοτήτων όπου ευρίσκετο το ακίνητο. Αυτή η διάταξη τροποποιήθηκε με το νόμο 3714/2008 και προβλέπει ότι οι πλειστηριασμοί θα γίνονται στα Ειρηνοδικεία ως κατωτέρω. Στάδια που ακολουθούνται:

• Καταγγελία σύμβασης,
• Έκδοση διαταγής πληρωμής,
• Έκθεση κατάσχεσης,
• Ειδοποίηση (5 τουλάχιστον μέρες πριν) πλειστηριασμού,
• Πλειστηριασμός

Όλα κοινοποιούνται με δικαστικό επιμελητή. σε Ειρηνοδικεία Αττικής όπου γίνονται πλειστηριασμοί.

Η θέση της κυβέρνησης για το κίνημα κατά των πλειστηριασμών

Να απαντήσει στις αντιδράσεις που σημειώνονται τις τελευταίες εβδομάδες στους πλειστηριασμούς ακινήτων επιχειρεί με non paper η κυβέρνηση και κάνει λόγο για προσπάθεια δημιουργίας πανικού από «γνωστά κέντρα εξουσίας». Η κυβέρνηση σημειώνει ότι μέχρι το τέλος του 2016 οι τράπεζες έχουν εντάξει στον προγραμματισμό 2.000 πλειστηριασμούς και λέει πως μόνο ένα μικρό ποσοστό αφορά πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Ακόμη επισημαίνει πως «το κίνημα ενάντια στους πλειστηριασμούς και κάποιοι πολίτες έχουν (την ισοπεδωτική και λανθασμένη πολιτικά) θέση ότι πρέπει να μη γίνει κανένας πλειστηριασμός», ενώ για τις δυνάμεις των ΜΑΤ στα Ειρηνοδικεία υπογραμμίζει πως «οι αρχές κινούνται με γνώμονα την προστασία της έννομης τάξης καθώς και της αποφυγής εντάσεων». Τονίζει ότι: «Η κυβέρνηση προστατεύει την πρώτη κατοικία -και μάλιστα με σημαντικά μέτρα ενίσχυσης των πιο αδύναμων. Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης (που τόση δημοσιότητα γνώρισε, και για την οποία θα μιλήσουμε στη συνέχεια) ή κάποιες άλλες περιπτώσεις δεν αναιρούν τον γενικό κανόνα προστασίας της πρώτης κατοικίας. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα προστατεύσει τις περιουσίες μεγαλοεπιχειρηματιών που χρωστούν τεράστια ποσά -ανεξάρτητα με το αν το κίνημα ενάντια στους πλειστηριασμούς και κάποιοι πολίτες έχουν (την ισοπεδωτική και λανθασμένη πολιτικά) θέση ότι πρέπει να μη γίνει κανένας πλειστηριασμός. Γιατί είναι διαφορετικό πράγμα οι πανάκριβες βίλες στην Εκάλη και αλλού, και εντελώς διαφορετικό το τριάρι στο Παγκράτι ή το Περιστέρι, κ.λπ. Η προσπάθεια δημιουργίας πανικού, που ενορχηστρώνεται από τα γνωστά κέντρα εξουσίας, δεν πιάνει, παρότι τα θέμα είναι τόσο ευαίσθητο, γιατί οι πολίτες που χρωστούν και έχουν στεγαστικά δάνεια, παρά την ανησυχία τους, γνωρίζουν ότι δεν απειλούνται. Εκτός αν κάποιοι -και σε καμία περίπτωση, βέβαια, αυτοί δεν είναι όσοι συμμετέχουν σε κινήματα στήριξης των φτωχών συνανθρώπων μας- εκτιμούν ότι με τον Μητσοτάκη θα προστατευθούν καλύτερα τα συμφέροντα της μεγαλοαστικής τάξης. Γιατί πώς αλλιώς να εξηγήσουμε τη στήριξη, για παράδειγμα, μεγαλοεπιχειρηματία, με πολλά ακίνητα και καταστήματα στον εμπορικότερο δρόμο της Αθήνας, να μη βγει σε πλειστηριασμό οικόπεδό του στην Εκάλη;». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend