Αν και εγκαταλελειμμένη, πια, η μονή της Αγίας Παρασκευής στο Ζαγόρι στην κυριολεξία κόβει την ανάσα με την τοποθεσία της, κάνοντας τους πάντες να αναρωτιούνται πώς το ανθρώπινο χέρι κατάφερε να δημιουργήσει ένα τόσο εντυπωσιακό πέτρινο κόσμημα.
Σε κοντινή απόσταση από το Μονοδένδρι, οι περιπατητές, μάλιστα, φτάνουν εδώ με τα πόδια, αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα σημεία της περιοχής, καθώς η θέα που προσφέρει στο ελληνικό «γκραν κάνυον», το φαράγγι του Βίκου δηλαδή, αφήνει τους πάντες με το στόμα ανοιχτό.
Πλήρως εναρμονισμένη με το περιβάλλον ολόγυρά της, μοιάζει με συνέχεια των επιβλητικών κάθετων βράχων πάνω ακριβώς από το φαράγγι του Βίκου. Η έρημη, σήμερα, μονή απέχει λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από την κεντρική πλατεία του χωριού και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατά του.
Μια μονή φρουριακού τύπου
Με αριστοτεχνία, λες, σφηνωμένη στις καθηλωτικές πλαγιές του φαραγγιού, η μονή της Αγίας Παρασκευής μετρά περισσότερα από 600 χρόνια ζωής, το μοναστήρι χτίστηκε το 1412 από τον άρχοντα Μιχαήλ Βοεβόδα. Η μονή αποτελείται από ένα μικρό πετρόκτιστο παρεκκλήσι -λέγεται μάλιστα ότι είναι το παλαιότερο διατηρημένο σε ολόκληρο το Ζαγόρι– και πρόκειται για ένα μοναστήρι- φρούριο, καθώς διαθέτει πύλη με καμάρα, πέτρινα κτίσματα, κελιά, πηγάδι, καταπακτή κ.α. Όλα χαρακτηρίζονται για το περίτεχνο χτίσιμο της πέτρας -χαρακτηριστικό στοιχείο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σε όλα τα Ζαγοροχώρια.
Σήμερα, από το μοναστηριακό συγκρότημα, που σώζεται σε καλή κατάσταση, διακρίνονται το Καθολικό, τα κελιά, το ηγουμενείο και κάποιοι βοηθητικοί χώροι. Αξίζει να αναφερθεί ότι από το μοναστήρι υπάρχει μονοπάτι σκαλισμένο στο βράχο που οδηγεί στο «ασκηταριό» και τα «σπιτάκια», μέρη άσκησης και λατρείας του Θεού επί αιώνες.
Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας η μονή και οι παράπλευρες σπηλιές στους βράχους, λειτούργησαν ως ασφαλές καταφύγιο για τους κατοίκους της περιοχής.
Σημείο αναφοράς για τη μονή και η αποστομωτική θέα στην άγρια ομορφιά του ελληνικού «Γκραν Κάνυον», η οποία αποτελεί από μόνη της λόγο για να επισκεφτεί κανείς το μοναστήρι.
