Ο αινιγματικός υπαρχηγός του Χίτλερ, Ρούντολφ Ες

Οι τίτλοι τέλους για το σημαντικότερο στέλεχος μετά τον Φύρερ στη ναζιστική ιεραρχία και φανατικό εθνικοσοσιαλιστή Ρούντολφ Ες έπεσαν στις 17 Αυγούστου 1987, όταν αυτοκτόνησε έπειτα από 46 χρόνια κράτησής του ως εγκληματίας πολέμου. Ο κουμπάρος άλλοτε του Χίτλερ και αναπληρωτής καγκελάριος, μέλος του υπουργικού συμβουλίου της Γερμανίας και ένας από τους ανθρώπους που κατείχε το δικαίωμα να φορά τη στολή των SS, καταδικάστηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης σε ισόβια κάθειρξη ως ένας από τους πρωτεργάτες του θηριώδους Γ’ Ράιχ. Ο Ρούντολφ Ες, που δεν πρέπει να συγχέεται με τον συνονόματό του διοικητή του κολαστηρίου του Άουσβιτς, έχει μια εντελώς αναπάντεχη και ιστορικά αξιοπερίεργη περιπέτεια να διηγηθεί, ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: το ημερολόγιο έγραφε 10 Μαΐου 1941 όταν το πρωτοπαλίκαρο του Φύρερ παίρνει ένα γερμανικό μαχητικό Μέσερσμιτ 110 και συντρίβεται επίτηδες στη Σκοτία, με σκοπό να συναντήσει τον ηγέτη (ή έτσι τουλάχιστον πιστεύει) του βρετανικού ειρηνικού κινήματος, τον Δούκα του Χάμιλτον, το κτήμα του οποίου βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο που κατέπεσε. Ο Ες συναντιέται με τον δούκα και του διαμηνύει ότι θέλει να σταματήσει ο πόλεμος μεταξύ Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου, ώστε να μπορέσει το Γ’ Ράιχ να στραφεί απερίσπαστο κατά της Σοβιετικής Ένωσης με την Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα», ολοκληρώνοντας έτσι τον τελικό γεωπολιτικό σκοπό του εθνικοσοσιαλισμού. Ο πόλεμος Γερμανών και Βρετανών παίρνει στο μυαλό του Ες τα χαρακτηριστικά της «αυτοκτονίας της λευκής φυλής», αν και οι Άγγλοι δεν έχουν καμία διάθεση να διαπραγματευτούν με τους ναζιστές. Η αποστολή της ισόβιας αιχμαλωσίας του Ες παραμένει ακόμα και σήμερα ένα αίνιγμα για τους ιστορικούς, καθώς πώς είναι δυνατόν το μαντρόσκυλο του Χίτλερ με την τυφλή αφοσίωση στον αφέντη και τη χαρακτηριστική «έλλειψη ευφυΐας» που τον διέκρινε να πρόδωσε τα ιδανικά του Γ’ Ράιχ και να πέταξε μόνος στην αποστολή αυτοκτονίας; Αμέσως στη Γερμανία αρχίζουν να κυκλοφορούν φήμες για την αυτομόληση του παρανοϊκού Ες και το ραδιόφωνο μεταδίδει την επομένη του γεγονότος ότι η φυγή του Ες στην Αγγλία ήταν αποτέλεσμα «προσωπικών παραισθήσεων και οραμάτων, από τις οποίες πάσχει το σημαντικό στέλεχος του ναζιστικού κόμματος», εκφράζοντας τη λύπη του που «ο ιδεαλιστής αυτός έπεσε θύμα της ασθένειάς του». Η επίσημη ανακοίνωση της Καγκελαρίας που ακολουθεί κάνει λόγο για «το μέλος του κόμματος Ρούντολφ Ες, που έπασχε από βαριάς μορφής ψυχολογική ασθένεια, η οποία είχε αναγκάσει τον Φύρερ να του απαγορεύσει τις πτήσεις με αεροπλάνο». Αργότερα θα βρεθεί το σημείωμα του ίδιου του Ες: «Αν, Φύρερ μου, αυτή η πρωτοβουλία … καταλήξει σε αποτυχία … απλά πείτε ότι τρελάθηκα». Ο μοναχικός παράφρονας Ες θα παραμείνει έγκλειστος τόσο κατά το μεγαλύτερο μέρος του Β’ Παγκοσμίου όσο και για το υπόλοιπο της ζωής του, και στα χρόνια της ισόβιας κάθειρξής του στη φυλακή του Σπαντάου θα μιλά στους τοίχους, θα ουρλιάζει στον ύπνο του, θα υποπτεύεται συνεχώς ότι προσπαθούν να τον δηλητηριάσουν και θα προβεί σε αμέτρητες απόπειρες αυτοκτονίας. Πλέον ήταν τρελός, του είχε χτυπήσει ωστόσο η παράνοια την πόρτα ήδη από κείνη τη μοιραία μέρα του Μαΐου του 1941; Τουλάχιστον δύο άνθρωποι δεν έφαγαν ποτέ την εκδοχή της τρέλας του Ρούντολφ Ες και θεώρησαν διαχρονικά ότι εκτελούσε τις διαταγές του Χίτλερ: δεν ήταν άλλοι από τους ηγέτες των ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, Φραγκλίνο Ρούζβελτ και Ιωσήφ Στάλιν! Αλλά και στενοί συνεργάτες του Χίτλερ δεν συμμερίζονταν την πλαστή έκπληξη του Φύρερ όταν του ανακοίνωσαν τα νέα, θεωρώντας πως ο αρχηγός τους παίζει θέατρο. Είναι όμως και το άλλο: Ο Χίτλερ, παρά τη συνήθη τακτική του να τιμωρεί παραδειγματικά τις οικογένειες όσων τον πρόδιδαν, όχι μόνο δεν ακουμπά την οικογένεια του Ες, αλλά ίσα ίσα την τιμά και τη φροντίζει. Μήπως ο Ες δεν ενήργησε μόνος;

Πρώτα χρόνια και Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο Ρούντολφ Βάλτερ Ρίχαρντ Ες γεννιέται στις 26 Απριλίου 1894 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ως γιος γερμανού χονδρέμπορου και εξαγωγέα, που είχε ήδη πλουτίσει πριν υποδεχτεί τη γέννηση του πρώτου από τα τρία παιδιά του. Ο Ρούντολφ μεγαλώνει μέσα στις ανέσεις στην Αλεξάνδρεια, φοιτά σε γερμανικό σχολείο και μαγεύεται από τη μεγαλομανία της βρετανικής αριστοκρατίας (η μητέρα του ήταν βρετανικής καταγωγής), αν και σε ηλικία 14 ετών θα σταλεί εσώκλειστος σε σχολείο της Γερμανίας. Παρά την κλίση του στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, ο πατέρας του τον θέλει διάδοχο της επιχείρησής του, κι έτσι στέλνεται να φοιτήσει σε κατώτερη εμπορική σχολή της Ελβετίας, όπου θα παραμείνει ωστόσο μόλις μία χρονιά, καθώς ξεσπά εντωμεταξύ ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο ταγμένος πατριώτης Ρούντολφ εγκαταλείπει το κολέγιο για να ενταχθεί εθελοντικά στις τάξεις του γερμανικού στρατού. Σύμφωνα με το ημερολόγιό του, κατατάχθηκε στον στρατό για να γλιτώσει από τον καταπιεστικό πατέρα του και την ανοίκεια καριέρα που προόριζε για τον γιο του. Ο πεζικάριος Ες τραυματίζεται δύο φορές στα αιματοβαμμένα χαρακώματα του Μεγάλου Πολέμου και παρασημοφορείται για την ανδρεία του, αν και στο κρεβάτι της ανάρρωσης παίρνει την απόφαση να γίνει πιλότος μαχητικού. Παρά την εσπευσμένη εκπαίδευσή του, πολεμική δράση ως πιλότος δεν θα προλάβει να δει στον Α’ Παγκόσμιο, καθώς μέχρι να καθίσει στο κόκπιτ του μαχητικού ο πόλεμος ήταν πια παρελθόν…

Η γέννηση του Νο 2 του Γ’ Ράιχ

Ο πόλεμος μάστισε οικονομικά τους Ες, καθώς η επιχείρησή τους στην Αίγυπτο είχε περιέλθει τώρα στα χέρια των Βρετανών. Γεμάτος μίσος και οργή, ο άνεργος Ρούντολφ θα γίνει ένας από τους χιλιάδες γερμανούς βετεράνους του Α’ Παγκοσμίου που εναπόθεσαν στον εθνικοσοσιαλισμό τις ελπίδες τους για την αναγέννηση της Γερμανίας. Γίνεται αμέσως μέλος της αντισημιτικής Εταιρίας της Θούλης και εντάσσεται στα ακροδεξιά Freikorps, παίρνοντας μέρος στις οδομαχίες με τους γερμανούς κομμουνιστές και ξεπηδώντας τελικά ως ένας πολλά υποσχόμενος στρατιώτης της νέας ιδεολογίας. Το 1919 θα κάνει το όνειρό του πραγματικότητα, όταν θα γραφτεί στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών, αν και εκεί θα έρθει σε ακόμα μεγαλύτερη επαφή με τη ναζιστική ιδεολογία που σάρωνε το Μόναχο αλλά και τις επεκτατικές ιδέες για τον «ζωτικό χώρο» (Lebensraum). Η ιστορική συνάντηση με τον Αδόλφο Χίτλερ θα γίνει την ίδια εποχή σε μια μικρή μπιραρία του Μονάχου, σε άλλον έναν παλλόμενο λόγο του μελλοντικού Φύρερ, κι έτσι ο Ες θα γίνει ένας από τους ιδρυτικούς πυλώνες του ναζιστικού κόμματος, στο οποίο προσχώρησε την 1η Ιουλίου 1920 ως το 16ο μέλος του. Ταυτοχρόνως, συνεχίζει να ηγείται των ακροδεξιών ταγμάτων που σαρώνουν τους δρόμους του Μονάχου και μάχονται με τους γερμανούς αριστερούς, δικαιώνοντας τον χαρακτηρισμό του καλού και πιστού στρατιώτη. Ο Ες ήταν ένας από τους πρωτεργάτες του αποτυχημένου πραξικοπήματος του ναζιστικού κόμματος το 1923 και όπως πολλά ακόμα συνωμοτικά στοιχεία συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Τώρα είναι στο ίδιο κελί με τον άνθρωπο που, όπως παραδέχεται, τον εμπνέει όπως κανείς, τον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος του υπαγορεύει το διαβόητο βιβλίο του «Ο Αγών Μου». Ο Ες προβαίνει σε διορθώσεις στο σύγγραμμα, καθώς είχε τη θεωρητική κατάρτιση των πολιτικών επιστημών, κάνοντας τις δικές του προτάσεις για τον «ζωτικό χώρο» αλλά και την ίδια την οργάνωση του ναζιστικού κόμματος. Μετά την αποφυλάκιση των δύο αντρών το 1925, ο Ες είναι τώρα προσωπικός γραμματέας του Χίτλερ, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ακόμα επίσημο τίτλο στο κόμμα. Θα έπρεπε να περιμένει μέχρι το 1932 για να τον χρίσει ο Αδόλφος πρόεδρο της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος και κατόπιν στρατηγό των SS, έναν τιμητικό τίτλο που ήρθε ως αναγνώριση της πιστής προσφοράς του στην εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία. Στις 21 Απριλίου 1933, ο Ρούντολφ Ες γίνεται αναπληρωτής Φύρερ, αν και πραγματική εξουσία δεν είχε η τιμητική αυτή θέση, παρά μόνο συμβολική.

Όπως μαθαίνουμε από τους στενούς συνεργάτες του, ο Ες ήταν ένας ντροπαλός και ανασφαλής άντρας που επεδείκνυε μια φανατική, σχεδόν θρησκευτική, αφοσίωση αλλά και τυφλή υπακοή στον Χίτλερ και τα κελεύσματα του Γ’ Ράιχ. Ο ρόλος του στα υψηλά κλιμάκια της ναζιστικής κυβέρνησης ήταν κυρίως διακοσμητικός και σύντομα περιορίστηκε στο να ανακοινώνει περιχαρής τον Χίτλερ στις πολυπληθείς ομιλίες του με δάκρυα θαυμασμού στα μάτια και τις απαραίτητες δόσεις φανατισμού. Παρά το γεγονός ότι ο Χίτλερ τιμούσε και επιβράβευε το πιστό του σκυλί, δεν του έδωσε ποτέ πραγματική εξουσία στην Καγκελαρία, καθώς ο Ες χαρακτηριζόταν, σύμφωνα με τις εσωτερικές αναφορές, ως «άνθρωπος που δεν μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες και δεν διαθέτει καμία κατανόηση των μηχανισμών της πολιτικής». Ήταν απλώς ένας φανατισμένος στρατιώτης του σκοπού και το πιστό δεξί χέρι του Φύρερ. Παρά ταύτα, οι υψηλόβαθμοι τίτλοι του στο Γ’ Ράιχ έπεφταν βροχή: υπαρχηγός του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, ιδιαίτερος γραμματέας του καγκελάριου, υπουργός χωρίς χαρτοφυλάκιο, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου και της Κεντρικής Επιτροπής και άλλα πολλά. Το 1939 έφτασε μάλιστα να χριστεί επισήμως διάδοχος του Χίτλερ μετά τις περιπέτειες του Γκέρινγκ. Μέχρι τότε βέβαια είχε πέσει θύμα της υπέρμετρης φιλοδοξίας των άλλων προβεβλημένων ναζιστών και οι περιορισμένες δυνάμεις του είχαν κουτσουρευτεί περαιτέρω. Ο ίδιος είχε βέβαια μόνο έναν σκοπό, να υπηρετεί τυφλά τον Χίτλερ, κι έτσι απέφευγε να εμπλακεί σε προσωπικές μάχες, χάνοντας ολοένα και περισσότερο έδαφος στον ακήρυχτο αυτό εσωκομματικό πόλεμο. Άφησε έτσι τον Μάρτιν Μπόρμαν, κατώτερό του κάποτε, να κερδίσει την εύνοια του Χίτλερ και ως αποτέλεσμα ο Φύρερ αποξενώθηκε προοδευτικά από το πιστό του πρωτοπαλίκαρο…

Η μυστηριώδης 10η Μαΐου 1941 και το τέλος

Στις 10 Μαΐου 1941 έλαβε χώρα ένα ανεξήγητο γεγονός: το μεγαλοστέλεχος του Γ’ Ράιχ και διάδοχος του καγκελαρίου της Γερμανίας συλλαμβάνεται από τις βρετανικές Αρχές στη Σκοτία, όπου είχε καταπέσει με αλεξίπτωτο εγκαταλείποντας το γερμανικό δικινητήριο μαχητικό του. Σύμφωνα με την άποψη που επικρατούσε για χρόνια, ο Ες επιθυμούσε να αποκτήσει επαφή με φιλειρηνικούς κύκλους στη Βρετανία προκειμένου να πιέσουν αυτοί την κυβέρνησή τους για μια έντιμη ειρήνη με τη Γερμανία. Για την πλειονότητα των ιστορικών, η ακατανόητη αυτή ενέργεια έγινε εν αγνοία του Χίτλερ. Ο βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ αρνήθηκε να δει τον Ες και απέρριψε τις προτάσεις του, θεωρώντας πως ήταν απλώς ένας αφελής και ρομαντικός ιδεολόγος που δεν αντιπροσώπευε τη γερμανική ηγεσία αλλά μιλούσε μόνο για λογαριασμό του. Ο Τσόρτσιλ αγνόησε παντελώς τον υψηλόβαθμο κρατούμενό του για το υπόλοιπο του πολέμου ρίχνοντάς τον σε ένα μπουντρούμι ως κοινό αιχμάλωτο πολέμου. Το 1946 ο Ες δικάστηκε στη Νυρεμβέργη και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Στην τελευταία του δήλωση ενώπιον των δικαστών διακήρυξε αμετανόητος την πίστη του στον Χίτλερ και τον ναζισμό, κάτι που δεν αποκήρυξε εξάλλου ποτέ.

Όταν ωστόσο συνελήφθη ο Ες, ο Χίτλερ τον αποκήρυξε, κατάργησε τη θέση του αναπληρωτή καγκελάριου και προώθησε τον Μάρτιν Μπόρμαν ως δεξί του χέρι. Αν και, όπως είπαμε, δεν στράφηκε ποτέ κατά της οικογένειας του αποστάτη και παρανοϊκού Ες. Σήμερα, περισσότερα από 70 χρόνια από τη μοιραία εκείνη πτήση, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως ο Χίτλερ όχι μόνο γνώριζε για την αποστολή του Ες, αλλά ο Ες εκτελούσε εντολές και μετέφερε τις υποτιθέμενες προτάσεις ειρήνης του ίδιου του Φύρερ, προτάσεις που εξαφανίστηκαν ως διά μαγείας από τη φόρμα πτήσης του Ρούντολφ το ίδιο βράδυ της σύλληψής του. Με το που έγινε αντιληπτό ότι η αποστολή του Ες είχε αποτύχει, ο Χίτλερ δεν είχε άλλη επιλογή από το να αποστασιοποιηθεί από αυτόν, αλλά και από κάθε κίνηση προσέγγισης με τους Άγγλους. Ο Ες θα έμενε τελικά στη φυλακή για όλη του τη ζωή και θα αυτοκτονούσε στις 17 Αυγούστου 1987 παίρνοντας μαζί του το μυστικό της αποστολής της 10ης Μαΐου 1941. Τα τελευταία 21 χρόνια της ζωής του ήταν μάλιστα ο μόνος ένοικος της βερολινέζικης φυλακής Σπαντάου. Οι Σπέερ και Σίραχ είχαν αποφυλακιστεί το 1966 και από τότε η φυλακή λειτουργούσε για έναν μόνο άνθρωπο. Στο κελί του ήταν κρεμασμένη η αεροπορική του φόρμα με το κράνος και τα γυαλιά, αν και δεν έμελλε να τα φορέσει ποτέ ξανά. Η φυλακή κατεδαφίστηκε λίγες μόλις μέρες μετά τον θάνατό του, κλείνοντας ένα ακόμη κεφάλαιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αν και άφησε πολλά αναπάντητα ερωτηματικά. Για τον Στάλιν και τους διαδόχους του, ο Ες αποτελούσε ένα ζωντανό σύμβολο του ναζισμού που είχε κοστίσει στη Σοβιετική Ένωση εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές. Κι έτσι, ενώ οι υπόλοιποι συγκρατούμενοί του, επίσης καταδικασμένοι σε ισόβια, αποφυλακίζονταν αργά η γρήγορα, εκείνος παρέμενε στις φυλακές του Σπαντάου σε καθεστώς απομόνωσης. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80, οι Σοβιετικοί ήταν αμετακίνητοι στο ζήτημα της απελευθέρωσής του, αν και η έλευση του Γκορμπατσόφ άλλαξε τα δεδομένα: ο νέος σοβιετικός ηγέτης αποφάσισε να απελευθερώσει τον Ες, καθώς μια τέτοια πράξη θα γινόταν παγκόσμια αποδεκτή ως μια χειρονομία ανθρωπισμού. Η απελευθέρωση προγραμματιζόταν μάλιστα για τον Νοέμβριο του 1987. Το απόγευμα της 17ης Αυγούστου 1987, ο 92χρονος Ες πήγε στο σπιτάκι του κήπου, στο προαύλιο της φυλακής, όπου συνήθιζε να κάθεται. Ο φύλακας τον άφησε από τα μάτια του για λίγο. Μερικά λεπτά αργότερα είδε τον Ες στραγγαλισμένο με ένα ηλεκτρικό καλώδιο γύρω από τον λαιμό του. Ο τρόπος του θανάτου γεννά επίσης πολλά ερωτήματα. Πώς αυτοκτόνησε ο υπέργηρος και ανήμπορος Ες που ούτε το καλώδιο δεν θα μπορούσε να περάσει μόνος του, λίγες μάλιστα στιγμές πριν από την αποφυλάκισή του; Η εκδοχή της δολοφονίας του από τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας υποστηρίζεται πια ολοένα και πιο πολύ. Ο Ες δεν αποκήρυξε ποτέ τον ναζισμό. Για τον διαβόητο κρατούμενό του, ο Τσόρτσιλ είπε: «Όποια κι αν είναι η ηθική ενοχή ενός Γερμανού που ανήκε στο άμεσο περιβάλλον του Χίτλερ, ο Ες κατά τη γνώμη μου την εξαγόρασε με μια πράξη τρελής γενναιότητας και παράφορης αφοσίωσης. Ήρθε σε μας με δική του πρωτοβουλία, ελεύθερα και χωρίς εξουσιοδότηση. Η περίπτωσή του αναγόταν στην ιατρική και όχι στη δικαιοσύνη και θα όφειλε να εξεταστεί κάτω από αυτό το πρίσμα». Αν και έχουμε πια ισχυρές ενδείξεις ότι ο Ες μόνο τρελός δεν ήταν, γι’ αυτό και το διαχρονικό βέτο των Ρώσων για τη μη αποφυλάκισή του… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr