Μερικές ημέρες νωρίτερα, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, περηφανευόταν για την επιχείρηση της αστυνομίας, η οποία όπως έλεγε όμοιά της δεν έχει υπάρξει τα τελευταία 30 χρόνια. Αναφερόταν σε οργανωμένη επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ., η οποία έγινε υπό καθεστώς άκρας μυστικότητας για την εκκαθάριση των Εξαρχείων από το κύκλωμα ναρκωτικών που δρα στην περιοχή. Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος Τις ίδιες ημέρες οι «Ένοπλες Ομάδες Πολιτοφυλάκων», αναλάμβαναν την ευθύνη για τη δολοφονία του ναρκεμπόρου, Χαμπίμπι (Allesh Mohamed), στον πεζόδρομο της Θεμιστοκλέους στις αρχές Ιουνίου. «Εκτελώντας τον Χαμπίμπι, κάναμε ξεκάθαρο πως αμφισβητούμε έμπρακτα την ηγεμονία των ναρκέμπορων», ανέφεραν στο κείμενό τους οι Πολιτοφύλακες.
Ζήτημα επικυριαρχίας στην περιοχή, προσπάθεια εκκαθάρισης με ιδεολογικό υπόβαθρο ή απλά ξεκαθάρισμα λογαριασμών; Ό,τι και αν συμβαίνει, τα Εξάρχεια δεν είναι αυτά που γνώρισαν όσοι μιλούν στη συνέχεια στο newsbeast.gr. Τρία πρόσωπα που έχουν διαγράψει πορεία ζωής εκεί, περιγράφουν την κατάσταση όπως εκείνοι τη βιώνουν σήμερα.
Χρήστος Πολλάκης, πρώην διαχειριστής στη μπλε πολυκατοικία των Εξαρχείων
Ο κύριος Πολλάκης διετέλεσε διαχειριστής στην ιστορική «μπλε» του Αντωνόπουλου, στη συμβολή Αραχώβης και Θεμιστοκλέους. Μένει εκεί 64 χρόνια. Οι γονείς του έφυγαν από το απόμερο Ψυχικό για να εγκατασταθούν στα έμψυχα Εξάρχεια… «Οι δικοί μου αγόρασαν αυτό το σπίτι το ’52. Εδώ έμενε κάποτε η Σοφία Βέμπο. Μάλιστα ο λογαριασμός του νερού έρχεται ακόμα στο δικό της όνομα. Δεν τον έχω αλλάξει». «Πλήρωσαν 800 χρυσές λίρες, ένα τίμημα αρκετά υψηλό για τα δεδομένα της εποχής. Πριν μετακομίσουμε εδώ μέναμε στο Παλαιό Ψυχικό, ωστόσο η μητέρα μου ήθελε να βλέπει κόσμο, να υπάρχει ζωντάνια. Της φαινόταν έρημα τα προάστια. Οι δυο τους πήραν την απόφαση και ήρθαν στα Εξάρχεια. Τη γυναίκα μου μάλιστα τη γνώρισα στη μπλε πολυκατοικία. Παίζαμε μαζί παιδιά και τη συνάντησα αρκετά χρόνια αργότερα ξανά εδώ, καθότι είχα φύγει στο εξωτερικό». Ο κύριος Πολλάκης μένει σε ένα αρχοντικό σπίτι της Αθήνας του μεσοπολέμου με πολυάριθμους αποθηκευτικούς χώρους για οικιακό αντικείμενο. Τροφοθήκες, φαρμακείο ενσωματωμένο στον τοίχο του μπάνιου, και γκαρνταρόμπα. Υπάρχει ακόμα και θέση για τα καπέλα του κυρίου και της κυρίας μιας άλλης εποχής.
«Τα εγγόνια μου δεν τα αφήνω να παίξουν στην πλατεία»
Από το ’52 όμως που εκείνος έφτασε στα Εξάρχεια άλλαξαν πολλά. «Η μητέρα μου δεν φοβήθηκε ποτέ στα όσα χρόνια έζησε εδώ. Ακόμα και όταν γίνονταν επεισόδια κατέβαινε να δει τι συμβαίνει χωρίς κανένα φόβο. Πλέον όμως έχω εγγόνια. Και όταν ρίχνουν χημικά ή καίνε κάδους, δεν είναι εύκολο να κυκλοφορήσω με τα μικρά. Έτσι, τα πιτσιρίκια δεν τα πηγαίνω στην πλατεία. Προτιμώ να πάμε στην παιδική χαρά έξω από τα Εξάρχεια, προς τον Άγιο Νικόλαο στα σύνορα με τη Νεάπολη».
Οι καταλήψεις
Σχολιάζοντας σχετικά με τις καταλήψεις, λέει χαρακτηριστικά: «Είναι λυπηρό και ταυτόχρονα τραγικό αυτό που συμβαίνει. Η διπλανή πολυκατοικία τελεί για χρόνια υπό κατάληψη. Ανήκει στο ΙΚΑ όπως και αρκετά ακόμα κτίρια υπό κατάληψη. Ένας από τους πρωτεργάτες καταληψίες ήταν ο Μαμ, όπως είναι το ψευδώνυμο του. Μαμαλικόπουλος το όνομά του», λέει ο κύριος Πολλάκης.
Οι δολοφονίες στην Κύπρο και ο Καλοψιδιώτης
Θυμίζουμε πως στις 23 Ιουνίου του 2012, ο Δημήτρης Μαμαλικόπουλος και ο Αναστάσιος Τσεχιλίδης είχαν δολοφονήσει το Φίλιππο Λουκαΐδη, 33 ετών, τον Μάριο Καραολή, 28 ετών, τον Γιώργο Γεωργίου, 35 ετών, τον Τζιορτζιάν Καταλίν Κομάν, 25 ετών και τον Μαρσέλ Αουρέλ Κολεάσα, 33 ετών. Όλοι επέβαιναν σε αυτοκίνητο ιδιοκτησίας του πρόσφατα δολοφονηθέντα επιχειρηματία, Φάνου Καλοψιδιώτη. Οι δύο δράστες καταδικάστηκαν σε πέντε φορές ισόβια ο καθένας. «Όταν γύρισε από τη δολοφονία στην Ελλάδα, ο Μαμ κυκλοφορούσε στην πλατεία με καινούργια μηχανή. Όταν τον είχε ρωτήσει ο περιπτεράς του είχε απαντήσει ότι βρήκε κάτι λεφτά και την αγόρασε, και ότι θα έφευγε με την κοπέλα του για διακοπές», συνεχίζει την αφήγησή του ο Χρήστος Πολλάκης.
«Ούτε ένας τοίχος καθαρός»
Σχολιάζοντας τη γενικότερη εικόνα που εμφανίζουν σήμερα τα Εξάρχεια, λέει πως είναι αδιανόητο να μην υπάρχει έστω ένας τοίχος καθαρός στην περιοχή. «Αν δείτε την είσοδο της πολυκατοικίας είναι γεμάτη αφίσες. Και όταν ήμουν διαχειριστής ασχολιόμουν να τις ξεκολλάω και να περιποιούμαι την πρόσοψη του κτιρίου. Κάποια στιγμή βαρέθηκα να ασχολούμαι».
«Δεν φοβάμαι»
Παρόλ’ αυτά δηλώνει ότι δεν φοβάται. «Δεν με έχει πειράξει ποτέ κανείς, είναι η αλήθεια. Όταν έχεις παιδιά όμως φοβάσαι για ‘κείνα. Γιατί όταν σκότωσαν το ναρκέμπορο, Χαμπίμπι, το περιστατικό έλαβε χώρα ακριβώς απέναντι από την πόρτα του παιδικού σταθμού που στέλνω τα εγγόνια μου».
Γιώργος Κουμεντάκος, κάτοικος Εξαρχείων
Μένει στα Εξάρχεια από παιδάκι. Μεγάλωσε εκεί και παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να έχει φύγει, ακολουθώντας το παράδειγμα αρκετών άλλων Εξαρχειωτών, ο ίδιος αγαπάει το κέντρο και παραμένει πιστός στη γειτονιά του. Με τη δική του ματιά περιγράφει και αυτός γεγονότα από την καθημερινότητα της περιοχής του… «Θυμάμαι πως όταν είχε εκκενωθεί το ΒΟΞ από τους καταληψίες μετά από καταγγελία της τότε διοικήτριας του ΙΚΑ, Βασιλικής Τριανταφυλλίδη, δύο μέρες αργότερα μία ομάδα ατόμων πήγε στο γραφείο της. “Γιατί έστειλες την αστυνομία να κλείσει το ΒΟΞ;” τη ρώτησαν εκείνοι. Το πιο αξιοπερίεργο όμως είναι ότι της ανέφεραν όσα ακριβώς είχε καταθέσει στο αστυνομικό τμήμα, έχοντας μάθει ακριβώς το περιεχόμενο της κατάθεσής της. Εκείνη τρόμαξε και είπε ότι δεν πρόκειται να ξανασχοληθεί με το ΒΟΞ. Έτσι κι έγινε».
«Τα Σαββατοκύριακα καταργούν τη στάση των λεωφορείων»
Περιγράφοντας την κατάσταση όπως διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή στη γειτονιά, αναφέρεται στο ταχυδρομείο των Εξαρχείων που έβαλε οριστικά λουκέτο, αλλά και στο καφέ Φλοράλ που έκλεισε πριν από μερικές ημέρες. «Συν τοις άλλοις τα βράδια Σαββάτου και Κυριακής καταργείται η στάση τρόλεϊ και λεωφορείων στη συμβολή των οδών Πατησίων και Στουρνάρα για να αποφύγουν πιθανούς βανδαλισμούς». Όπως λέει, «η κατάσταση εξελίχθηκε κατ’ αυτό τον τρόπο στην περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων. Τότε ξεκίνησε η δυσαρμονία στη λειτουργία των Εξαρχείων. Ίσως φταίμε και οι κάτοικοι που βλέπουμε τα φαινόμενα πριν δημιουργηθούν. Κάποιες φορές όμως βαυκαλιζόμασταν και μας άρεσε να λέμε ότι είμαστε το γαλατικό χωριό της Αττικής. Χαιρόμαστε να νιώθουμε ως μία γειτονιά, την οποία δεν την αγγίζει κανείς. Πάντοτε ήταν χώρος δημιουργίας και έμπνευσης τα Εξάρχεια. Ωστόσο άρχισαν να αναπτύσσονται και περιστατικά ανομίας, στα οποία δεν δώσαμε σημασία», λέει ο Γιώργος Κουμεντάκος.
«Έντονη παραβατικότητα σχετιζόμενη και με τον τρόπο δράσης της αστυνομίας»
«Ξαφνικά βλέπουμε να δημιουργείται έντονη παραβατικότητα, η οποία ήταν εμφανής και από τον τρόπο που λειτουργούσε η αστυνομία. Περιμετρικά των Εξαρχείων βρίσκονταν παραταγμένες κλούβες, σχηματίζοντας ένα κλοιό. Σαν να μπορούσε κανείς να μπει στα Εξάρχεια, αλλά δεν μπορούσε να βγει από αυτά. Κανείς ένστολος όμως δεν έμπαινε μέσα στη γειτονία».
Τα θετικά…
Ο ίδιος πιστεύει ότι υπάρχουν και αρκετά στοιχεία. «Κάποιοι προσπαθούν να επιρρίψουν ευθύνες στους αλλοδαπούς. Αλλά δεν είναι οι αλλοδαποί το πρόβλημα. Αντιθέτως ήρθαν και έμειναν στα σπίτια που κάποτε έμεναν οι Έλληνες -και θα μπορούσαν να είναι έρημα-, ενώ έχουν ενσωματωθεί πλήρως στην τοπική κοινωνία. Επίσης έφυγαν πολλές από τις θεραπευτικές κοινότητες της περιοχής, καθότι 8 από αυτές βρίσκονταν στα Εξάρχεια με πιο χαρακτηριστική την αποχώρηση της θεραπευτικής κοινότητας του ΟΚΑΝΑ. Για να λέμε και τα καλά των Εξαρχείων, έχουμε αποκτήσει δομές αλληλεγγύης. Στην Τσαμαδού βρίσκεται το κέντρο υποδοχής και φιλοξενίας μεταναστών, το οποίο προσφέρει πολλά γεύματα καθημερινά. Επίσης τα παιδιά των αλλοδαπών μαθαίνουν Ελληνικά και είναι δημιουργικά μέσα από τη διαδικασία εκπαίδευσης».
Ο κόσμος των ναρκωτικών
«Σταδιακά όμως άρχισε να δημιουργείται ένας κόσμος ναρκωτικών. Επίσης κάποτε δεν είχαμε κρούσματα μικροπαραβατικότητας. Πλέον υπάρχουν περιπτώσεις που μπαίνουν άτομα σε μαγαζιά και ζητάνε τις εισπράξεις της ημέρας, ενώ έχουν αυξηθεί οι διαρρήξεις σε σπίτια ή αυτοκίνητα», λέει ο κύριος Κουμεντάκος.
«Είχαν τρακάρει δύο αυτοκίνητα στην πλατεία και δεν μπορούσε να μπει περιπολικό»
Σε ό,τι αφορά την αστυνόμευση εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρχει ισορροπία κατά την άσκησή της. Ούτε υπερβολική αστυνόμευση, ούτε παντελής έλλειψη. «Θυμάμαι ένα περιστατικό, όταν είχαν τρακάρει δύο αυτοκίνητα στην πλατεία και η τροχαία ζήτησε από τους οδηγούς να μεταφέρουν τα αυτοκίνητά τους στην Πατησίων καθότι δεν μπορούσαν να μπουν στα Εξάρχεια. Έχουν υπάρξει ακόμα και περιπτώσεις θανάτου, στις οποίες τα Εξάρχεια ήταν άβατο για τα ασθενοφόρα ή την αστυνομία». Σύμφωνα με τον ίδιο, όσοι ενισχύουν τα φαινόμενα παραβατικότητας στη γειτονιά, προέρχονται από άλλες περιοχές της Αττικής. «Τα Εξάρχεια δεν είναι άβατο για όσους έρχονται από αλλού, αλλά για εμάς τους κατοίκους που δεν μπορούμε να εκφραστούμε στη γειτονιά μας όπως ακριβώς θα θέλαμε».
«Ο δήμος προσπάθησε…»
«Αναγνωρίζω ότι ο δήμος προσπάθησε στον τομέα της καθαριότητας να αλλάξει την εικόνα της γειτονιάς. Κατά διαστήματα γίνονται καθαρισμοί των Εξαρχείων και αναπλάσεις σε παιδικές χαρές. Τα Εξάρχεια όμως δεν είναι μόνο η πλατεία, που βλέπει όλος ο κόσμος. Φτάνουν μέχρι το Στρέφη και το Λυκαβηττό. Θα ήταν σημαντικό λοιπόν, να έρθει ο ίδιος ο δήμαρχος στην περιοχή και να δείξει το ενδιαφέρον του. Θα είχε τη στήριξη όλων των κατοίκων. Διαφορετικά, είναι σαν να μιλάμε για μία συνοικία παραδομένη, εκτός των ορίων του δήμου Αθηναίων».
Προπηλακισμοί πολιτικών προσώπων
Θυμίζοντάς του παραδείγματα πολιτικών όπως ο Βαρουφάκης ή ο Οικονόμου, οι οποίοι προπηλακίστηκαν στα Εξάρχεια το χειμώνα, απαντάει ότι η επίσκεψη Καμίνη θα ήταν μία συντονισμένη κίνηση κι όχι επίσκεψη για λόγους ψυχαγωγίας.
«Υπάρχουν φίλοι που φοβούνται να έρθουν στα Εξάρχεια»
Το επόμενο ερώτημα είναι εάν περπατάει άνετα στα Εξάρχεια χωρίς να γυρίζει το κεφάλι πίσω του με καχυποψία. «Περπατάω άνετα. Δεν φοβάμαι. Υπάρχουν φίλοι όμως, οι οποίοι φοβούνται να έρθουν. Πρόσφατα κάλεσα ένα φίλο μου οικογενειάρχη να καθίσουμε και να πιούμε μία μπύρα. Εκείνος αρνήθηκε. Φοβόταν ακόμα και για το πού θα πάρκαρε το αυτοκίνητό του».
«Αγαπάω το κέντρο και δεν θέλω να φύγω»
Ο κύριος Κουμεντάκος είχε την επιλογή να φύγει. Προτίμησε όμως να μείνει στα Εξάρχεια. Όπως λέει αγαπάει πολύ το κέντρο. «Εκδοτικοί οίκοι, θέατρα, βιβλιοπωλεία. Μου αρέσει πολύ η ζωή του κέντρου. Ακόμα και τώρα που μιλάμε μπορώ να τα αφήσω όλα και να φύγω, αλλά δεν θέλω»
Κάτια Σαββίδου, πρώην πρόεδρος πολιτιστικού συλλόγου Εξαρχείων
Η Kάτια Σαββίδου εργαζόταν στα Εξάρχεια για αρκετά χρόνια. Από την αγάπη της για την περιοχή ίδρυσε έναν πολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος λειτούργησε επί 30 χρόνια με την ονομασία «η Γειτονιά». Όπως λέει, τα πράγματα αναστράφηκαν μετά τη λήξη της θητείας του δημάρχου, Δημήτρη Μπέη, όπως υποστηρίζει. «Ο Μπέης ενδιαφερόταν για την πόλη. Ένα ενδιαφέρον που δεν σχετιζόταν με αξιώματα. Πέρασαν 36 χρόνια και από τότε δεν μπήκε ούτε ένα πλακάκι στην πόλη. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα στο λόφο του Στρέφη. Πολλά χρόνια πριν, τοποθετήθηκαν υποδοχές πυρόσβεσης, χωρίς ποτέ να τοποθετηθούν οι κρουνοί. Έτσι, εάν συμβεί το οτιδήποτε, ο λόφος θα γίνει παρανάλωμα του πυρός». «Η Γειτονιά» έκλεισε τον περασμένο Μάρτιο, καθώς η ίδια ήταν απογοητευμένη από μία προσπάθεια που δεν φάνηκε να αποδίδει καρπούς, ενώ χαρακτηρίζει τη συνοικία των κατοίκων άβατο για τους ίδιους του κατοίκους.
«Ο Κορκονέας πήγε να κάνει τη δουλειά του και βρήκε μπελά»
«Τα Εξάρχεια είναι άβατο. Κι αυτό συμβαίνει για πολλά χρόνια τώρα. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι άνθρωποι του δήμου δεν τολμούσαν να πάνε στην πλατεία να καθαρίσουν. Και οι αρχές έριχναν το μπαλάκι η μία στην άλλη. Ακόμα και η αστυνομία αποφεύγει να εμπλακεί, ιδίως μετά τα γεγονότα με το Γρηγορόπουλο. Και καλά κάνει. Πήγε ένας άνθρωπος να κάνει τη δουλειά του με τα παλιόπαιδα και βρήκε το μπελά του. Λέω για τον Κορκονέα. Δεν ξέρετε τι αντιμετώπιζε ο Κορκονέας κάθε βράδυ στην πεζή του περιπολία μαζί με τους συναδέλφους του. Φοβερά πράγματα! Σημάδι της κατάστασης που επικρατεί στα Εξάρχεια, είναι ότι οι κάτοικοι της οδού Μεσολογγίου εγκατέλειψαν όλοι τα σπίτια τους. Τους απείλησαν οι μαγαζάτορες και οι ναρκέμποροι, λέγοντάς τους: “Φύγετε από εδώ παλιόγεροι, ο χώρος είναι δικός μας”. Αυτή ήταν η οδός Μεσολογγίου, στην οποία πήγαινε ο 15χρονος από το Ψυχικό». «Ένα άλλο παράδειγμα ήταν αυτό μιας γυναίκας από τη σχολική επιτροπή. Είχα πάει τη μητέρα της στον ορθοπεδικό, άφησε το αυτοκίνητό της για λίγη ώρα και γυρίζοντας βρήκε δύο μαντραχαλαίους να χοροπηδούν πάνω στο αυτοκίνητο. Της έριξαν δύο σφαλιάρες και της είπαν: “Πάρε το αυτοκίνητό σου και την παλιόγρια και φύγετε”. Αυτά που σας λέω δεν τολμάει να τα πει κανείς. Όλοι φοβούνται. Γι’ αυτό και δεν βγαίνουν προς τα έξω».
«Το χασίσι μυρίζει μέχρι το Λυκαβηττό»
«Κάτι που επίσης δεν ξέρετε είναι ότι τα μέλη της Βίλας Αμαλία, κατέγραφαν τα ονόματά μας και όταν κάναμε βραδιά παραστάσεις Καραγκιόζη στου Στρέφη, μας απειλούσαν για να φύγουμε. Καταγγείλαμε το γεγονός στον αστυνομικό διευθυντή Εξαρχείων και το μόνο που έγινε τελικά ήταν να ματαιωθούν δύο παραστάσεις. Ο λόφος του Στρέφη, δεν είναι παρά έρμαιο της ασυδοσίας. Μαζεύονται χρήστες, άστεγοι και οποιοσδήποτε άλλος μπορείτε να βάλετε με το νου σας», περιγράφει η κυρία Σαββίδου και συμπληρώνει: «Δεν μπορεί κανείς να κυκλοφορήσει ελεύθερος στα Εξάρχεια πια, αν δεν ανήκει στο σινάφι τους. Αν τον στοχοποιήσουν κιόλας, θα έχει μεγαλύτερο πρόβλημα. Να σας θυμίσω ότι είχαν στοχοποιήσει τη Σώτη Τριανταφύλλου, η οποία πήγε να παρουσιάσει το βιβλίο της στο καφέ ΒΟΞ και την έβγαλαν έξω κλωτσηδόν. Πλέον το ΒΟΞ βρίσκεται υπό κατάληψη, ενώ το ιστορικό Φλοράλ έκλεισε πριν από λίγες ημέρες. Τα μόνα μαγαζιά που έχουν απομείνει εν λειτουργία είναι τα φαγάδικα και τα περίπτερα που πουλάνε αφειδώς μπύρες τα βράδια με αποτέλεσμα να γίνεται χαμός. Αφήστε που το χασίσι μυρίζει μέχρι το Λυκαβηττό!». «Τα Εξάρχεια ήταν η γειτονιά της διανόησης, των τεχνών, των τροβαδούρων. Και έγιναν η γειτονιά της αναρχίας. Μια γειτονιά που κάποιοι καίνε τους κάδους, τα τρόλεϊ και τους δημοσιογράφους μέσα στα βαν. Αν αυτό ονομάζεται λειτουργία κράτους και Δημοκρατίας, εγώ είμαι ο πάπας. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Εάν θέλει κάποιος να πολεμήσει ένα δημοσιογράφο επειδή είναι “στραβός”, δεν σημαίνει ότι πρέπει να τον κάψει μέσα στο βαν. Κανείς δεν τους δίνει το δικαίωμα να καίνε ανθρώπους». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend