Στις 2 Αυγούστου του 2021, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, για τους Έλληνες σε όλο το κόσμο υπήρξε μια στιγμή εξίσου δυνατή και συγκινητική με αυτήν του Μίλτου Τεντόγλου που «πέταξε» πάνω από το σκάμμα και προσγειώθηκε στα «νικητήρια» 8.41 μέτρα. Αυτή ήταν η εικόνα του προπονητή του, Γιώργου Πομάσκι ο οποίος άρχισε να πανηγυρίζει στις εξέδρες σαν ένα μικρό παιδί που πηγαίνει για πρώτη φορά στο γήπεδο και βλέπει τον λατρεμένο του ποδοσφαιρικό ήρωα να στέλνει τη μπάλα στα δίχτυα.
Πολλοί αποκαλούν τον Γιώργο Πομάσκι, «Μίδα» του ελληνικού στίβου. Στα 62 του χρόνια ο ομοσπονδιακός προπονητής στίβου θεωρείται πια ένας εκ των κορυφαίων Ελλήνων προπονητών όλων των εποχών. Από το 1988 που εγκατέλειψε τη Βουλγαρία και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα για χάριν της γυναίκας του, ο εξαιρετικός κάποτε τριπλουνίστας (το 1985 κέρδισε το αργυρό μετάλλιο στου Βαλκανικούς Αγώνες Στίβου) έχει μέσα σε τριάντα χρόνια προπονήσει πολλούς αθλητές με ειδίκευση του τα άλματα.
Υπό την προπονητική του εποπτεία, αναδείχθηκαν πολλοί Έλληνες αθλητές όπως ο Σπύρος Βασδέκης, η Νίκη Ξάνθου, η Βούλα Τσιαμήτα, η Βούλα Πατουλίδου, ο Λάμπρος Παπακώστας κ.α Το 2017 τιμήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Στίβου με το βραβείο προπονητικής, την υψηλότερη διάκριση που απονέμει η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία. Το 2019 ανακηρύχθηκε και κορυφαίος Έλληνας προπονητής του στίβου. Σήμερα, προπονεί δύο διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες πρωταθλητές των αλμάτων, τον Μίλτο Τεντόγλου και τη Βούλα Παπαχρήστου, αμφότεροι με χρυσά μετάλλια στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Επίσης υπό την καθοδήγησή του έχει και ορισμένους νέους, πολλά υποσχόμενους Έλληνες αθλητές.
Με αφορμή και την τελευταία «χρυσή» νίκη του Τεντόγλου στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου στο Βελιγράδι στις 18 Μαρτίου, ο «πατριάρχης» του ελληνικού στίβου μίλησε στο Newsbeast για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της προπονητικής και του ελληνικού πρωταθλητισμού, για τη σχέση του με τον Μίλτο Τεντόγλου αλλά και για τα υλικά από τα οποία φτιάχνονται οι πρωταθλητές.
Κε Πομάσκι, πόση από την επιτυχία των πρωταθλητών στηρίζεται στο ταλέντο και πόση στον προπονητή τους; Πόση αναλογεί στις δικές τους δυνάμεις και πόση στο κοουτσάρισμα;
Δεν μπορεί να απαντηθεί ακριβώς. Κάθε παιδί έχει την δική του ικανότητα να εξελίσσεται, να αυτοβελτιώνεται και την ίδια στιγμή, ο προπονητής του έχει την δική του ικανότητα να επιλέγει τα κατάλληλα εφόδια και τρόπους για να μπορεί να βοηθήσει αυτή την εξέλιξη. H τελική εκτέλεση είναι του αθλητή, αυτό δεν αλλάζει. Για να φτάσει όμως εκεί έχει προηγηθεί μια μεγάλη διαδικασία, μια συνεργασία χρόνων που προχωράει βήμα- βήμα. Ο προπονητής πρέπει να βρει το κατάλληλο «κλειδί» για την εξέλιξη κάθε αθλητή.
Υπάρχουν όμως αθλητές που στηρίζονται περισσότερο στο δικό τους ταλέντο, το οποίο είναι πολύ μεγάλο και αυτόφωτο και άλλοι με λιγότερο ταλέντο που δουλεύουν πολύ σκληρά και έτσι ισοφαρίζουν;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ταλέντο και σκληρή δουλειά ισορροπούν. Κάποιος μπορεί να είναι πιο…χαλαρός γιατί έχει το ταλέντο, άλλος να νιώθει ότι δεν έχει τόσο ταλέντο, αλλά μεγάλη ικανότητα να δουλέψει, να πειθαρχήσει και να βγάλει από τη δουλειά κάθε στοιχείο, ο, τι περισσότερο μπορεί. Αυτός τελικά είναι ισάξια καλός με τον πρώτο.
Τι κάνει το ταλέντο….ταλέντο;
Κατ’ αρχάς, κάθε αγώνισμα έχει τα δικά του στοιχεία και άρα το ταλέντο σε κάθε αγώνισμα είναι διαφορετικό. Κάποια αγωνίσματα απαιτούν πολύ ψηλούς αθλητές για παράδειγμα – δεν μπορείς με ύψος 1.70 να ασχοληθείς με το άλμα εις ύψος. Δεν τίθεται καν θέμα ταλέντου εδώ. Άρα το ταλέντο συγκεντρώνει στοιχεία ανθρωπομετρικά, στοιχεία χαρακτήρα, αγωνιστικότητα, εργατικότητα, συνέπεια, πάθος για επιτυχία, πάρα πολλά.
Στην περίπτωση του Μίλτου Τεντόγλου τι ρόλο έχει παίξει ο χαρακτήρας του; Έχετε μιλήσει αρκετές φορές γι’ αυτόν τον χαρακτήρα
Ο Μίλτος είναι εσωστρεφής. Ασχολείται αποκλειστικά με αυτά που θέλει και αυτά που τον ενδιαφέρουν. Δεν υποκύπτει στη δημοσιότητα και στην ανάγκη της κοινωνίας να τον βλέπει πολύ. Σε αυτό το κομμάτι δεν καταναλώνει χρόνο και ενέργεια. Είναι πολύ συγκεντρωμένος. Ο,τι καινούργιο στοιχείο έρχεται στην προπόνηση, κάθε τι που του ζητάω σε κάθε νέο αγώνα το αναλύει πολύ. Αυτή του η αναλυτική διάθεση του δίνει την ικανότητα να οπλιστεί πρώτα θεωρητικά και μετά συναισθηματικά για τη νίκη. Όσο πλησιάζει ένας αγώνας τόσο περισσότερο προσηλώνεται στο στόχο. Τρεις μέρες πριν τον αγώνα εξαφανίζεται. Μπορεί να μην τον πετύχεις ούτε μια φορά στο φουαγιέ του ξενοδοχείου. Αυτό για παράδειγμα είναι ένα εξαιρετικό στοιχείο για έναν αθλητή. Γι’ αυτό και ο Μίλτος φέρνει αυτά τα σπουδαία αποτελέσματα την κρίσιμη στιγμή.
Έχουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα στους κόλπους των παιδιών και των εφήβων «υλικό» για αυριανούς πρωταθλητές και Ολυμπιονίκες;
Πάντα υπάρχει καλό υλικό. Κάθε χρόνο, κάθε εποχή. Δείτε, τώρα έχουμε στις ρίψεις, δύο καταπληκτικά παιδιά στη σφύρα- τον Φραντζεσκάκη και τον Αναστασάκη, παιδιά που βαδίζουν ήδη αρκετά καλά. Άλλες εποχές «γεννούν» καλούς σπρίντερ. Αλλάζουν αυτά. Και φυσικά, πολύ βασικό είναι οι καλές επιλογές από τους προπονητές. Αν κάνουμε καλές επιλογές, τότε, από τα 10 παιδιά τα 3 τουλάχιστον θα προχωρήσουν πολύ καλά.
Παιδιά που θέλουν να μπουν σε αυτά τα αγωνίσματα, υπάρχουν;
Ναι, υπάρχουν. Οι ομάδες παίδων και εφήβων είναι γεμάτες με παιδιά από όλη την Ελλάδα. Παντού σε όλη την Ελλάδα γίνονται διαρκώς αγώνες και παντού γίνονται επιλογές. Για να φτάσουμε όμως στον πρωταθλητισμό δεν είναι κάτι το εύκολο. Υπάρχουν προπονητές που έχουν τα παιδιά αλλά όχι τις υποδομές. Η νέα γενιά παιδιών πάντως είναι άλλα σκαριά. Βλέπουμε πολλά νέα στοιχεία πάνω τους- στο σώμα τους, στις αντοχές τους, στον δυναμισμό τους. Αυτό μας αναγκάζει να βρούμε άλλους τρόπους από αυτούς που είχαμε οι προπονητές πριν από 10 και 15 χρόνια. Κατ’ αρχάς, τα νέα παιδιά είναι πιο λεπτοκαμωμένα. Επίσης, οι αποφάσεις, νευρομυϊκά μιλώντας, στο μυαλό τους, είναι πολύ πιο γρήγορες από ότι των παλιών αθλητών αν και μάλλον οι δυνατότητες των τελευταίων ήταν πιο μεγάλες. Σκέφτονται όμως πολύ πιο γρήγορα τα νέα παιδιά. Τους έχει αναγκάσει η τεχνολογία και η τρομερά γρήγορη πληροφορία να σκέφτονται με αυτό τον τρόπο. Έχουν λοιπόν έναν καλό συνδυασμό: γρήγορες αποφάσεις-γρήγορες εκτελέσεις. Κι αυτός είναι τελικά ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος πρωταθλητισμού από αυτόν των παλιότερων αθλητών.
Προπονητές και ανθρώπους που να βολιδοσκοπούν και να αναγνωρίζουν τα ταλέντα έχουμε; Ανθρώπους που να ψάχνουν σε σχολεία, σε γήπεδα, σε σε γειτονιές;
Κάποτε το κάναμε με έναν τρόπο, αλλά τα τελευταία χρόνια η προσπάθεια ατόνησε. Αυτό που θέλουμε στην Ομοσπονδία είναι να αναζωογονήσουμε πάλι αυτή την πρακτική γιατί το βασικότερο όλων είναι στα group των προπονητών να φτάνουν επιλεγμένα παιδιά, αυτά που έχουν τα φόντα, όχι αυτά που θέλουν απλώς να κάνουν αθλητισμό. Αυτή τη στιγμή τον δρόμο προς τα πάνω βρίσκουν τα παιδιά που οι γονείς τους έχουν να πληρώνουν τα 30 και 40 ευρώ συνδρομή στους τοπικούς συλλόγους. Για αυτό και τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια καθίζηση σε πολλά αγωνίσματα. Εμείς έχουμε κάνει πρόταση στον ΣΕΓΑΣ, και ελπίζουμε αυτή η πρόταση να περάσει, μια ομάδα ανθρώπων να πηγαίνει στοχευμένα στα σχολεία. Εκεί, είναι εύκολο να διαπιστώσεις, ακόμα και μερικές απλές ασκήσεις, ποιο παιδί είναι ικανό, αν θέλει, για ποιο άθλημα. Έτσι, θα έχουμε από την αρχή «προφίλ» αθλητών τους οποίους μετά θα μπορούμε να στέλνουμε στα κατάλληλα χέρια.
Στους προπονητές, υπάρχει καλό υλικό;
Υπάρχει και από αυτή την πλευρά καλό υλικό. Είναι πάρα πολλοί, είναι σε κάθε γειτονιά και έχουν το μικρόβιο να αναδείξουν ταλέντα. Το θέμα είναι να βρεθούν τα τελευταία στα χέρια τους. Για αυτό και η παραπάνω πρόταση που σας είπα είναι απαραίτητη. Είναι μια αλυσίδα ο υψηλός αθλητισμός.
Με τον Μίλτο Τεντόγλου δεθήκατε γρήγορα;
Προσαρμόζομαι πάντα γρήγορα στους αθλητές και εκείνοι σε εμένα. Και στο τέλος προσαρμοζόμαστε και οι δύο στο αγώνισμα. Εμείς δεν θα αλλάξουμε και δεν μπορούμε κιόλας, να αλλάξουμε το μήκος για παράδειγμα, για κανέναν Μίλτο ή για οποιονδήποτε άλλο. Προπονητής και αθλητής πρέπει μαζί να «κουμπώσουμε» στο άθλημα. Μη ξεχνάτε πως κάθε αγώνισμα έχει το στυλ και τις τεχνικές του. Εγώ θα τα εξηγήσω όσο καλύτερα μπορώ στον αθλητή με τα λόγια. Μέρος του ταλέντου του αθλητή είναι να καταλάβει τι του λέω. Και άλλο ένα μέρος του ταλέντου του, είναι να εκτελέσει αυτή τη θεωρητική τοποθέτηση που του βάζω στο τραπέζι. Πρέπει ο αθλητής να ελέγχει τις δυνάμεις του, να συλλάβει στο μυαλό του πλήρως την κινησιολογία, να ελέγξει τα άκρα του και να εκτελέσει με ακρίβεια την τεχνική που θα του υποδείξω. Ένας αθλητής ανυπάκουος, δεν θα προπονηθεί από εμένα. Έχω αυστηρά όρια σε αυτό. Ο αθλητής πρέπει να εκφράσει τη μυϊκή του δύναμη την κατάλληλη στιγμή. Και εκεί είναι που ξεχωρίζει ο καλός αθλητής. Δεν υπάρχει το «δεν μου βγήκε σήμερα» ή το «σήμερα, δεν ήμουν καλά». Όχι. Η απάντηση είναι: «δεν είχες προετοιμαστεί κατάλληλα». Την ημερομηνία που θα αγωνιστείς την ξέρεις καιρό πριν. Τον καιρό που μεσολαβεί μέχρι να βρεθείς στο συγκεκριμένο μέρος τη συγκεκριμένη μέρα πρέπει να τον στύψεις. Και όμως, ξέρετε, στο τέλος αν δεν γίνει αυτό που θέλουμε δεν θα κατηγορήσω τον αθλητή. Οι ευθύνες είναι πάντα σε εμένα.
Η σχέση αθλητή-προπονητή, ας πούμε με τον Μίλτο, είναι και λίγο μια σχέση πατέρα-γιου; Είναι πολύ στενή; Είναι αποστασιοποιημένη και ξεκάθαρη;
Μέσα στη σχέση είναι όλα αυτά που είπατε. Με τον Μίλτο είμαστε μαζί μέρα- νύχτα. Πιο πολύ είμαι με τον Μίλτο και με όλους τους αθλητές μου παρά με την οικογένεια μου. Έχει πολύ δύσκολες στιγμές η προπόνηση. Κάποιες φορές είμαι πολύ αυταρχικός, είμαι σαν δικτάτορας, άλλες είμαι φίλος, άλλες πατέρας, και πάντα αυτός που πρέπει να στηρίζω. Όλα τα παραπάνω είμαι για τον Τεντόγλου. Στις μέρες μας πάντως ο προπονητής κατά βάση συναποφασίζει τι θα κάνει με τον αθλητή του. Άλλωστε οι νέοι αθλητές, σε σχέση με παλιότερες γενιές αθλητών είναι παιδιά πιο ικανά και έτοιμα να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Έχετε πει πως τα μετάλλια του Μίλτου έχουν για εσάς μια ιδιαίτερη σημασία
Εγώ έχω πάρει πάρα πολλά, αλλά δεν είχα πρώτες θέσεις. Ο Μίλτος μου συμπλήρωσε τι πρωτιές. Ο αθλητής άλλωστε εκφράζει όλο το είναι ενός προπονητή. Και έτσι, όλα τα μετάλλια των αθλητών που προπονώ τα νιώθω και δικά μου. Ικανοποιούμαι κατ’ αρχάς ηθικά. Το χρυσό μετάλλιο του Τεντόγλου στους Ολυμπιακούς ήταν το μετάλλιο που μου έλειπε πιο πολύ απ’όλα, όπως και αυτό που πήρε τώρα, το χρυσό στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου στο Βελιγράδι. Eίναι μετάλλια που μου δίνουν μεγάλη ικανοποίηση γιατί ξέρεις ότι ο αθλητής συναγωνίζεται με όλον τον κόσμο, με ολόκληρες κοινωνίες και χώρες, πολλές από αυτές με τεράστια επένδυση στον αθλητισμό. Συναγωνιζόμαστε με αθλητές από χώρες που έχουν πολλά περισσότερα εφόδια από εμάς ενώ εμείς συχνά πηγαίνουμε σε αυτούς τους αγώνες με…ο, τι έχουμε. Τα παιδιά μας καταφέρνουν τελικά και παίρνουν τα μετάλλια τους και εμείς είμαστε πανευτυχείς.
Μας κοιτάνε άρα πια εμάς τους Έλληνες με ενδιαφέρον και προσμονή όταν μπαίνουμε στις μεγάλες διοργανώσεις;
Ναι. Και σπουδαίο ρόλο σε αυτό έπαιξε και η Κατερίνα Στεφανίδη. Τα τελευταία πέντε χρόνια, όπου εμφανιζόταν, ήταν στανταράκι επιτυχίας. Όπως και η Παπαχρήστου. Και τώρα και ο Μίλτος ή η Κυριακοπούλου. Πέντε έξι τέτοιους να έχεις σε μια Ελλάδα των 11.000.000 ανθρώπων με τον τρόπο σου καταφέρνεις και πρωταγωνιστείς τελικά. «Τσιμπάμε» μετάλλια και έτσι πια όταν μπαίνουμε στα γήπεδα όλοι σκέφτονται- «α, αυτοί έχουν και δύο Ελληνίδες καλές στο άλμα».
Πολλοί Έλληνες πρωταθλητές και Ολυμπιονίκες όμως, κατηγορούν το ελληνικό κράτος ότι παλεύουν μόνοι τους. Η περίπτωση της Βασιλείας Καραχάλιου είναι πολύ χαρακτηριστική.
Πολλές φορές προσπάθησα και εγώ και άλλοι να αλλάξουμε κάποιες αποφάσεις. Είναι και οι προτεραιότητες και το σχέδιο λάθος. Έχουμε στάδια που δεν τα χρησιμοποιούμε ποτέ και έχουμε και ένα Ολυμπιακό Στάδιο στην πρωτεύουσα αυτής της χώρας, στο οποίο δεν κάνουμε ποτέ αγώνες μέσα. Πού να το πεις αυτό και να το πιστέψουν; Η Παιανία είναι κλειστή 12 χρόνια τώρα. Περιμένουμε πότε δεν θα παίζει ο Ολυμπιακός για να μπούμε μέσα το ΣΕΦ για δύο τουλάχιστον μέρες να προπονηθούμε. Στο κλειστό του ΟΑΚΑ, την βιτρίνα υποτίθεται της Ελλάδας, όπου κάνουμε προπόνηση με τον Μίλτο, ο χώρος πλημμυρίζει κάθε φορά που βρέχει. Παρακαλάμε, φωνάζουμε, λέμε: «στάζει», τίποτα δεν γίνεται. Είναι κρίμα να μην έχουμε ωραίο σημείο να γυμνάζεται ο Μίλτος και ο κάθε Μίλτος.
Και όσο αφορά στις καταγγελίες των Ελληνίδων αθλητριών που ξεκίνησαν από πέρυσι με πολύ δυνατό τρόπο για σεξουαλική κακοποίηση στο χώρο του αθλητισμού, τι έχετε να πείτε;
Μπράβο σε όλες τις γυναίκες που το κατήγγειλαν. Μετά από αυτό, οι νέες αθλήτριες πρέπει να καταγγέλλουν τέτοια περιστατικά αμέσως. Αυτό που πρέπει βέβαια να προσέχουμε είναι να μην συμβαίνει, όχι να καταγγέλλουμε γρήγορα. Χρειάζονται σοβαροί και πειθαρχημένοι άνθρωποι στις επιτελικές θέσεις του αθλητισμού. Έτσι ώστε κανενός, από όσους ασχολούνται με παιδιά, να μην περνάει καν από το μυαλό του να πειράξει ή να ενοχλήσει κάποιαν ή κάποιον, γιατί θα ξέρει ότι η ποινή θα είναι τόσο βαριά που δεν θα το τολμάει. Κάποιος πρέπει να ελέγχει υπεύθυνα όλους αυτούς τους πολλούς προπονητές που ασχολούνται με παιδιά σε κάθε γειτονιά αυτής της χώρας.
Τα δευτερόλεπτα που ξεκινάει ένα άλμα και μέχρι να ολοκληρωθεί, τί σκέφτεστε;
Παρακολουθώ καρέ καρέ τα στοιχεία του άλματος. Αν ο αθλητής μου ξεκινάει χαλαρός, αν είναι ακριβής στην αρχή αυτού του άλματος όπου είναι το βασικότερο, αν θα του βγουν οι 12 διασκελισμοί, αν έχει πατήσει βαλβίδα, τα μετράω όλα με τα μάτια μέσα σε αυτά τα ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Πια, η καρδιά μου σταμάτησε να χτυπά δυνατά όσην ώρα διαρκεί η εκτέλεση αυτού του άλματος. Πια, είμαι πολύ ψύχραιμος. Σταμάτησα να ιδρώνω και να ανεβάζω σφυγμούς. Κάποτε ήμουν σε αυτά …να με κλαίνε. Μεγαλώνοντας μαθαίνεις να κοντρολάρεις τα συναισθήματα. Παρ΄ όλα αυτά, κάποιες φορές συνεχίζουν να ξεφεύγουν. Για παράδειγμα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο δεν κρατήθηκα. Το χρυσό μετάλλιο είναι όπως καταλαβαίνετε η μεγαλύτερη επιβράβευση στο επάγγελμα μας. Κι εγώ χάσει το μετάλλιο, έξι, μπορεί και εφτά φορές. Και πάντα έλεγα: «δεν θα μου ξεφύγει». Και μην ξεχνάτε πως μέχρι το τελευταίο του άλμα ο Μίλτος ήταν τέταρτος. Εντάξει, εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή πια…δεν ζούσα. Δίνεις τα πάντα για το επόμενο άλμα και περιμένεις. Εκείνες τις ώρες είναι σαν μην έχεις βάρος, σαν να ζυγίζεις 0 κιλά. Πόσα συναισθήματα περνούν από την καρδιά σου και το μυαλό σου μέσα σε δευτερόλεπτα.
Οι επιτυχίες της Τσιαμίτα που επίσης προπονούσατε αλλά και των υπόλοιπων αθλητών τις δεκαετίες 1990 και 2000 είναι εφάμιλλες με αυτές του Τεντόγλου;
Η Τσιαμίτα έχει κάνει και αυτή τεράστιες επιτυχίες με τον τρόπο που τις έκανε και μέσα σε μια κοινωνία όπου ο αθλητισμός δεν είχε φτάσει σε αυτό το τόσο επαγγελματικό επίπεδο. Το 1990 η Ελλάδα προσπαθούσε να κατοχυρωθεί στον παγκόσμιο στίβο. Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Γι’ αυτό και αν προσέξετε, όλες οι αθλήτριες της γενιάς του ’90 ήταν καλές αθλήτριες αλλά μετά τα 26 τους χρόνια. Χάναμε πολύ χρόνο μέχρι να καταφέρουν να μπουν αυτές οι γυναίκες στην καρδιά αυτού του επαγγέλματος. Μιλάω για την Μπακογιάννη, την Χαλκιά, την Τσιαμίτα, την Βασδέκη, όλες οι καλές μας αθλήτριες έγιναν καταπληκτικές σε μια στιγμή όπου είχαν περάσει πια τα χρόνια. Με την Παπαχρήστου τώρα το ξεπεράσαμε αυτό το εμπόδιο, δεν χάσαμε χρόνο.
Οι δικοί σας αγαπημένοι αθλητές, Έλληνες και ξένοι, από όλους τους χώρους του αθλητισμού ποιοι είναι;
Έχω αδυναμία στον φοβερό «εκτελεστή» Βαλεντίνο Ρόσι γιατί είχε αυτό το διπλό στοιχείο του εκτελεστή αλλά και του καθοδηγητή. Ταυτόχρονα έπαιζε φανταστικά και τον ρόλο του δεύτερου. Όταν ήθελε να περάσει πρώτος, πέρναγε. Αυτή η προσποίηση, αυτή η ικανότητα να οδηγείς την κούρσα, συγκεντρώνει φοβερά στοιχεία στον ψυχισμό ενός αθλητή. Και μετά έχεις και τον Τζόρνταν που αναλαμβάνει όλα τα κρίσιμα σουτ της τελευταίας στιγμής. Είναι αυτά που έχουν την μεγαλύτερη βαρύτητα στην ομάδα. Εκείνη τη στιγμή ή θα καταστρέψεις την ομάδα σου ή θα την κάνεις νικήτρια. Εγώ είμαι πρακτικός τύπος. Μου αρέσει ο αθλητής που εκτελεί το σχέδιο. Για αυτό και ο αγαπημένος μου ποδοσφαιριστής είναι ο Κρόιφ. Ήταν ο μαέστρος της ορχήστρας. Μου αρέσουν ο Τσάβι, ο Ινιέστα, αυτοί οι ποδοσφαιριστές που θα σου σερβίρουν το πιάτο γεμάτο. Μου αρέσει ο παραγωγός, αυτός που παράγει την πατάτα, όχι αυτός που την μεταπουλά. Κάποιος έδινε τη μπάλα στον Μαραντόνα. Εγώ λοιπόν είμαι σε αυτούς που δίνουν τη μπάλα.
