Ο οραματιστής μηχανικός Γουόλτερ Κράισλερ

«Να φτιάξουμε εργαλεία που τα χρήματα δεν μπορούν να αγοράσουν», με αυτό το σλόγκαν ο αμερικανός πιονέρος της αυτοκίνησης έβαλε σκοπό να ξεχωρίσει από τον ανταγωνισμό, προσφέροντας απαράμιλλη ποιότητα κατασκευής με μικρό κόστος. Κι έτσι η φήμη που απέκτησε ως εύστροφος, δουλευταράς και ταγμένος στο καθήκον νεαρός μηχανικός θα τον κάνει να μεταμορφωθεί γρήγορα από το παιδί που σφουγγάριζε τα πατώματα σε αρχιμηχανικό! Ο θρυλικός βιομήχανος ξεκίνησε την καριέρα του σεμνά και ταπεινά στους σιδηροδρόμους, πριν μετακινηθεί στην αυτοκινητοβιομηχανία και αφήσει το χνάρι του τόσο στην Buick όσο και την General Motors, που μια μέρα θα γινόταν ο βασικός ανταγωνιστής του. Όταν άρχισε μάλιστα τη δική του περιπέτεια με τα αυτοκίνητα, τόσο η General Motors όσο και η Ford Motor Company θα τον έβαζαν στο στόχαστρο, αν και το μόνο που θα κατάφερναν ήταν να τον φέρουν στη θέση του βασικού ανταγωνιστή τους. Η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία είχε πια τρεις μεγάλους παίκτες και ένας από αυτούς ήταν τώρα ο τελειομανής Κράισλερ. Αυτοδίδακτος στο επάγγελμα και γιος μηχανικού των σιδηροδρόμων, ο Κράισλερ μαγεύτηκε από τις μηχανές ήδη από τα μικράτα του, γι’ αυτό και απέρριψε την ευκαιρία του να φοιτήσει σε πανεπιστήμιο για να μαθητεύσει σε μηχανουργεία, όπου και έγινε ξεφτέρι στη δουλειά. Ό,τι ακολούθησε, ήταν ένα μοναδικό success story που αποδεικνύει ότι το όραμα και η εργατικότητα σπανίως αποτυγχάνουν…

Πρώτα χρόνια

Ο Γουόλτερ Πέρσι Κράισλερ γεννιέται στις 2 Απριλίου 1875 σε κωμόπολη του Κάνσας ως το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά ενός καναδού μηχανικού των σιδηροδρόμων και της νοικοκυράς συζύγου του. Ο μικρός μεγαλώνει λοιπόν μέσα στα μηχανουργεία της Union Pacific Railroad και μαγεύεται από τη λειτουργία των μηχανών, θέλοντας από τη στιγμή που κατάλαβε τον εαυτό του να ακολουθήσει τα πατρικά βήματα. Ο πατέρας αξιώνει όμως ο γιος του να σπουδάσει για έχει μια καλύτερη μοίρα στη ζωή, όταν θα ξεκινήσουν και οι πρώτες οικογενειακής προστριβές. Πλέον είναι στα 18 του, έχει μόλις τελειώσει το σχολείο και γίνεται δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, αν και αυτός αψηφά τις πατρικές παραινέσεις και ξεκινά τη μαθητεία του σε σιδηροδρομικό μηχανουργείο, επιδιορθώνοντας ατμομηχανές. Στους σιδηροδρόμους έμελλε να περάσει τα υπόλοιπα 20 χρόνια της ζωής του, οργώνοντας κυριολεκτικά την αμερικανική Δύση και ανεβαίνοντας αργά αλλά σταθερά τα σκαλιά της ιεραρχίας, καθώς ήταν εργατικότατος και το μυαλό του έκοβε πολύ. Σύντομα θα μετατραπεί σε μηχανική δύναμη της Union Pacific, καθώς όλοι εμπιστεύονταν τόσο την ορθή κρίση του όσο και τη σβελτάδα του στη δουλειά. Ήταν όμως γνωστός και για κάτι ακόμα, γιατί κατασκεύαζε τα δικά του εργαλεία και ήταν καλός στη δουλειά με το ατσάλι. Η εφευρετικότητά του στο να δίνει λύσεις και ο ακατάβλητος ενθουσιασμός του θα αποκρυσταλλωθούν στη φράση του της εποχής, ένα δάνειο από τον ποιητή Γουόλτ Γουίτμαν: «Για μένα, κάθε ώρα της ημέρας και της νύχτας είναι ένα απερίγραπτα τέλειο θαύμα». Αφού περάσει από διάφορες θέσεις ευθύνης σε Αϊόβα, Τέξας και Πίτσμπουργκ, θα παντρευτεί το 1901 τον παιδικό του έρωτα Della Forker, με την οποία θα εγκατασταθούν στο Σολτ Λέικ Σίτι της Γιούτα, όπου ήταν και η νέα τεχνική διευθυντική θέση που ανέλαβε για λογαριασμό της τοπικής σιδηροδρομικής υπηρεσίας. Το ζευγάρι θα αποκτήσει τελικά τέσσερα παιδιά και θα μετακομίζει πια συχνά, καθώς οι προτάσεις για δουλειά έπεφταν τώρα βροχή στον Γουόλτερ, ο οποίος έβλεπε τις ευθύνες και τις αρμοδιότητές του να αυξάνονται εκθετικά. Πλέον ήταν υπεύθυνος μονάδων παραγωγής και η νέα του θέση στο Πίτσμπουργκ, ως τεχνικός διευθυντής του εργοστασίου της American Locomotive Company, θα του εξασφαλίσει παχυλότατο μισθό και μια άνετη ζωή…

Η περιπέτεια με την αυτοκίνηση

Το 1908 ο Κράισλερ αγόρασε το πρώτο του αυτοκίνητο, το οποίο είχε δει σε σαλόνι αυτοκινήτου στο Σικάγο και ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά! Παρά το γεγονός ότι δεν είχε τα 5.000 δολάρια στην τσέπη (είχε μόλις 700), δανείστηκε από φίλους και το απέκτησε τελικά, σε πείσμα της συζύγου του, η οποία είχε ομολογουμένως δίκιο, μιας και ο Γουόλτερ δεν ήξερε καν να οδηγεί! Όταν όμως του παραδόθηκε το ολοκαίνουριο Locomobile του, όχι μόνο πήρε αμέσως δίπλωμα αλλά πλέον περνούσε τις ώρες του κάτω από το καπό. Θέλοντας να επεκτείνει τις τεχνικές του γνώσεις στη μηχανική, γράφεται σε κολέγιο διά αλληλογραφίας και παίρνει κάποια στιγμή το πτυχίο του μηχανικού. Τώρα αποσυναρμολογούσε τη μηχανή του αυτοκινήτου του στη στιγμή και είχε γίνει ξεφτέρι στην αυτοκίνηση. Ο Κράισλερ δεν θα ξεκινούσε την περιπέτειά του με τα τετράτροχα πριν από τα 36 του χρόνια, όταν συναντήθηκε με τον νέο πρόεδρο της παραπαίουσας πια General Motors, Τσαρλς Νας, που είχε φτάσει στο χείλος της χρεοκοπίας και αναζητούσε απελπισμένα λύση στα δεινά οικονομικά της. Παρά τον πολύ καλό μισθό του στην American Locomotive Company και την εξασφαλισμένη του δουλειά στους σιδηροδρόμους, ο Γουόλτερ ανοίχτηκε αγέρωχα στην επισφαλή περιπέτεια να αναλάβει το εργοστάσιο της Buick στο Μίσιγκαν για τα μισά μόλις λεφτά! Και μάλλον έκανε πολύ καλά, καθώς στα επόμενα χρόνια και κάτω από τις υποδείξεις του, ο Κράισλερ κατάφερε να επαναστατικοποιήσει τη λειτουργία της γραμμής παραγωγής του ανταγωνιστή Χένρι Φορντ, τριπλασιάζοντας τον τελικό αριθμό των παραγόμενων μοντέλων. Η μεγάλη του στιγμή θα έρθει το 1915, όταν ο Γουίλιαμ Ντουράντ, ο εκδιωχθέντας ιδρυτής της General Motors, επέστρεψε στο τιμόνι της εταιρίας του και συνειδητοποίησε ότι όλη η καλή δουλειά είχε γίνει από έναν και μόνο έναν άνθρωπο, τον αρχιμηχανικό του Γουόλτερ Κράισλερ! Κι έτσι ήδη από το 1916 τον έκανε πρόεδρο της Buick, την ίδια στιγμή που ο Κράισλερ αντιγύρισε την αβρότητα κάνοντας την Buick όχι μόνο το πιο κερδοφόρο τμήμα της General Motors, αλλά και την πιο ανερχόμενη αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ. Οι δυναμικές προσωπικότητες όμως των Ντουράντ και Κράισλερ έρχονταν συχνά σε σφοδρές αντιπαραθέσεις και το μεγάλο σημείο τριβής τους ήταν πάντα το κόστος. Ο Κράισλερ ήταν μαέστρος στο να ρίχνει τα περιττά κόστη και ισχυριζόταν διαχρονικά ότι το μυστικό για να φτιάχνεις προσιτά αυτοκίνητα ήταν να κρατάς την εταιρία μικρή και ευέλικτη, αν και ο ήδη αποτυχημένος και μεγαλομανής Ντουράντ δεν αποδεχόταν το σκεπτικό του, πιστεύοντας ότι όσο περισσότερα ξοδέψεις τόσο μεγαλύτερη ανάπτυξη θα έχεις. Ο Κράισλερ δεν έκρυβε μάλιστα το μυστικό της επιτυχίας του: «Όταν έχω μια δύσκολη δουλειά να κάνω, την αναθέτω σε έναν τεμπέλη υπάλληλο. Είναι σίγουρο ότι θα βρει έναν εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο να την κάνει»! Το 1919 οι δύο διαφορετικές αυτές φιλοσοφίες έφτασαν την κατάσταση στο απροχώρητο, όταν ο καυγάς για το κόστος του νέου σασί της Buick έγινε τρικούβερτος: ο Κράισλερ είχε κλείσει συμφωνία με ανεξάρτητο προμηθευτή για την παραγωγή του, που θα γλίτωνε κάπου 2 εκατ. δολάρια, την ίδια στιγμή που ο Ντουράντ ανακοίνωνε περιχαρής ότι ήταν έτοιμος να ξοδέψει 6 εκατ. δολάρια για ένα νέο εργοστάσιο της Buick. Εξοργισμένος ο Κράισλερ, παραιτείται από τη θέση του και πίσω δεν κοιτά. Παρά τις αψιμαχίες και το διαφορετικό σκεπτικό ωστόσο, εκτός δουλειάς οι δυο άντρες παρέμειναν ισοβίως φίλοι και ο Ντουράντ του αφιέρωσε την αυτοβιογραφία του…

Η από σπόντα γέννηση της Chrysler

Με το που έφυγε φυσικά από την Buick και με τη φήμη του να τον ακολουθεί, ο Κράισλερ εξασφαλίζει διευθυντική θέση όχι σε μία, αλλά δύο αυτοκινητοβιομηχανίες! Τώρα δούλευε για λογαριασμό τόσο της Willys-Overland Company όσο και της Maxwell Motor Company, με την τελευταία να παραδέρνει από τη δυσπραγία και να είναι έτοιμη να βάλει λουκέτο, καθώς τα χρέη της είχαν γιγαντωθεί. Ο Γουόλτερ θα καταφέρει να αλλάξει την κατάσταση αναβιώνοντάς τη από τις στάχτες της. Τον Ιανουάριο του 1924 παρουσιάζει στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Νέας Υόρκης το Chrysler Six, έναν ευφυέστατο συνδυασμό προωθημένης τεχνολογίας και κομψού σχεδιασμού, αν και αυτό που ήταν ακαταμάχητο ήταν η τιμή του. Με λιγότερα από 2.000 δολάρια, ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να αγοράσει ο μεσοαστός και ο καθημερινός Αμερικανός το τίμησε μετά μανίας, καθώς η Maxwell πούλησε περισσότερα από 32.000 κομμάτια του Chrysler Six σε λιγότερο από έναν χρόνο! Το Chrysler Six έγινε τέτοια επιτυχία που ανάγκασε τη Maxwell Motor Corporation, μια εταιρία συνώνυμο άλλοτε της αποτυχίας, να αναδιοργανωθεί ριζικά το 1925 και να επανακυκλοφορήσει ως Chrysler Corporation. Ως ένας από τους πιο προβεβλημένους πια ανθρώπους της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο αξιοσέβαστος Κράισλερ εξαγόρασε το 1928 την Dodge Brothers για να ρίξει στην αγορά την ίδια χρονιά το πρώτο μοντέλο της Plymouth, ώστε να ανταγωνιστεί τα προσιτά μοντέλα της Ford και Chevrolet. Ο όμιλος του Κράισλερ ήταν τώρα ένας από τους μεγάλους παίκτες της αμερικανικής αγοράς αυτοκινήτου και ο ίδιος ο Γουόλτερ μπήκε στο εξώφυλλο του περιοδικού «Time» το 1928 ως «άνθρωπος της χρονιάς»! Με κεφαλαιοποίηση στα 432 εκατ. δολάρια, η Chrysler ήταν πλέον η δεύτερη μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Αμερικής.

Η χρονιά του 1928 του ανήκε καθοριστικά, καθώς με τις νέες κινήσεις και τα υπερεπιτυχημένα μοντέλα του κατάφερε να σκαρφαλώσει στις κορυφές της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, απειλώντας τώρα ανοιχτά την πρωτοκαθεδρία της General Motors και της Ford Motor Company. Ως αυτοδημιούργητος βιομήχανος και κροίσος πια, ο πάντοτε οραματιστής Γουόλτερ έστρεψε την προσοχή του την ίδια εποχή στην ανέγερση ενός εμβληματικού νεοϋορκέζικου κτιρίου, που έμελλε να γίνει σύμβολο της πόλης με τον ίδιο τρόπο που τα αυτοκίνητά του ήταν σύμβολο της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας: το κολοσσιαίων διαστάσεων Chrysler Building! Μεταξύ 1928-1930, ο ίδιος επέβλεπε προσωπικά την κατασκευή του αρ ντεκό ουρανοξύστη του των 77 ορόφων, που μέχρι να ολοκληρωθεί το Empire State Building το 1931, ήταν το ψηλότερο κτίριο του κόσμου. Το όλο οικοδόμημα ήταν μάλιστα εντελώς ανεξάρτητο από τις μηχανοκίνητες δραστηριότητες του Γουόλτερ, καθώς το κατασκεύασε ως στρατηγείο των επιχειρήσεων των δυο γιων του, που δεν ήθελαν με τίποτα να εμπλακούν στην αυτοκίνηση…

Τελευταία χρόνια

Ο Κράισλερ αποσύρθηκε από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου του κολοσσού του το 1935, αν και παρέμεινε πρόεδρος του διοικητικού του συμβουλίου ως τον θάνατό του. Δύο χρόνια αργότερα άρχισε να παρουσιάζει σε συνέχειες την ιστορία της ζωής του, που θα συνενώνονταν αργότερα στον ξεχωριστό αυτοβιογραφικό τόμο «Life of an American Workman» (1950). Ήταν μια ιστορία καθολικής επιτυχίας που απαθανάτιζε έναν ταγμένο στη δημιουργία άνθρωπο, η αγάπη του οποίου για τα τετράτροχα ξεπερνιόταν ίσως μόνο από την εργατικότητά του. Το 1938 ο Κράισλερ υπέστη έμφραγμα στην έπαυλή του στο Λονγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης και την ίδια χρονιά έχασε τη σύζυγό του από εγκεφαλικό επεισόδιο. Δύο χρόνια αργότερα υπέστη και δεύτερη καρδιακή προσβολή και άφησε την τελευταία του πνοή στις 18 Αυγούστου 1940, όντας 65 ετών. Μεταξύ 1925-1940, ο Κράισλερ πούλησε 8 εκατομμύρια αυτοκίνητα και είχε 80.000 υπαλλήλους… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr