Ο βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ ένιωσε το λιγότερο άβολα για τη στάση του απέναντι στο Ολοκαύτωμα των εβραίων, κομμουνιστών, τσιγγάνων, Ανατολικοευρωπαίων και αντιστασιακών από τους Ναζί, λέγοντας πως δεν γνώριζε για το τι συνέβαινε στις φάμπρικες θανάτου του Χίτλερ. Κι αυτό γιατί ο ριψοκίνδυνος Πολωνός Βίτολντ Πιλέκι είχε ενημερώσει τη βρετανική αντικατασκοπεία ΜΙ6 ήδη από το 1940 για τη μαζική και συστηματική εξόντωση των κρατουμένων σε κολαστήρια όπως το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Αξιωματικός του πολωνικού στρατού και ηγέτης της Αντίστασης στη Βαρσοβία, ο Πιλέκι πιάστηκε εθελοντικά αιχμάλωτος από τους Γερμανούς τον Σεπτέμβριο του 1940, έχοντας συνεννοηθεί για την κίνησή του με τους πολωνούς παρτιζάνους. Αφού οδηγήθηκε στο Άουσβιτς, το οποίο την πρώιμη εκείνη εποχή του Β’ Παγκοσμίου στέγαζε κυρίως συλληφθέντες πολωνούς αντιστασιακούς και σοβιετικούς στρατιώτες, ο Πιλέκι οργάνωσε αντιστασιακό δίκτυο μέσα στο στρατόπεδο, αποστέλλοντας τακτικές αναφορές στη βρετανική ΜΙ6 και αποκαλύπτοντας τις μαζικές δολοφονίες που ήδη είχαν ξεκινήσει στο ναζιστικό κολαστήριο. Η πολωνική αντίσταση γνώριζε έτσι και είχε ενημερώσει το Λονδίνο για την ύπαρξη των θαλάμων αερίων ήδη από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας τους το 1942, καθώς ο Πιλέκι πέρασε δυόμιση χρόνια στην κόλαση. Ταυτοχρόνως, είχε εκπονήσει ακόμα και σχέδιο απελευθέρωσης του στρατοπέδου, που θα γινόταν ύστερα από συμμαχικό βομβαρδισμό και με τη βοήθεια των Ελεύθερων Πολωνών αλεξιπτωτιστών, που θα πετούσαν στην περιοχή από τη Βρετανία. Περιμένοντας τη μαζική απόδραση που δεν ερχόταν όμως ποτέ, ο Πιλέκι δραπέτευσε από το στρατόπεδο με δύο συγκρατούμενούς του το 1943, όχι βέβαια προτού στείλει τουλάχιστον τρεις λεπτομερείς εκθέσεις για την καλοκουρδισμένη μηχανή του θανάτου. Όσο για το αντιστασιακό δίκτυο που είχε στήσει στο Άουσβιτς, συνέχισε κανονικά τη δραστηριότητά του, στέλνοντας μάλιστα ακόμα και τις μοναδικές υπάρχουσες φωτογραφίες από τη μαζική αποτέφρωση πτωμάτων Ουγγρο-εβραίων σε ανοικτούς λάκκους το 1944. Γιατί οι Σύμμαχοι δεν ενήργησαν έγκαιρα, ήταν το μεγάλο ερώτημα που πλανιόταν στις πρώτες μεταπολεμικές στιγμές, αφού είχαν όλα τα στοιχεία, ευγενική χορηγία του Πιλέκι (αλλά και κατόπιν από την αποκωδικοποίηση των γερμανικών απόρρητων ραδιοφωνικών σημάτων στο Κέντρο Αντικατασκοπείας του Μπλέτσλεϊ Παρκ), ήδη από τις πρώτες στιγμές της φάμπρικας του θανάτου; Γιατί άφησαν να πεθάνουν κάπου 1,5 εκατομμύριο ψυχές στο Άουσβιτς κατά τα πέντε χρόνια της λειτουργίας του; Το ίδιο αναρωτιόταν έκπληκτος και ο ίδιος ο Πιλέκι, ο οποίος πολέμησε τους Γερμανούς στην εξέγερση της Βαρσοβίας το 1944, τρανή αντιστασιακή πράξη που έφερε και πάλι τη σφραγίδα του, προτού συλληφθεί και καταλήξει τελικά σε στρατόπεδο αιχμαλώτων μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου. Μεταπολεμικά, στρατολογήθηκε τον Ιούλιο του 1945 από τους υποστηριζόμενους από τους Βρετανούς «Ελεύθερους Πολωνούς», συμφωνώντας να επιστρέψει στην Πολωνία για να κατασκοπεύει τους Σοβιετικούς για λογαριασμό των Βρετανών. Κάτι που θα προσυπέγραφε την ηχηρή του πτώση, αλλά και την εξαφάνισή του από κάθε ντοκουμέντο, ευγενική χορηγία των Σοβιετικών αυτή τη φορά. Ο Πιλέκι συνελήφθη το 1946 από την κομμουνιστική πολωνική αντικατασκοπεία και βασανίστηκε βάρβαρα. Η δίκη-παρωδία του 1947 τον έκρινε ένοχο και ο ήρωας του πολέμου εκτελέστηκε με συνοπτικές διαδικασίες. Τώρα ήταν προδότης της πατρίδας του, έτσι τον χαρακτήρισε τουλάχιστον το σταλινικό καθεστώς, και ο παράτολμος αντιστασιακός θα έπρεπε να περιμένει μέχρι το 1989 για να αποκατασταθεί το όνομά του. Ένα όνομα που ξεβόλευε άλλωστε πολλούς, καθώς οι Σύμμαχοι δεν μπορούσαν να πιπιλούν την καραμέλα ότι δεν γνώριζαν, μιας και ο Πιλέκι ήταν αυτός που φρόντισε, όταν καταβυθίστηκε στην επίγεια κόλαση, να γνωρίζουν όλοι. Όταν μάλιστα ο αρχιραβίνος της Πολωνίας έγραψε για τη ζωή του, φρόντισε να τον προλογίσει κάπως έτσι: «Όταν ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο, είχε στο μυαλό του ότι όλοι μας πρέπει να είμαστε σαν τον λοχαγό Βίτολντ Πιλέκι, με ευλογημένη μνήμη»…
Πρώτα χρόνια
Η δυσκολότερη αποστολή του κόσμου
Αντίσταση και πάλι Αντίσταση
Το φριχτό τέλος