Σε μία δεκαετία από τώρα η ενίσχυση των γνωστικών ικανοτήτων μπορεί να αποτελεί την κυρίαρχη τάση.
Στις μέρες μας υπάρχουν ήδη χάπια, τα οποία βοηθούν τον άνθρωπο να παραμένει ξύπνιος περισσότερες ώρες, να εστιάζει καλύτερα στις εργασίες του και ποιος ξέρει πόσα ακόμη.
Κάτι όμως που μπορεί να ακούγεται καλό σε ατομικό επίπεδο, μπορεί να δημιουργήσει κοινωνικές αναταραχές, ή αυτό τουλάχιστον προβλέπει η δεξαμενή σκέψης Ινστιτούτο για το Μέλλον (Institute for the Future) στο Palo Alto της Καλιφόρνια.
Το Ινστιτούτο, όπως αναφέρει ο Alexis C. Madrigal σε άρθρο του στο The Atlantic, προτείνει, ότι οι πολίτες του κόσμου πρέπει να αποκτήσουν μια «Magna Cortica».
«Η Magna Cortica είναι το επιχείρημα ότι χρειαζόμαστε ένα οδηγό, τόσο για το σχεδιασμό όσο και για τους κανόνες δεοντολογίας γύρω από την αυξανόμενη δύναμη και ποικιλομορφία της γνωστικής επέκτασης» εξήγησε ο Jamais Cascio από το Ινστιτούτο. «Υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά και ψηφιακά εργαλεία, που ενισχύουν την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε» συνέχισε.
Πίσω στο 2008, το 20% των επιστημόνων ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν φάρμακα για την ενίσχυση της λειτουργίας του εγκεφάλου τους.
«Δεν είμαστε έφηβοι, που προσπαθούν να βγάλουν μια δύσκολη μέρα, μετά από ατελείωτο ξενύχτι και μεθύσι. Είμαστε υπεύθυνοι άνθρωποι, που προσπαθούν να βρουν μια άκρη σε έναν απίστευτα ανταγωνιστικό και γνωστικά απαιτητικό τομέα» δήλωσε ένας ερευνητής από το Ινστιτούτο Ιατροβιολογικών Ερευνών Whitehead, που σχετίζεται με το παγκοσμίου φήμης Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT).
Υπάρχει κι αυτό που λέγεται διακρανιακή διέγερση του εγκεφάλου, την οποία δοκιμάζουν πολλοί, παρά τα περιορισμένα κλινικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά της.
Τι κάνουμε, λοιπόν, ως κοινωνία –αναρωτιέται ο αρθρογράφος- με όλες αυτές τις δυνατότητες που μας παρέχονται, από φαρμακευτικές ουσίες μέχρι τα έξυπνα, ψηφιακά μέσα;
«Καθώς η τεχνολογία βελτιώνεται, το ενδεχόμενο κατάχρησης και ζημιάς γίνεται ολοένα και πιο δυνατό» είπε ακόμη ο Cascio και συνέχισε: «Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, που είχαν πολύ κακά αποτελέσματα, όπως το ντόπινγκ στον αθλητισμό. Τι είναι αυτό που θέλουμε να δούμε να συμβαίνει; Τι είναι αυτό που πρέπει και δεν πρέπει να κάνουμε; Όμως αυτά δεν είναι ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν από την ανάπτυξη των τεχνολογιών. Απαιτούν νέες κοινωνικές αντιλήψεις».
Ο ίδιος πρότεινε πέντε απλές αρχές:
1. Το δικαίωμα στην αυτογνωσία
2. Το δικαίωμα στην αυτο-τροποποίηση
3. Το δικαίωμα στην άρνηση της τροποποίησης
4. Το δικαίωμα στην τροποποίηση και στην άρνηση της τροποποίησης των παιδιών σας
5. Το δικαίωμα να γνωρίζει κανείς ποιος έχει τροποποιηθεί
Το ζήτημα, όπως και με τις άλλες προβλέψεις του Ινστιτούτου, δεν είναι να επιλυθούν αυτά τα πολύπλοκα προβλήματα του μέλλοντος, αλλά οι άνθρωποι να αρχίσουμε να τα σκεφτόμαστε λίγο πιο κοντά στο παρόν μας, έτσι ώστε οι τεχνολόγοι και οι κριτικοί να μην τα σκεφτούν όταν θα είναι ήδη πολύ αργά.
Το Ινστιτούτο κάνει προβλέψεις σε πολλά επίπεδα. Ενώ πολλοί φουτουριστές επικεντρώνονται σε προγνωστικά γύρω από τις τεχνικές αλλαγές, οι ερευνητές του Ινστιτούτου για το Μέλλον έχουν αρχίσει να επικεντρώνονται σε περιστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε κοινωνικές αλλαγές μεγάλης κλίμακας, όπως, για παράδειγμα η μαζική αλλαγή στην κοινή γνώμη γύρω από το γάμο των ομοφυλόφιλων στις ΗΠΑ, ή τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία χρόνια.
Ένα από τα ζητήματα που τονίζουν είναι αυτό που αποκαλούν ως «Το Τέλος των Φυλακών».
Οι φυλακές κοστίζουν πολλά χρήματα και δεν είναι ξεκάθαρα πόσο καλά λειτουργούν ως προς τη μείωση της εγκληματικότητας. Επιπλέον, υπάρχουν πια καλύτερες μέθοδοι αποκατάστασης και σωφρονισμού. Οι παράγοντες αυτοί, σε συνδυασμό με άλλους, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια αλλαγή ως προς τον τρόπο που η κοινή γνώμη βλέπει τον εγκλεισμό των ανθρώπων στη φυλακή.
Οι ιδέες που προτείνει το Ινστιτούτο, βέβαια, αποτελούν εξίσου προκλήσεις και επιχειρήματα, όσο προβλέψεις. Αποτελούν ένα πλαίσιο σκέψης για το τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον. Προσπαθούν να συνθέσουν τις αναδυόμενες τεχνολογικές ικανότητες, τα κοινωνικά κινήματα και τις πολιτιστικές διασυνδέσεις.
