Φημίζεται για τα χωριά της, την φυσική τους ομορφιά, την διαφορετικότητα που τα χαρακτηρίζει και την αυθεντικότητά τους. Η Νάξος πέραν των άλλων ομορφιών της θα σας συνεπάρει με το πλήθος χωριών που διαθέτει. Γράφει η Νάντια Μασσαχού Ακολουθείστε μας στα πιο συναρπαστικά, σε αυτά που αποτελούν εμπειρία από μόνα τους αν τα επισκεφτείτε.Δώδεκα σημεία στο χάρτη του νησιού, το καθένα με τη δική του ιστορία και προσωπικότητα, παραμένουν must see για τη ταξιδιωτική λίστα του επισκέπτη. Παρακάτω τα δώδεκα αγαπημένα μας: Χαλκί xalkiΗ παλιά εμπορική πρωτεύουσα του νησιού αποτελεί στολίδι της ναξιώτικης ενδοχώρας. Στην καρδιά ενός κάμπου γεμάτου ελαιόδεντρα, 15 χλμ. ανατολικά της Χώρας, το καλοδιατηρημένο χωριό κρύβει στα καλντερίμια του θαυμάσια νεοκλασικά αρχοντικά με πλακόστρωτες αυλές, μεγαλόπρεπους πύργους, βυζαντινές εκκλησίες γεμάτες τοιχογραφίες και μια πολύ ενδιαφέρουσα αγορά. Ξεκινήστε τη βόλτα σας με αφετηρία την Παναγία την Πρωτόθρονη, που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1052 και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες του νησιού. Πίσω από την εκκλησία, το βλέμμα σας θα τραβήξει ο επιβλητικός τριώροφος Πύργος Μπαρότσι-Γρατσία, που χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα από την οικογένεια Μπαρότσι. XALKI2 Useful Tip:Πέρα από τα αξιοθέατα και τις φυσικές ομορφιές του τόπου, το χρόνο σας θα μονοπωλήσουν τα πολύ ιδιαίτερα μαγαζάκια που πωλούν από εικαστικά αντικείμενα μέχρι υφαντά και σπιτικά γλυκίσματα. Επιβάλλεται να κάνετε μια στάση στο παλιό αποστακτήριο της ποτοποιίας Βαλληνδρά (τηλ. +30 2285031220, facebook page: Κίτρο Νάξου Βαλληνδράς –   Vallindras Kitron  Distillery), για να περιηγηθείτε στο νεοκλασικό κτήριο της οικογένειας και να δοκιμάσετε το φημισμένο κίτρο Νάξου. Απείρανθος APEIRANTHOSΚυκλαδίτικα μαρμαρόστρωτα καλντερίμια με θολωτές καμάρες, ενετικοί πύργοι, όμορφα παλιά διώροφα σπίτια, ενδιαφέροντα μουσεία και μικρές πλατείες με παραδοσιακά καφενεδάκια συνθέτουν το προφίλ του διασημότερου ορεινού χωριού της Νάξου, 32 χλμ. από τη Χώρα. Χτισμένο σε υψόμετρο 650 μ., “τ’ Απεράθου” -όπως αποκαλούν το χωριό οι Ναξιώτες- διατηρεί αναλλοίωτο το τοπικό χρώμα και την ιδιότυπη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του από την εποχή της ενετοκρατίας. Η Απείρανθος φημίζεται για τα κτηνοτροφικά προϊόντα, το κρασί και την κουζίνα της, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γλωσσικό ιδίωμα των κατοίκων της, το οποίο παραπέμπει στην κρητική διάλεκτο. Στην είσοδο του χωριού θα σας υποδεχτεί ο εντυπωσιακός και καλοδιατηρημένος πύργος του Ζευγώλη (του 17ου αιώνα), ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε βράχο. Από εδώ θα ξεκινήσει η βόλτα σας στα καλντερίμια του χωριού, για να καταλήξετε στην “πλάτσα”, την κεντρική πλατεία με τα καφενεία. Την προσοχή σας θα τραβήξουν επίσης η εκκλησία της Παναγιάς της Απειραθίτισσας (του 18ου αιώνα), που είναι μία από τις μεγαλύτερες του νησιού, και ο πύργος του Μπαρδάνη (17ος αιώνας). Στην Απείρανθο βρίσκεται η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη των Κυκλάδων, η Βιβλιοθήκη Νίκου Νικ. Γλέζου, καθώς κι ένας γυναικείος συνεταιρισμός παραδοσιακής τέχνης, απ’ όπου θα ψωνίσετε όμορφα υφαντά και εργόχειρα. Δείγμα της πολιτισμικής άνθησης του χωριού αποτελούν τα πέντε μουσεία του: το Αρχαιολογικό Μουσείο (τηλ. +30 22850 61725), με ευρήματα κυρίως της πρωτοκυκλαδικής περιόδου, το Γεωλογικό Μουσείο, με πάνω από 2.500 σπάνια πετρώματα από τη Νάξο και τις Κυκλάδες, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, με αξιόλογες συλλογές δειγμάτων από την πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής, το Λαογραφικό με ενδιαφέροντα εκθέματα λαϊκής τέχνης, καθώς και το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών, στο οποίο εκτίθενται έργα 75 Απεραθιτών εικαστικών αλλά και καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα. Useful Tip: Για φαγητό που θα λαχταράς να ξαναφάς, στου Λευτέρη (τηλ.22850 61333). Μια ταβέρνα με μια αυλή που αφήνει το μάτι να ξεφύγει από το πράσινο και παραδοσιακό φαγητό που έχει εκσυγχρονιστεί όμορφα με το “σήμερα”. Μην χάσεις το θεϊκό γεμιστό μπιφτέκι και την τυρόπιτα. Κόρωνος KORONOS_2Στις πλαγιές μιας βαθιάς, καταπράσινης ρεματιάς, σε απόσταση 30 χλμ. από τη Χώρα, βρίσκεται η Κόρωνος, ένας από τους παλαιότερους και μεγαλύτερους ορεινούς οικισμούς στη βορειοδυτική Νάξο. Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά σμυριδοχώρια του νησιού, καθώς προπολεμικά γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη χάρη στην εξόρυξη της σμύριδας. Σήμερα είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς στη Νάξο, προσφέροντας αρκετές επιλογές για διαμονή και φαγητό. Αφήνοντας το αυτοκίνητό σας ψηλά στην είσοδο, θα περιπλανηθείτε στις επτά γειτονιές του οικισμού (Ανεγυρίδα, Κάστρο, Λειβαδάκι, Κάτω Γειτονιά, Απάνω Στέρνα, Προβολάκια και Πλάτσα), οι οποίες συνθέτουν ένα γραφικό σκηνικό με λαβυρινθώδη καλντερίμια με πολλά σκαλοπάτια και πεζούλια, παραδοσιακά σπίτια με ασπρισμένες αυλές και μικρές πλατείες με παλιές βρύσες. Στην καρδιά του χωριού βρίσκεται η “Πλάτσα”, η κεντρική πλατεία, με καφενεία και ταβέρνες που προσφέρουν δροσιά και καλό φαγητό κάτω από τις κληματαριές τους. Useful Tip: Στην Κόρωνο θα βρείτε την ταβέρνα Ματίνα-Σταύρος Πλάτσα (τηλ. 2285051243), που υμνεί την απλή οικογενειακή κουζίνα. Το μενού διαθέτει 5-6 προτάσεις, με βάση εποχικά υλικά και κρέατα της οικογένειας. Κυνίδαρος Σε υψόμετρο 400 μ., καταμεσής μιας περιοχής γεμάτης με πλατάνια, ελιές και βελανιδιές, ο Κυνίδαρος ξεχωρίζει για την πλούσια μουσικοχορευτική παράδοσή του. Βρίσκεται δίπλα στα σύγχρονα λατομεία μαρμάρου της Νάξου, 15 χλμ. περίπου ανατολικά της Χώρας. Ο ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο, ενώ στην ευρύτερη περιοχή μπορείτε να δείτε τις ερειπωμένες βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Αρτεμίου και του Αγίου Δημητρίου. Οι κάτοικοί του φημίζονται για τη έμφυτη αγάπη και ικανότητά τους στη μουσική και το χορό. Θα το διαπιστώσετε, αν είστε τυχεροί, σε κάποιο από τα πολλά πανηγύρια και τα γλέντια με οργανοπαίχτες που γίνονται στο χωριό. Useful Tip: Από τον Κυνίδαρο κατάγεται η γνωστή καλλιτεχνική οικογένεια των Κονιτόπουλων. Φιλώτι Naxos_FilotiΤο μεγαλύτερο και πολυπληθέστερο χωριό της Νάξου είναι αμφιθεατρικά χτισμένο στους πρόποδες του όρους Ζα (Ζευς), 18 χλμ. ανατολικά της Χώρας. Ολοζώντανο, με πάνω από 1.800 μόνιμους κατοίκους, πλούσια παράδοση, αρκετά σημαντικά μνημεία και πολιτιστικά κέντρα, πολλές ταβερνούλες και μαγαζιά, το Φιλώτι σφύζει από ζωή και προσελκύει πολλούς επισκέπτες. Το χωριό αποτελείται από δύο γειτονιές, το Ραχίδι και τον Κλέφαρο. Περιδιαβαίνοντας τα στενά δρομάκια του θα συναντήσετε μια πλειάδα από όμορφα κτήρια, όπως τον εντυπωσιακό Πύργο Μπαρότσι (στην κεντρική είσοδο προσέξτε το οικόσημο με την επιγραφή “1718 Geronimo Barozzi”) και τον επιβλητικό ναό της Παναγίας της Φιλωτίτισσας με το εντυπωσιακό καμπαναριό και το εξαιρετικό ολομάρμαρο τέμπλο. Οι βόλτες σας ολοκληρώνονται ιδανικά στη μεγάλη κεντρική πλατεία, τη “Γέφυρα”, για καφεδάκι και παραδοσιακούς μεζέδες κάτω από τον ίσκιο του αιωνόβιου πλατάνου. Γύρω από την πλατεία θα βρείτε σούπερ μάρκετ, τράπεζες, ταχυδρομείο, αστυνομικό τμήμα και πολλά καταστήματα. Μια επίσκεψη αξίζει και το Μουσείο της Συλλογής Ελληνικών Νομισμάτων του Νικόλα Γ. Μουστάκη, στο οποίο εκτίθενται κέρματα και χαρτονομίσματα των νεότερων χρόνων που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Useful Tip: Τα αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή περιοχή περιλαμβάνουν τον εντυπωσιακό τετραώροφο Πύργο του Χειμάρρου, στο δρόμο για την παραλία του Καλαντού, τη γραφική βρύση των Αριών και το σπήλαιο του Ζα στην πλαγιά του βουνού, καθώς και πολλά βυζαντινά εκκλησάκια. Σαγκρί sagriΜε ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, εντυπωσιακούς ενετικούς πύργους και πολλές βυζαντινές εκκλησίες, το Σαγκρί αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο πλούσια σε αξιοθέατα χωριά του νησιού. Είναι χτισμένο πάνω σε λόφο με ανοιχτό ορίζοντα, στο δυτικό τμήμα του νησιού, σε απόσταση 11 χλμ. από τη Χώρα. Στα ασβεστωμένα σοκάκια του θα συναντήσετε καφενεδάκια, ταβέρνες με σπιτικό φαγητό και μαγαζιά με εκλεκτά τοπικά προϊόντα. Σημαντικό αξιοθέατο εντός του οικισμού αποτελεί το εντυπωσιακό μοναστήρι του Αγίου Ελευθερίου, το οποίο λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό επί Τουρκοκρατίας, ενώ σήμερα στεγάζει λαογραφικό μουσείο. Επίσης, αξίζει να επισκεφτείτε και τις βυζαντινές εκκλησίες Παναγία Ορφανή, Παναγία Αρκουλιώτισσα και Παναγία Καλορίτισσα. Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας της Ορφανής, λίγο έξω από το χωριό, βρίσκεται ο αναπαλαιωμένος και κατοικήσιμος Πύργος του Παλαιολόγου του 1699, ενώ στο διατηρητέο οικισμό Κάτω Σαγκρί θα δείτε δύο ερειπωμένους ενετικούς πύργους. Το σημαντικότερο αξιοθέατο της περιοχής είναι ο αρχαιολογικός χώρος του Γύρουλα, με τον αναστηλωμένο μαρμάρινο ναό της Δήμητρας και το αξιόλογο μουσείο, που απέχει μόλις 4 χλμ. από το χωριό. Useful Tip: Λίγο πριν φτάσετε στο χωριό, αξίζει να κάνετε μια στάση στον Πύργο του Μπαζαίου (ή αλλιώς Μονή Τιμίου Σταυρού), ο οποίος αρχικά λειτούργησε ως Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, και σήμερα φιλοξενεί κάθε χρόνο το Φεστιβάλ Νάξου. www.bazeostower.gr Μέλανες Χτισμένες αμφιθεατρικά στην πλαγιά μιας λαγκάδας με πλούσια βλάστηση, οι Μέλανες, που απέχουν περίπου 8 χλμ. από τη Χώρα, είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά της Νάξου. Το πράσινο των δέντρων και οι παλιοί νερόμυλοι μαγνητίζουν το μάτι του επισκέπτη. Το καλό φαγητό που θα γευτείτε στις ταβέρνες του χωριού είναι ένας από τους λόγους που θα σας φέρει εδώ. Ο άλλος είναι τα πολλά σημαντικά αξιοθέατα που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Επιβάλλεται η βόλτα μέχρι την κοντινή τοποθεσία Φλεριό, όπου θα δείτε έναν από τους διάσημους κούρους της Νάξου: τον Κούρο των Μελάνων, έργο του 6ου αιώνα π.Χ. Αξιόλογα μνημεία αποτελούν επίσης το αρχαίο υδραγωγείο, το οποίο μετέφερε το νερό από τις πηγές του Φλεριού και των Μελάνων στην πόλη της Νάξου, καθώς και το ιερό των πηγών. Στο δρόμο για το χωριό Ποταμιά, στην περιοχή Καλαμίτσια, θα δείτε το επιβλητικό, αλλά ερειπωμένο σήμερα Παλάτι των Ιησουιτών (του 17ου αιώνα), που αποτελούσε κάποτε την καλοκαιρινή κατοικία του τάγματος των Ιησουιτών μοναχών. Useful Tip: Ανάμεσα στις Μέλανες και στο Κουρουνοχώρι, στη θέση «Ντεμαρή», βρίσκεται το πρώτο μηχανοκίνητο ελαιοτριβείο της Νάξου. Σε ό,τι αφορά στο φαγητό εδώ θα έρθετε για τα περίφημα κοκοράκια που αποτελούν τη σπεσιαλιτέ του χωριού.