Εγκληματικά λάθη και παραλήψεις που οδήγησαν στην τραγωδία της Μάνδρας και στο θάνατο από τις πλημμύρες 25 ανθρώπων αναφέρονται στην εισαγγελική διάταξη που συντάχθηκε με την ολοκλήρωση της έρευνας η οποία αποδίδει ευθύνες σε συνολικά εννέα πρόσωπα στην Περιφέρεια Αττικής, Δήμους και Δασαρχεία.
Της Μαρίας Ζαχαροπούλου
Στην εισαγγελική διάταξη που αριθμεί 66 σελίδες καταγράφεται ένα όργιο αυθαιρεσίας και απραξίας με τις αρμόδιες υπηρεσίες να μην προχωρούν στα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα από την πλευρά της Περιφέρειας και την οριοθέτηση των ρεμάτων της περιοχής στα οποία είχαν χτιστεί ακόμη και δημοτικά αυθαίρετα. Η εισαγγελική έρευνα εντοπίζει ευθύνες της Περιφέρειας Αττικής, των Δήμων και των Δασαρχείων της περιοχής καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως στην περίπτωση που είχαν κατασκευαστεί τα απαραίτητα έργα η κατάσταση θα ήταν «περισσότερο ελέγξιμη».
«Η άποψη του χαρακτηρισμού του φαινομένου ως θεομηνία δεν δικαιολογεί κατ’ ουδένα τρόπο την έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων και έργων ορεινής υδρονομίας, τα οποία θα μείωναν σημαντικά τις αρνητικές συνέπειες της παντελούς ελλείψεώς τους και θα καθιστούσαν την κατάσταση περισσότερο ελέγξιμη» αναφέρει χαρακτηριστικά η εισαγγελέας Σωτηρία Παπαγεωργακοπούλου προσθέτοντας «Η ωριμότητα της οριστικής μελέτης των αντιπλημμυρικών έργων και η ολοκλήρωση τους θα επιδρούσε αποτελεσματικά στην πρόληψη και προστασία της πόλεως της Μάνδρας από την πλημμύρα, ενώ η καθυστέρηση που προέκυψε στη δημοπράτηση των εργασιών με υπαιτιότητα των εμπλεκομένων υπηρεσιών ήταν κρίσιμος παράγοντας για την αντιμετώπιση της πλημμύρας με την ταχύτατη ολοκλήρωση των αντιπλημμυρικών έργων».
Στο πλαίσιο της έρευνας η εισαγγελέας εκτός από τους μάρτυρες εξέτασε μια σειρά εγγράφων ενώ ζήτησε και τη διενέργεια αυτοψιών στην περιοχή από μηχανικούς σε μια προσπάθεια να ξεκαθαρίσει τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών σύμφωνα με το νόμο.
«Ο σχεδιασμός, η μελέτη, η κατασκευή και συντήρηση αντιπλημμυρικών έργων όπως και ο καθαρισμός και η αστυνόμευση ρεμάτων και απαλλοτριωμένων χώρων που ανήκαν στους δήμους και στις καταργηθείσες νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, περιήλθαν πλέον στις νέες αιρετές Περιφέρειες και ασκούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες των περιφερειών» αναφέρεται στην εισαγγελική διάταξη, ενώ «στο ορεινό τμήμα των υδατορεμάτων για θέματα που αφορούν τη μελέτη και εκτέλεση έργων συγκράτησης των εδαφών σε δασικές εκτάσεις που η φυσική τους βλάστηση πρόσφατα έχει καταστραφεί από πυρκαγιές, αποτελούν αρμοδιότητα των κατά τόπους Δασικών Υπηρεσιών που υπάγονται στην αποκεντρωμένη διοίκηση».
«Πλήρης ανυπαρξία μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας αλλά και έλλειψη έργων ορεινής υδρονομίας»
Στην πολυσέλιδη διάταξη αναφέρεται ότι η περιοχή της Μάνδρας-Ειδυλίας-Νέας Περάμου- Ελευσίνας είχε πληγεί και στο παρελθόν και για το λόγο αυτό έπρεπε να επισπευσθούν τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής, ωστόσο, κανείς δεν το φρόντισε. Όπως διαπιστώθηκε «δεν είχε γίνει κανένα έργο αντιπλημμυρικής προστασίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής, μολονότι υπήρχαν ώριμες μελέτες, εγκεκριμένες πιστώσεις και κατεπείγον εκτέλεσης των έργων με δεδομένο ότι και κατά το παρελθόν είχαν συμβεί παρόμοια φαινόμενα και ιδίως τα έτη 2014-2015 και η περιοχή όφειλε να καταταγεί στη λίστα προτεραιότητας όσον αφορά την ανάγκη αντιπλημμυρικής προστασίας».
Σύμφωνα με την εισαγγελέα κρίσιμοι παράγοντες «που συνέβαλαν στην τεράστια καταστροφή ήταν οι αυθαίρετες παρεμβάσεις εντός της κοίτης των ρεμάτων, η ανεπάρκεια των υφιστάμενων τεχνικών έργων, είτε λόγω κατασκευής είτε λόγω μη καθαρισμού και συντήρησης από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, ήτοι πλήρης ανυπαρξία μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας αλλά και έλλειψη έργων ορεινής υδρονομίας».
Η εισαγγελέας διαπιστώνει ένα απίστευτο γαϊτανάκι γραφειοκρατίας καθώς αναφέρει πως χρειάστηκαν περίπου τρία χρόνια συνεννοήσεων μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δασαρχείου Αιγάλεω για την εφαρμογή μελέτης αντιπλημμυρικής προστασίας την ώρα που από το εγκεκριμένο «Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Λεκανών Απορροής Ποταμών» επιβεβαιώνεται ότι η λεκάνη απορροής του «Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής» και ειδικότερα η λεκάνη απορροής της περιοχής Μάνδρας-Ειδυλλίας έχει συμπεριληφθεί στις ζώνες δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας.
«Ο Δήμος Μάνδρας χρησιμοποιούσε ως αμαξοστάσιο γήπεδο που φέρεται να είχε επιχωματωθεί»
Ενδεικτικό είναι ότι μετά την πλημμύρα του 2015 οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν φρόντισαν να εντοπίσουν και να καταγράψουν τα αυθαίρετα κατά μήκος των ρεμάτων. «Αναφορικά με τις παραλείψεις επί των πολεοδομικών θεμάτων η ΥΔΟΜ (σ.σ. υπηρεσία δόμησης) των εμπλεκομένων δήμων δεν είχε ενεργοποιηθεί ως προς την καταγραφή των αυθαιρέτων κατασκευών μετά το προηγηθέν πλημμυρικό φαινόμενο του 2015, αλλά και ούτε οι αρμόδιοι φορείς προστασίας και αστυνόμευσης, δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκε να έχει γίνει εκ μέρους τους κάποια σχετική ενέργεια για τον εντοπισμό και την καταγραφή αυθαίρετων κατασκευών κατά μήκος των ρεμάτων» τονίζει η εισαγγελική λειτουργός η οποία επισημαίνει πως ακόμη και ο Δήμος Μάνδρας είχε προχωρήσει στην κατασκευή αυθαίρετων σε ρέμα. «Ο Δήμος Μάνδρας χρησιμοποιούσε ως αμαξοστάσιο γήπεδο που φέρεται να είχε επιχωματωθεί στο απώτερο παρελθόν από επιχείρηση…
Με διαχρόνιες επιχώσεις μειώθηκε το εύρος της κοίτης του ρέματος Σούρες που διέρχεται από αμαξοστάσιο και με την ανάσχεση των υδάτων που αυτή προκάλεσε, συνέβαλε στην υπερχείλιση των υδάτων και την κατάκλυση των παραρεμάτιων περιοχών. Επίσης ο Δήμος Μάνδρας φέρεται να κατασκεύασε χωρίς άδεια οικοδομής γήπεδο στην περιοχή και μάλιστα τμήμα των αποδυτηρίων αυτού εντός της υφιστάμενης κοίτης του ρέματος. Η δε Πολεοδομία Ελευσίνας και η Διεύθυνση Πολεοδομίας Αιγάλεω εξέδωσαν τις με αριθμό 658\1991 και 3742\80 άδειες οικοδομής αντίστοιχα οι οποίες ανακλήθηκαν λόγω υποβολής ψευδών στοιχείων» υπογραμμίζει.
Μάλιστα, η εισαγγελέας στην διάταξη της αποδίδει μέρος της καταστροφής που συντελέστηκε στην πόλη της Μάνδρας στα αυθαίρετα που είχαν χτιστεί κατά μήκος του ρέματος. «Τα πλημμυρικά ύδατα που είχαν περιοριστεί εντός της κοίτης του χειμάρρου Σούρες με την επισήμανση ότι κατά τη ροή τους συνάντησαν κατασκευές όπως βιομηχανικά κτήρια, το αμαξοστάσιο Δήμου Μάνδρας κλπ με συνέπεια να εκτραπούν και να κατακλύσουν την περιοχή βόρεια – βορειοανατολικά της πόλεως της Μάνδρας» επισημαίνει.
Η υπόθεση βρίσκεται, πλέον, στα χέρια ανακριτή ο οποίος αφού μελετήσει τη δικογραφία θα καλέσει σε εξηγήσεις τους εννέα κατηγορούμενους μεταξύ των οποίων η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, ο αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής Γιάννης Βασιλείου, οι δήμαρχοι Μάνδρας, Ελευσίνας και Μεγαρέων, οι δασάρχες Αιγάλεω και Μεγάρων αλλά και δύο υπάλληλοι των Δασαρχείων. Σε βάρος των εννέα κατηγορουμένων, αλλά και κατά παντός υπευθύνου, έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για πλημμύρα από αμέλεια, ανθρωποκτονία από αμέλεια διά παραλείψεως τελεσθείσα κατά συρροή, σωματικές βλάβες από αμέλεια διά παραλείψεως από υπόχρεο κατά συρροή και παράβαση καθήκοντος δια παραλείψεως, αδικήματα που τιμωρούνται σε βαθμό πλημμελήματος. Η ανάκριση δεν αποκλείεται να οδηγήσει και στην εμπλοκή και άλλων προσώπων την ώρα που παραμένει ανοικτή η εισαγγελική έρευνα για τα αίτια του φαινομένου όσο και για τις ενέργειες που έγιναν προκειμένου να προχωρήσουν τα αντιπλημμυρικά έργα καθώς είχε ήδη προηγηθεί η φονική πλημμύρα του Νοεμβρίου 2017.
