Στο μέλλον οι μέλισσες, καθώς θα πετάνε γύρω από τα λουλούδια, μπορεί να έχουν μια κάπως ασυνήθιστη παρέα: ρομπο-μέλισσες σε ρόλο επικονιαστών. Ιάπωνες ερευνητές δημιούργησαν το πρώτο μικροσκοπικό Σύστημα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), όπως το ονομάζει η ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, πιο γνωστό διεθνώς ως drone, το οποίο πετάει από φυτό σε φυτό και βοηθά στην τεχνητή επικονίασή τους.
Κανονικά αυτή είναι η -τόσο πολύτιμη -δουλειά των μελισσών, πεταλούδων, εντόμων, πουλιών, νυχτερίδων κ.α. Πάνω από τα τρία τέταρτα των ανθοφόρων φυτών και τουλάχιστον το ένα τρίτο των παγκόσμιων γεωργικών καλλιεργειών εξαρτώνται από αυτή τη φυσική διαδικασία, η οποία όμως έχει πλέον διαταραχθεί σοβαρά. Τα εντομοκτόνα-παρασιτοκτόνα, η κλιματική αλλαγή, η καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους, η εισβολή ξενικών ειδών κ.α. έχουν επιφέρει δραστική -αν όχι δραματική- μείωση στους πληθυσμούς πολλών επικονιαστών, ιδίως των μελισσών, πράγμα που αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους γεωργούς σε όλο τον κόσμο.
Η επικονίαση είναι αναγκαία για την αναπαραγωγή των ανθοφόρων φυτών. Η γύρη που παράγουν τα αρσενικά μέρη των φυτών μεταφέρεται στα θηλυκά μέρη τους και επιτρέπει έτσι τη δημιουργία σπόρων. Όμως η γύρη πρέπει να μεταφερθεί με κάποιο τρόπο και τα έντομα παίζουν το ρόλο του «ταξιτζή», καθώς αυτή κολλά στο σώμα τους, όταν κάθονται σε ένα λουλούδι, και μετά μεταφέρεται στο επόμενο.
Οι ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Προωθημένης Βιομηχανικής Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας, με επικεφαλής τον χημικό Εϊτζίρο Μιγιάκο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό χημείας «Chem», σύμφωνα με το «New Scientist» και τους «Τάιμς του Λος Άντζελες», κατασκεύασαν ένα τηλεκατευθυνόμενο μίνι-drone με μέγεθος κουτιού σπίρτων και τέσσερις έλικες, το οποίο έχει διάμετρο μόνο τεσσάρων εκατοστών και βάρος 15 γραμμαρίων.
Στο κάτω μέρος του drone υπάρχει μια ειδική κολλητική ουσία (γέλη), έτσι ώστε όταν αυτό κάθεται πάνω σε ένα λουλούδι, οι κόκκοι της γύρης προσκολλώνται ελαφρά πάνω του. Όταν το drone κάθεται στο επόμενο φυτό, η γύρη αποκολλάται και μένει πάνω στο νέο λουλούδι.
Τα πειράματα έδειξαν ότι το drone είναι ικανό να επικονιάσει ιαπωνικούς κρίνους (με ποσοστό επιτυχίας 37%), χωρίς να προξενεί ζημιά στα λουλούδια, όταν κάθεται πάνω τους. Οι ερευνητές προσπαθούν πλέον να εξελίξουν το drone, ώστε να γίνει πλήρως αυτόνομο και να αποτελέσει σύμμαχο των γεωργών στο μέλλον, εφοδιασμένο με GPS, κάμερα υψηλής ανάλυσης και τεχνητή νοημοσύνη.
Ακούγεται ωραίο, αλλά οι σκεπτικιστές επιστήμονες αμφιβάλλουν κατά πόσο όντως αυτή η ιδέα μπορεί να έχει πρακτική αξία, αν σκεφθεί κανείς πόσα τέτοια σμήνη μίνι-drones θα χρειάζονταν, λαμβανομένου υπόψη του τεράστιου αριθμού των φυτών και των μελισσών (οι τελευταίες υπολογίζονται σε 3,2 τρισεκατομμύρια πάνω στον πλανήτη!).
Γι’ αυτό, άλλοι ερευνητές αντιπροτείνουν πιο εφαρμόσιμες λύσεις, όπως την προστασία των μελισσών με τη χρήση λιγότερων εντομοκτόνων στη γεωργία, την καλλιέργεια ποικιλιών που αυτοεπικονιάζονται αντί να εξαρτώνται από τα έντομα, καθώς και την αξιοποίηση μηχανημάτων που θα ψεκάζουν γύρη πάνω από τις καλλιέργειες.
