Για το θέμα της αυξημένης ροής μεταναστών προς την Ευρώπη και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες, μίλησε η Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία έδωσε το «παρών» στην ημερίδα του Συνηγόρου του Πολίτη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις μεικτές μεταναστευτικές ροές.

Στην ημερίδα «Επιστροφές αλλοδαπών, μεικτές μεταναστευτικές ροές και δικαιώματα του ανθρώπου» συζητήθηκαν η όλο και αυξανόμενη ροή ανθρώπων εξαιτίας των πολέμων και της φτώχειας, η καταπάτηση των δικαιωμάτων των μεταναστών και προσφύγων, ο ρόλος της Frontex, οι εθελούσιες και αναγκαστικές επιστροφές και η συμβολή ντόπιων εθελοντών στη φιλοξενία ελλείψει δομών υποδοχής.

«Η μετατροπή της Μεσογείου σε υγρό τάφο που χάνουν τη ζωή τους χιλιάδες άνθρωποι, μας θέτει όλους προ των ευθυνών μας», επισήμανε η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Η κ. Κωνσταντοπούλου έβαλε κατά «εκείνων που συνέπραξαν στις εστίες πολέμου, στην οικονομική ανέχεια, στην ανασφάλεια που γεννά και δρομολογεί την προσφυγιά», κατά των πολιτικών παραγόντων και των ΜΜΕ «που δαιμονοποιούν τον άλλο, τον ξένο, το μετανάστη, έτσι ώστε να θεριέψει ο ρατσισμός και η ξενοφοβία στη χώρα μας» και κατά εκείνων «που αδιαφόρησαν για ένα συγκροτημένο πλαίσιο αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής».

Πρόσθεσε πως εν έτει 2015, όλοι διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει, ούτε σε επίπεδο Ελλάδας, ούτε σε επίπεδο Ευρώπης, ένας αξιόπιστος μηχανισμός υποδοχής, κατανομής και ένταξης στην κοινωνία των ανθρώπων, θυμίζοντας πως σε άλλες εποχές, μετανάστες όπως και Έλληνες, αναζήτησαν και βρήκαν δομές στις χώρες που πήγαιναν.

Σε καιρό κρίσης, μνημονίων και πολιτικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στην Ελλάδα και άλλες χώρες που δοκιμάζονται από τη λιτότητα, αναβιώνει η μετανάστευση από τις ίδιες τις χώρες αυτές, τόνισε η κ. Κωνσταντοπούλου, πραγματοποιώντας και μιαν αναφορά στη «διαρροή εγκεφάλων» από μορφωμένους ανθρώπους.

Θεώρησε θετικό το ότι η συζήτηση για το μεταναστευτικό έπαψε να μονοπωλείται από τις εκτελεστικές εξουσίες, καθώς έχουν αρχίσει και πρωτοβουλίες σε κοινοβουλευτικό επίπεδο με σύμπραξη απ’ όλη την Ευρώπη, αφού η «Ευρώπη-Φρούριο» και οι συνθήκες του Δουβλίνου Ι, ΙΙ και ΙΙΙ είναι απάνθρωπες και απέτυχαν.

Το 2013 ήταν το έτος με τον υψηλότερο αριθμό προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων (άνω των 50 εκατομμυρίων) από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ανέφερε η Καλλιόπη Στεφανάκη, επικεφαλής του Τομέα Προστασίας Προσφύγων, από το Γραφείο Ύπατης Αρμοστείας ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα. Ήδη μέχρι τον Ιούνιο του 2014 ο πληθυσμός που λάμβανε βοήθεια από την Υ.Α. ήταν 46,3 εκατομμύρια, δηλαδή αυξημένος κατά 3,4 εκατομμύρια από το 2013, ενώ οι Σύριοι για πρώτη φορά αναδείχτηκαν ο μεγαλύτερος προσφυγικός πληθυσμός, ξεπερνώντας τους Αφγανούς. Η ΕΕ φιλοξενεί μόνο το 8% των προσφύγων παγκοσμίως, ενώ το υπόλοιπο 92% βρίσκεται κυρίως στο Πακιστάν, το Λίβανο, το Ιράν, την Ιορδανία, την Αιθιοπία, την Κένυα και το Τσαντ, περιέγραψε η κ. Στεφανάκη.

Θεμελιώδη δικαιώματα μεταναστών καταπατούνται στην Ελλάδα, όταν η κράτησή τους παρατείνεται, παρατήρησε η Συνήγορος του Πολίτη, Καλλιόπη Σπανού. Μέχρι το Νοέμβριο του 2014, κρατούνταν συνολικά 6.283 άτομα από την Ελληνική Αστυνομία για παράνομη είσοδο και παραμονή. Ωστόσο, 2.160 από αυτούς βρίσκονταν σε κρατητήρια αστυνομικών διευθύνσεων και τμημάτων,τα οποία είναι σχεδιασμένα για ολιγοήμερη παραμονή υπόδικων κρατουμένων και παντελώς ακατάλληλα από πλευράς χώρου και συνθηκών διαβίωσης για την διοικητική κράτηση αλλοδαπών προς επιστροφή, που μπορεί να διαρκέσει έως 18 μήνες.

Ελλείψεις σε φαρμακευτική και ιατρική αγωγή, σίτιση, υγιεινή κ.ά.. εξακολουθούν να παρατηρούνται στα κέντρα κράτησης μεταναστών στην ανατολική Μακεδονία-Θράκη, στη Χίο, τη Μυτιλήνη και την Αμυγδαλέζα, γεγονός που αποτελεί παραβίαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ενάντια στην απάνθρωπη συμπεριφορά και τον εξευτελισμό, ανέφερε η κ. Σπανού.

«Τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι μεταναστευτικές ροές αποτελούν το πιο σημαντικό ζήτημα στο Συμβούλιο της Ευρώπης», ανέφερε ο Χρήστος Γιακουμόπουλος, επικεφαλής της Διεύθυνσης Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, προσθέτοντας όμως, πως τα 47 κράτη-μέλη δεν υιοθετούν πάντα τις προτάσεις που τους γίνονται. Ο κ. Γιακουμόπουλος κατάγγειλε πως σε εκτελέσεις αποφάσεων επαναπατρισμού μεταναστών, συχνά χρησιμοποιούνται χειροπέδες, οι άνθρωποι φιμώνονται και ψεκάζονται με σπρέι καταπράυνσης αντιδράσεων, ενώ και στις χώρες τους συχνά τυγχάνουν κακής μεταχείρισης κατά την επιστροφή τους, καθώς κρίνονται από τις εκεί αρχές, πως «δυσφημούν τη χώρα τους».

Για ανάγκη αλλαγής του κώδικα δεοντολογίας της Frontex έκανε λόγο η Μάρτα Χιρς-Ζιεμπίνσκα (Marta Hirsch-Ziembinska), επικεφαλής της Μονάδας Αναφορών και Ερευνών στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή. «Μετά τη διαπίστωση πως οι μετανάστες φοβούνταν να καταθέσουν τα παράπονά τους για τη μεταχείρισή τους από τη Frontex, το 2012 ξεκινήσαμε δική μας έρευνα η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα» υπογράμμισε η κ. Χιρς-Ζιεμπίνσκα. Επιπλέον, η ομιλίτρια εκτίμησε πως η Frontex δεν πρέπει να έχει λόγο στις αναγκαστικές επιστροφές, ενώ πρέπει να γίνει δεκτό το αίτημα, να παρευρίσκεται εκπρόσωπος του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή στις πτήσεις επιστροφής.

«Το σύνολο των ζητημάτων της επιστροφής, απέλασης και κράτησης μεταναστών βρίσκεται ακόμα στην αρμοδιότητα του υπουργείου Δημόσιας Τάξης και αυτό θέλουμε να αλλάξει», ανέφερε ο γ.γ. Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης Βασίλης Παπαδόπουλος, συμπληρώνοντας πως το υπουργείο Εσωτερικών ασχολείται μόνο με τις υπηρεσίες πρώτης υποδοχής και ένταξης.

Φέτος οι ροές ανθρώπων στα νησιά αναμένεται να υπερβούν τις 100.000. Το πρώτο τετράμηνο του 2015 σημειώθηκαν 26.000 συλλήψεις στο Αιγαίο, ενώ πέρσι για το ίδιο διάστημα ο αριθμός ήταν 5.100, σημείωσε ο κ. Παπαδόπουλος, λέγοντας πως υποδομές δεν υπάρχουν, ιδιαίτερα σε νησιά που δεν δέχονταν ροές κατά το παρελθόν,όπως η Κως, και τώρα δέχονται, γιατί οι διαδρομές άλλαξαν. «Εδώ και 2-3 χρόνια η Ελλάδα είχε δεσμευτεί για 2.500 θέσεις φιλοξενίας, τις οποίες ακόμα παλεύουμε να φτιάξουμε, όμως δεν επαρκούν για τους 25.000 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους κοιμούνται σε χωράφια», ανέφερε.

Τη μεγάλη βοήθεια από εθελοντικές οργανώσεις στα νησιά που συμβάλλουν σε δομές υποτυπώδους υποδοχής τόνισε ο κ. Παπαδόπουλος, σημειώνοντας πως χωρίς τη δουλειά των ντόπιων ανθρώπων η κατάσταση θα ήταν ακόμα πιο δύσκολη. Τέλος, ο ίδιος επισήμανε πως η κυβέρνηση προκρίνει τις εθελούσιες επιστροφές, αντί των αναγκαστικών, οι οποίες δεν λειτουργούν.

«Πάνω στο τσιμέντο, δίπλα στη θάλασσα, με μοναδική πηγή νερού μια βρύση κρατούνται οι μετανάστες στη Μυτιλήνη», ανέφερε η Έφη Λατσούδη, από το Δίκτυο Οργανώσεων και Πολιτών στη Λέσβο «Χωριό-Όλοι μαζί». Στις κατασκηνώσεις του ΠΙΚΠΑ, το Δίκτυο έχει δημιουργήσει μια αυτοοργανωμένη δομή, όπου φιλοξενούνται ευάλωτες ομάδες και άποροι πρόσφυγες. Η Λέσβος έχει εξελιχθεί σε «χώρο αφίξεων» και παντού κινούνται άνθρωποι περιμένοντας να συλληφθούν, παρατήρησε η κ. Λατσούση. «Η έλλειψη δομών φιλοξενίας, στρέφει την κοινωνία ενάντια σε αυτούς τους ανθρώπους. Εμείς με το λόγο και τη δράση μας, έχουμε αποτρέψει ρατσιστικές συμπεριφορές, αν όμως το φαινόμενο δεν αντιμετωπιστεί, θα έχουμε πολύ δυσάρεστες εξελίξεις στην κοινωνία μας», προειδοποίησε η ομιλήτρια.