Η ποδοσφαιρική αεροπορική τραγωδία που άλλαξε μία ομάδα

Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει την 6η Φεβρουαρίου του 1958 και την τραγωδία που σημάδεψε μια ομάδα αλλά και όλο τον φίλαθλο κόσμο. Σαν σήμερα, 6 Φεβρουαρίου, πριν από 58 χρόνια συνέβη η αεροπορική τραγωδία του Μονάχου, που άφησε φτωχότερο τον κόσμο της στρογγυλής θεάς. Το αεροσκάφος που μετέφερε πίσω στην πατρίδα της την αποστολή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, συνετρίβη κατά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο Ριμ του Μονάχου, σε μια ως μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του αθλητισμού. Εκείνη τη μέρα ο χρόνος σταμάτησε για πάντα στις 15.04 για τους 23 από τους 43 επιβάτες. Η ομάδα του Ματ Μπάσμπι επέστρεφε στην Αγγλία από το Βελιγράδι με το εισιτήριο της πρόκρισης στα προημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, μετά το 3-3 απέναντι στον Ερυθρό Αστέρα. Το χιονισμένο Μόναχο ήταν ο χώρος που το αεροπλάνο τύπου «Ελίζαμπεθ» μήκους 25 μέτρων που μετέφερε την αποστολή σταμάτησε για ανεφοδιασμό. Το μοιραίο συνέβη στην τρίτη προσπάθεια απογείωσης, λόγω χιονοθύελλας. Συγκεκριμένα, το αεροπλάνο απέτυχε να κερδίσει ύψος και κατέπεσε σ’ ένα χωράφι δίπλα στο αεροδρόμιο.   Επτά ποδοσφαιριστές (Τζεφ Μπεντ, Ρότζερ Μπερν, Έντι Κόλμαν, Μαρκ Τζόουνς, Ντέιβιντ Πεγκ, Τόμι Τέιλορ και Μπιλ Γουίλαν) ανασύρθηκαν νεκροί καθώς και τρία στελέχη της ομάδας. Στη λίστα των θυμάτων βρέθηκαν και 8 δημοσιογράφοι, δύο μέλη του πληρώματος και δυο ακόμα επιβάτες, ενώ ο σπουδαίος ποδοσφαιριστής Ντάνκαν Έντουαρντς υπέκυψε στα τραύματά του λίγες ημέρες αργότερα σε νοσοκομείο του Μονάχου.

Το ματς στο Βελιγράδι

Οι «κόκκινοι» διάβολοι με προπονητή τον Ματ Μπάσμπι αντιμετώπισαν τον Ερυθρό Αστέρα στις 5 Φεβρουαρίου, στη ρεβάνς του πρώτου παιχνιδιού στο οποίο η Μάντσεστερ είχε επικρατήσει με 2-1. Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεν προηγούταν με 3-0 πριν καν συμπληρωθεί το πρώτο μισάωρο με δυο γκολ του Μπόμπι Τσάρλτον και ένα του Ντένις Βιολέτ. Στο δεύτερο ημίχρονο, ο Ερυθρός Αστέρας ισορρόπησε το παιχνίδι στο 3-3, αποτέλεσμα όμως που έδινε και πάλι την πρόκριση στους «μπέμπηδες». Το πάρτι για την πρόκριση περιελάμβανε γλέντι μέχρι πρωίας στο ξενοδοχείο, ενώ προηγήθηκε δεξίωση στη βρετανική πρεσβεία του Βελιγραδίου.

Το δυστύχημα

Στις 6 Φεβρουαρίου η ομάδα θα έφευγε από το Βελιγράδι μετά από αρκετές ώρες αναμονής στο αεροδρόμιο, καθώς ο Τζον Μπέρι είχε χάσει το διαβατήριό του. Αφότου έψαξαν όλοι και βρέθηκε το ταξιδιωτικό έγγραφο του Μπέρι, το αεροπλάνο απογειώθηκε και έκανε στάση στο Μόναχο για ανεφοδιασμό καυσίμων. Ο ρεπόρτερ Φρανκ Τέιλορ, της εφημερίδας του Manchester Chronicle ανέφερε πως μόλις άνοιξε η πόρτα για να κατέβουν οι επιβάτες, ο αέρας που μπήκε μέσα στην καμπίνα ήταν σαν να προερχόταν από τις στέπες της Σιβηρίας. Όλοι οι επιβάτες κατέβηκαν στους χώρους αναμονής του αεροδρομίου και λίγη ώρα πιο μετά ειδοποιήθηκαν να επιστρέψουν στο αεροπλάνο για τη συνέχεια του ταξιδιού. Παρότι το χιόνι είχε καλύψει τα πάντα, η ομάδα περίμενε υπομονετικά για την επιστροφή της. Λίγα λεπτά μετά την επιβίβαση, ο πύργος ελέγχου έδωσε άδεια στον κυβερνήτη Τζέιμς Θέιν και τον συγκυβερνήτη Κεν Ρέιμεντ να απογειωθούν. Η πρώτη προσπάθεια απογείωσης σταμάτησε αμέσως μετά την εκκίνηση του αεροπλάνου στον αεροδιάδρομο, εξαιτίας ενός περίεργου θορύβου στη μια από τις δύο μηχανές. Μια δεύτερη απόπειρα έγινε τρία λεπτά αργότερα αλλά ακυρώθηκε ξανά για τον  ίδιο λόγο. Αργότερα αναφέρθηκε ότι ο ήχος οφειλόταν στην υπερτροφοδοσία με καύσιμα, γεγονός που συνέβαινε συχνά σε αεροσκάφη τύπου  «Ελίζαμπεθ». Ανησυχία άρχισε να επικρατεί στην καμπίνα και οι επιβάτες κατέβηκαν και πάλι στο αεροδρόμιο. Πριν όμως προλάβουν να πιούν τον καφέ τους κλήθηκαν εκ νέου στο αεροσκάφος. Όπως περιέγραψε ο ποδοσφαιριστής Μπιλ Φουλκς αργότερα «Η ειδοποίηση δεν μου άρεσε… ήρθε πολύ γρήγορα, δηλαδή μέσα σε 10 λεπτά πρόλαβαν να αποκαταστήσουν την βλάβη;». Η παραδοχή του κυβερνήτη ότι «με τον Κεν, τον συγκυβερνήτη, δεν βγήκαμε καθόλου από το κοκπιτ, απλά κουβεντιάσαμε για τη χιονόπτωση που είχε αραιώσει, κοιτάξαμε τα φτερά από την καμπίνα, που έμοιαζαν εντάξει και αποφασίσαμε να πετάξουμε χωρίς να βάλουμε να καθαρίσουν τα φτερά» δικαιολογεί απόλυτα τον προβληματισμό του Φουλκς. Όλοι κάθισαν στις θέσεις τους και στις 14.56 ο κυβερνήτης Θέιν πήρε άδεια από τον πύργο ελέγχου για να ξεκινήσει τις διαδικασίες απογείωσης. Αφού ξεκίνησε η διαδικασία απογείωσης, το αεροπλάνο άρχισε να χάνει ταχύτητα και να πλησιάζει τον φράκτη στο τέλος του αεροδιαδρόμου.  Το αεροπλάνο απογειώθηκε στιγμιαία αλλά δεν έφτασε στην επιθυμητή ταχύτητα, βγήκε εκτός πορείας και προσέκρουσε σε σπίτια της περιοχής. Ακολούθησε μεγάλη έκρηξη και οι φλόγες τύλιξαν το αεροσκάφος. Το ρολόι έξω από το Ολντ Τραφορντ έδειχνε λίγο μετά τις τρεις όταν ο χρόνος σταμάτησε για 7 ποδοσφαιριστές και 3 στελέχη της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Δύο εβδομάδες μετά υπέκυψε στα τραύματά του και ο Ντάνκαν Έντουαρντς, ο πιο χαρισματικός νέος παίκτης στην Αγγλία, μόλις 21 ετών, που έκανε το ντεμπούτο του με την κόκκινη φανέλα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ σε ηλικία 16 ετών. Ο Έντουαρντς πρόλαβε να αγωνιστεί σε 175 αγώνες (21 γκολ), από το 1952 ως το 1958, ενώ στην εθνική Αγγλίας, είχε 18 συμμετοχές. Οι γερμανικές αρχές κατηγόρησαν τον πιλότο Τζέιμς Θέιν ως υπαίτιο του δυστυχήματος, επειδή δεν ολοκλήρωσε τη διαδικασία αποπαγοποίησης των φτερών του αεροπλάνου. Η British Airways τον απέλυσε και χρειάστηκαν 10 χρόνια δικαστικών αγώνων για να απαλλαγεί από κάθε κατηγορία.

 Τα θύματα της τραγωδίας

Παίκτες

• Ρότζερ Μπερν
• Τζοφ Μπεντ
• Έντι Κόλμαν
• Ντάνκαν Έντουαρντς
• Μαρκ Τζόουνς
• Ντέιβιντ Πέγκ
• Τόμι Τέιλορ
• Λάιαμ «Μπίλι» Γουίλαν

Στελέχη της ομάδας

• Γουόλτερ Κρίκμερ, γραμματέας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
• Τομ Κάρι, γυμναστής
• Μπερτ Γουόλι, μέλος του προπονητικού τιμ

Δημοσιογράφοι

• Αλφ Κλαρκ, δημοσιογράφος Manchester Evening Chronicle
• Ντον Ντέιβις, δημοσιογράφος Manchester Guardian
• Τζορτζ Φόλοους, δημοσιογράφος Daily Herald
• Τομ Τζάκσον, δημοσιογράφος Manchester Evening News
• Άρτσι Λέντβρουκ, δημοσιογράφος Daily Mirror
• Χένρι Ρόουζ, δημοσιογράφος Daily Express
• Έρικ Τόμπσον, δημοσιογράφος Daily Mail
• Φρανκ Σουίφτ, δημοσιογράφος News of the World, πρωην τερματοφύλακας της Μάντσεστερ Σίτι

Μέλη του πληρώματος

• Κένεθ Ρέιμεντ, συγκυβερνήτης
• Τομ Κέιμπλ, αεροσυνοδός

Άλλοι επιβάτες

• Μπέλα Μίκλος, ταξιδιωτικός πράκτορας
• Γουίλι Σάτινοφ, φίλαθλος

Οι τραυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο της πόλης. Ο προπονητής Ματ Μπάσμπι με τραύματα στο στήθος χρειάστηκε να μείνει πάνω από δύο μήνες στο νοσοκομείο. Οι επιζώντες Τσάρλτον, Βάιολετ , Μόργκανς, Φούλκς και Γκρεγκ συνέχισαν να αγωνίζονται στους «μπέμπηδες», μαζί με τους παίκτες που προωθήθηκαν από την ομάδα των νέων. Η ομάδα κατόρθωσε να φτάσει στον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας, όπου έχασε με 2-0 από την Μπόλτον. Η ταινία «United» του σκηνοθέτη James Strong που κυκλοφόρησε το 2011 είναι βασισμένη στην τραγωδία.

Τραγούδια εμπνευσμένα από το τραγικό συμβάν:

The Flowers of Manchester από τους The Spinners Busby Babes από τον Iain Matthews Munich Air Disaster, 1958 από τον Morrissey News and Tributes από τους The Futureheads

Δείτε όλα τα θέματα του Weekend