Το διαμέτρημα του εκάστοτε ηγέτη αποτελεί συνάρτηση του στόχου που θέτει και του τρόπου με τον οποίον κινείται. Ποιες ήταν οι κινήσεις της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας των καιρών του μηχανισμού στήριξης και των δανειακών συμβάσεων; Τι έκανε, ή καλύτερα, τι δεν έκανε η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου πριν την είσοδο της Ελλάδας στο πρώτο μνημόνιο; Τότε που μπήκαν τα θεμέλια για ν’ αλλάξουν πολλά στις δομές της κοινωνίας.
«Το πρώτο μνημόνιο ήταν κομβικό. Άλλαξε άρδην την καθημερινότητά μας, τις οικονομικές σχέσεις που ξέραμε. Άλλαξε εργασιακές συνθήκες. Ανέτρεψε σταθερές δεκαετιών», μας λέει ο Άρης Ραβανός. Βρεθήκαμε με τον έμπειρο δημοσιογράφο στο στούντιο του Newsbeast και γυρίσαμε περίπου 12 χρόνια πίσω. Την εποχή που ο τότε πρωθυπουργός, ο Γιώργος Παπανδρέου, όφειλε να αντιμετωπίσει μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για τη χώρα που κυβερνούσε. Αφορμή για το podcast ήταν το βιβλίο του Άρη Ραβανού, «Η ελληνική οικονομική κρίση “στη μαύρη τρύπα” της ηγεσίας» (Εκδόσεις Ταξιδευτής). Πώς διαχειρίστηκε η τότε ηγεσία της χώρας την οικονομική κρίση; «Όταν μιλάμε για διαχείριση κρίσης και ηγεσία, δε μιλάμε για κάτι στατικό. Είναι κάτι δυναμικό. Δεν περιορίζεται στο συγκεκριμένο χωροχρόνο εκείνης της στιγμής. Έχει και παρελθόν, έχει και μέλλον στη λογική της πρόβλεψης. Μια ηγεσία πρέπει να παίρνει διδάγματα και από το χθες και να μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει στο μέλλον», εξηγεί.
Τι έγινε λάθος; Τι δεν αξιολογήσαμε σωστά; Τι δε λάβαμε υπόψη μας; Τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Ερωτήματα που τέθηκαν φυσικά εκείνο το διάστημα. Ερωτήματα που τροφοδοτούν ακόμη και σήμερα συζητήσεις – αρκετές εξ αυτών να μην ολοκληρώνονται ποτέ. Πόσο διαφορετική θα μπορούσε να ήταν η έκβαση των γεγονότων;
«Η παθητικότητα και η μακαριότητα της τότε ηγεσίας ως προς την αντιμετώπιση της κατάστασης». Αυτό απάντησε ο κύριος Ραβανός στην ερώτηση «ποιο ήταν το μεγαλύτερο λάθος που έγινε τότε». Και πρόσθεσε: «Βλέπαμε το πρόβλημα να υπάρχει, ξέραμε πως επί της ουσίας δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Το αποδεχτήκαμε και ουσιαστικά δεν μπορέσαμε να διαπραγματευτούμε κατάλληλα. Ενδεχομένως στην αρχή της κρίσης θα μπορούσαμε να διαπραγματευτούμε καλύτερα απ’ ό,τι στη συνέχεια. Υπήρχε το στοιχείο της μη παρέμβασης. Η ηγεσία εκείνης της περιόδου υιοθετεί μια προσέγγιση του τύπου “δεν κάνω τίποτα, αφήνω τα πράγματα ως έχουν”. Αυτό λέγεται μη συναλλακτική ηγεσία. Αποποιείται τις ευθύνες, καθυστερεί αποφάσεις και ουσιαστικά δε βοηθάει για να εξελιχθούν τα πράγματα».
Ακούστε την ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Άρη Ραβανό στο podcast του Newsbeast.
Timeline
1:13 Το ερέθισμα για να γραφτεί αυτό το βιβλίο.
5:59 Ποιο είναι το μεγαλύτερο λάθος που έγινε από την τότε κυβέρνηση.
7:28 Μπορούσε η ελληνική ηγεσία να θέσει τους δικούς της όρους στην αρχή της διαπραγμάτευσης;
16:14 Οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν μετά το πρώτο μνημόνιο, έμαθαν από τα λάθη των προκατόχων τους;
19:06 Τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις υπέγραψαν ισάριθμα μνημόνια. Τελικά θα μπορούσε πραγματικά να αποφευχθεί η μνημονιακή πολιτική;
26:01 Μπορούσε ο τότε πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, να «εκβιάσει» την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ και να είχε πετύχει καλύτερα αποτελέσματα για τη χώρα;
28:28 Υπήρξε κάποιος θετικός πρωταγωνιστής από την ελληνική πλευρά στην εποχή του πρώτου μνημονίου;
