Αυτή θα είναι η υπερ-πόλη των 130 εκατομμυρίων κατοίκων

Κάθε πρωί στις 5:30 ο Liu Desheng συναντά δεκάδες άλλους συνταξιούχους στην ουρά για το λεωφορείο express που εκτελεί δρομολόγιο από τη μικρή πόλη τους στην επαρχία Hebei της Κίνας με προορισμό το κέντρο του Πεκίνου. Παρά την αναμονή δεν επιβιβάζονται ποτέ στο λεωφορείο. Στέκονται και περιμένουν παρακολουθώντας τα λεωφορεία να έρχονται και να φεύγουν μεταφέροντας πάντα 50 άτομα από την ουρά που διαρκώς μεγαλώνει πίσω τους. Γύρω στις 6:30 φτάνουν τα παιδιά τους. Πλέον η ουρά έχει το σχήμα φιδιού και για να φτάσει κανείς στις πολυπόθητες πρώτες θέσεις χρειάζεται περίπου μία ώρα αναμονή. Ορισμένοι προσπαθούν να παρακάμψουν τη σειρά, ξεσπούν καβγάδες. Αλλά οι συνταξιούχοι όπως ο Liu γλιτώνουν τα παιδιά τους από αυτή τη δοκιμασία. Όταν φτάνει το επόμενο λεωφορείο, οι συνταξιούχοι παραχωρούν τις θέσεις τους στην ουρά στα παιδιά τους, που επιβιβάζονται πρώτα και εξασφαλίζουν ένα κάθισμα για τη διαδρομή των περίπου 40 χιλιομέτρων που μπορεί να διαρκέσει έως και τρεις ώρες. «Δεν μπορώ να κάνω και πολλά πια για να συνεισφέρω στην οικογένειά μου», εξηγεί ο 62χρονος Liu στους New York Times ενώ ο γιος του τον χαιρετά από το παράθυρο του λεωφορείου. «Είναι κάθε μέρα εξαντλημένος οπότε αν μπορώ να τον βοηθήσω να ξεκουραστεί λίγο, θα το κάνω». Η καθημερινή μετακίνηση (και… υποβοήθηση μετακίνησης) της οικογένειας Liu είναι ένα μικρό αλλά πολύ χαρακτηριστικό δείγμα της ζωής σε μια μεγάπολη που είναι στα σπάργανα. Επί δεκαετίες η κινεζική κυβέρνηση κατέβαλλε προσπάθειες να περιορίσει το μέγεθος του Πεκίνου με δρακόντειους κανονισμούς διαμονής, τώρα όμως αλλάζει προσανατολισμό, προχωρώντας σε ένα φιλόδοξο σχέδιο μετατροπής της πρωτεύουσας στο επίκεντρο μιας νέας μεγάπολης με… 130 εκατομμύρια κατοίκους! Η σχεδιαζόμενη υπέρ- πόλη, μητροπολιτική περιοχή με μέγεθος περίπου έξι φορές αυτό της Νέας Υόρκης, έχει στόχο να δώσει ώθηση στην οικονομία του κινεζικού βορρά και να αποτελέσει πεδίο δοκιμής για την αστική ανάπτυξη του μέλλοντος. «Η υπερ-πόλη είναι η εμπροσθοφυλακή της οικονομικής μεταρρύθμισης», εξηγεί ο Liu Gang, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Nankai της Tianjin και σύμβουλος της τοπικής κυβέρνησης σε θέματα περιφερειακής ανάπτυξης. «Αντανακλά τις απόψεις της ηγεσίας της χώρας για την ανάγκη ενοποίησης, καινοτομίας και περιβαλλοντικής προστασίας». Η περιοχή που θα «γεννηθεί» θα συνδέει το Πεκίνο με το οικονομικά ισχυρό λιμάνι της Tianjin και την ενδοχώρα της επαρχίας Hebei, ωθώντας περιοχές που δεν είχαν συνεργαστεί στο παρελθόν να το κάνουν. Το μήνα αυτό η διοίκηση του Πεκίνου ανακοίνωσε το δικό της κομμάτι του σχεδίου, δεσμευόμενη να μεταφέρει μεγάλο μέρος των υπηρεσιών και της γραφειοκρατίας της καθώς και εργοστάσια και νοσοκομεία στην ενδοχώρα, σε μία προσπάθεια, μεταξύ άλλων, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας σε λιγότερο ανεπτυγμένα μέρη. Η Jing-Jin-Ji, όπως αποκαλείται η μεγάπολη υπό δημιουργία («Jing» από το «Beijing», δηλαδή Πεκίνο, «Jin» από την Tianjin και «Ji» όπως είναι το παραδοσιακό όνομα της επαρχίας Hebei) θα συμβάλει στην οικονομική ανόρθωση της περιοχής ώστε να συγκλίνει με τις πιο ανθηρές οικονομικές ζώνες της Κίνας. Αλλά η νέα υπερ- πόλη έχει στόχο να είναι διαφορετική σε έκταση και σύλληψη. Θα καλύπτει έκταση πολλών χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, θα έχει σχεδόν το μέγεθος του Κάνσας, και ο πληθυσμός της θα είναι μεγαλύτερος από το ένα τρίτο του πληθυσμού των ΗΠΑ. Αντίθετα με τις μητροπολιτικές περιοχές που αναπτύχθηκαν φυσιολογικά, η Jing-Jin-Ji θα αποτελεί μια εκούσια δημιουργία με πυλώνα την τεράστια επέκταση σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας που θα φέρουν τις μεγάλες πόλεις σε απόσταση μίας ώρας τη μία από την άλλη. Αυτό βέβαια θα γίνει όταν τα σχέδια ολοκληρωθούν. Γιατί μέχρι τότε πολλοί από τους δρόμους βρίσκονται χρόνια μακριά από την ολοκλήρωσή τους και για πολλούς Κινέζους η δημιουργία της μεγάπολης σημαίνει μέχρι σήμερα ακόμα μεγαλύτερη διάρκεια μετακίνησης σε μποτιλιαρισμένους αυτοκινητόδρομους. Ευνοημένοι από τους σχετικά χαλαρούς κανονισμούς διαμονής και τις σχετικά χαμηλές τιμές κατοικιών στην επαρχία Hebei, πολλοί Κινέζοι συρρέουν σε προάστια όπως το Yanjiao, το οποίο σε μία δεκαετία δεκαπλασιάστηκε και έχει πλέον 700.000 κατοίκους. Παραμένει ωστόσο μια κοινότητα διαμονής ανθρώπων που δουλεύουν και ουσιαστικά ζουν στο Πεκίνο- ένα δάσος από πύργους κατοικιών και εστιατόρια με πολύ λίγες υπηρεσίες. Πολλοί πιστεύουν πως τα προβλήματα της μετακίνησης θα λυθούν εφόσον δοθεί χρόνος και χρήμα. Τα επόμενα τρία με πέντε χρόνια σχεδιάζεται να λειτουργήσουν υπόγειος και βελτιωμένοι σιδηρόδρομοι, ενώ μια νέα γέφυρα στον ποταμό Chaobai προς το Πεκίνο βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής. Αυτό που ανησυχεί πολλούς κατοίκους στο Yanjiao είναι η ανεπάρκεια νοσοκομείων και σχολείων. «Οι υπηρεσίες είναι κακές», λέει ο Zheng Linyun που εργάζεται σε εταιρεία πωλήσεων στο Πεκίνο και η μετακίνησή του από και προς τη δουλειά φτάνει τις πέντε ώρες την ημέρα. Ο 6χρονος γιος του μόλις πήγε σχολείο και έχει περισσότερα από 65 παιδιά στην τάξη του. «Το μόνο που βλέπουμε είναι ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να έρχονται εδώ», προσθέτει. Ένα λαμπρό καλοκαιρινό πρωί μπορεί κανείς να δει πιο εύκολα την καλή πλευρά του Yanjiao. Εικοσιπενταώροφα κτήρια κατοικιών υψώνονται στον ορίζοντα, κάποιοι δρόμοι έχουν συστοιχίες δέντρων κατά μήκος και η ατμόσφαιρα είναι αναμφίβολα πολύ πιο καθαρή απ’ ό,τι στο Πεκίνο. Αλλά η πόλη δεν έχει σταθμούς λεωφορείων, δεν έχει σινεμά και διαθέτει μόνο δύο μικρά πάρκα. «Οι δρόμοι πλημμυρίζουν όταν βρέχει επειδή δεν υπάρχουν επαρκείς αγωγοί ομβρίων υδάτων», λέει ο Xia Zhiyan, 42χρονος εργαζόμενος σε εκτυπωτική εταιρεία. «Όλο χτίζονται περισσότερα και περισσότερα διαμερίσματα χωρίς να προβλέπονται ούτε τα βασικά». Ακόμα και για τις πολύ περιορισμένες απαιτήσεις χώρου που μπορεί κανείς να έχει σε ανοιχτούς χώρους στην Κίνα, το κύριο πάρκο του Yanjiao είναι απελπιστικά γεμάτο από κόσμο. Οι skater πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλο, τα σκοινιά των χαρταετών μπλέκονται στον ουρανό ενώ οι γηραιότεροι που κάνουν καλλιγραφία ακουμπούν ο ένας τον άλλο με τους αγκώνες τους. Η έλλειψη υπηρεσιών είναι η κορυφή ενός παγόβουνου μεγαλύτερων προβλημάτων. Χωρίς φόρους ιδιοκτησίας, οι κινεζικές πόλεις βασίζονται στην πώληση δημοσίων χώρων για να έχουν έσοδα. Οι δήμοι δεν επιτρέπεται να κρατούν άλλους φόρους που συλλέγουν τοπικά επειδή υπάρχουν φόβοι πως θα χρησιμοποιηθούν με λάθος τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι μια κοινότητα σαν αυτή του Yanjiao να μην έχει τρόπο να πληρώσει για νέα σχολεία, δρόμους ή επαρκή λεωφορεία ώστε οι συνταξιούχοι να μην χρειάζεται να στέκονται στην ουρά «κρατώντας θέση» στα παιδιά τους. Για να αλλάξουν όλα αυτά χρειάζεται  αναδιαμόρφωση της είσπραξης και διανομής φόρων, κάτι που δεν βρίσκεται καν στο τραπέζι. Παρότι η υπερ- πόλη θα ενώσει το πλούσιο Πεκίνο με φτωχά προάστια όπως το Yanjiao, οι «αδελφοποιημένες» πόλεις δεν θα μοιράζονται τα έσοδά τους. Προβλήματα υπάρχουν και στις υποδομές. Μέχρι πρόσφατα το δίκτυο τρένων υψηλής ταχύτητας δεν συνέδεε πολλές μεγάλες πόλεις γύρω από το Πεκίνο ενώ και πολλοί δρόμοι δεν ενώνονταν μεταξύ τους. Στην περιοχή υπάρχουν 18 αποκαλούμενοι «ακέφαλοι» αυτοκινητόδρομοι, σημαντικές οδικές αρτηρίες δηλαδή που έχουν κατασκευαστεί σε κάθε μία από τις τρεις υπό ένωση περιοχές, χωρίς όμως ο ένας να συνδέεται με τον άλλο.Ένας από αυτούς τους αυτοκινητόδρομος καταλήγει σε γέφυρα στον ποταμό που χωρίζει το Yanjiao από το Πεκίνο, η οποία παραμένει ημιτελής για χρόνια. Παρά τα ζητήματα αυτά, υπάρχουν άλλοι παράγοντες που δείχνουν πως είναι πιθανό το σχέδιο να υλοποιηθεί και η Jing-Jin-Ji να γίνει πραγματικότητα. Ο πρώτος είναι ο ίδιος ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping, στον οποίο ανήκει το φιλόδοξο σχέδιο οικονομικής μεταρρύθμισης που εκπονήθηκε το 2013 και ο οποίος προωθεί την ενοποίηση της περιοχής. Το σχέδιο προβλέπει να εκλείψουν έως το 2020 οι «ακέφαλοι» αυτοκινητόδρομοι και να κατασκευαστεί υπόγειο δίκτυο. Σύμφωνα με το πλάνο, κάθε πόλη θα αναλάβει τον δικό της ρόλο: Το Πεκίνο θα επικεντρωθεί στον πολιτισμό και την τεχνολογία, η Τianjin στις κατασκευές. Ο ρόλος της Hebei παραμένει απροσδιόριστος παρότι πρόσφατα η κυβέρνηση δημοσιοποίησε κατάλογο με μικρές βιομηχανίες που θα μεταφερθούν από την πρωτεύουσα σε άλλες μικρότερες πόλεις. Παράλληλα το Πεκίνο μεταφέρει μεγάλο μέρος των διοικητικών υπηρεσιών του στο προάστιο Tongzhou, τερματίζοντας τη μακρά πολιτική εγκατάστασης των κυβερνητικών γραφείων στην παλιά αυτοκρατορική περιοχή. Θεμελιώδης θα είναι η βελτίωση των υποδομών, ειδικά των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας. Σύμφωνα με τον καθηγητή Zhang Gui, οι Κινέζοι κατασκευαστές ακολουθούσαν στο παρελθόν έναν κανόνα που έμαθαν από τη Δύση: Όλα τα τμήματα μιας αστικής περιοχής θα πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση 60 μιλίων το ένα από το άλλο- το μέγιστο ενός αυτοκινητοδρόμου που μπορεί να διανυθεί σε μία ώρα οδήγηση. Αν η απόσταση μεγαλώσει τότε οι μετακινήσεις δυσκολεύουν σημαντικά. Τα τρένα υψηλής ταχύτητας, προσθέτει, έχουν αλλάξει αυτή την εξίσωση. Διανύουν πλέον 150 με 185 μίλια την ώρα, επιτρέποντας στον αστικό ιστό να επεκταθεί. Η νέα γραμμή ανάμεσα στο Πεκίνο και την Tianjin περιορίζει το χρόνο μετακίνησης από τις τρεις ώρες στα 37 λεπτά. Σε αυτό το τρένο συνωστίζονται πια τόσοι άνθρωποι που κατασκευάζεται δεύτερη γραμμή. Τώρα τα τρένα υψηλής ταχύτητας κινούνται και προς μικρότερες πόλεις. Σιδηροδρομική γραμμή θα συνδέει από φέτος το Πεκίνο και την Tangshan. Μια άλλη θα ενώσει την κινεζική πρωτεύουσα με το Zhangjiakou, μετατρέποντας την ορεινή πόλη σε χώρο αναψυχής για το νέο υπό διαμόρφωση αστικό τοπίο αλλά και σε πόλη υποψήφια για τους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2022. «Η ταχύτητα αντικαθιστά την απόσταση», λέει ο καθηγητής Zhang, «έχει διευρύνει ριζικά τον χώρο στον οποίο μπορεί να εκτείνεται μία οικονομική ζώνη». Ο ιστορικός Wang Jun που ασχολείται με την ανάπτυξη του Πεκίνου είπε πως η δημιουργία της νέας υπέρ- πόλης απαιτεί συνολική αναμόρφωση της λειτουργίας των τοπικών διοικήσεων, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής φόρων ιδιοκτησίας και επιτρέποντας στις τοπικές κυβερνήσεις να κρατούν τα έσοδα από τους φόρους αυτούς. Μόνο τότε μπορούν οι πόλεις αυτές να γίνουν κάτι περισσότερο από «τροφοδότες εργαζομένων» της πρωτεύουσας. «Είναι ένα τεράστιο πρότζεκτ και είναι πολύ πιο σύνθετο από τη διευθέτηση δρόμων και σιδηρόδρομων. Αλλά αν επιτύχει, θα αλλάξει συνολικά την εικόνα της βόρειας Κίνας», καταλήγει. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend