Ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας της επανάστασης του ’21 και η σχέση της με τον Διαφωτισμό βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο Αθηνών με κεντρικό ομιλητή τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου και του αρχιεπίσκοπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου.

Το «παρών» έδωσαν, επίσης, μέλη της κυβέρνησης, όπως οι κκ Αριστείδης Μπαλτάς, Νίκος Παρασκευόπουλος, Πάνος Σκουρλέτης, Γιάννης Πανούσης, Δημήτρης Στρατούλης και Θεανώ Φωτίου, ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμένος, οι πρώην πρυτάνεις Κωνσταντίνος Δημόπουλος και Θεοδόσης Πελεγρίνης, καθώς και πλήθος ακαδημαϊκών.

«Η παρουσία μου εδώ συμβολίζει τη στήριξη της κυβέρνησης στο δημόσιο πανεπιστήμιο» τόνισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην αρχή της ομιλίας του κατά την οποία αναφέρθηκε εκτενώς στην παλιγγενεσία για να καταλήξει με την επισήμανση ότι η Ελλάδα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης.

Στην τεράστια συμβολή της Παιδείας στην επανάσταση του 1821 αναφέρθηκε ο πρύτανης του πανεπιστημίου Θάνος Δημόπουλος προσφωνώντας τον πρωθυπουργό.

«Αναμφίβολα η 25η Μαρτίου 1821 δεν ήταν μόνο μια ηρωική στιγμή. Ήταν, σε μεγάλο βαθμό, αποτέλεσμα ενός άλλου, σημαντικού αγώνα που προηγήθηκε για αιώνες, και στηρίχθηκε πάνω από όλα στην Παιδεία. Γιατί ήταν μέγας αγώνας για το υπόδουλο Έθνος να διατηρήσει τη Γλώσσα, τις παραδόσεις του, την Εθνική του συνείδηση, τη Θρησκεία του» σημείωσε ο κ.Δημόπουλος κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στους μεγάλους Δασκάλους του Γένους και τους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, μεταξύ των οποίων είναι ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Νεόφυτος Δούκας και ο Άνθιμος Γαζής.

«Για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το αρχαιότερο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας μας, έχει ιδιαίτερη σημασία η σημερινή επέτειος, καθώς η Παιδεία αποτέλεσε και τότε, σε εκείνη τη δύσκολη συγκυρία, ένα στέρεο υπόβαθρο για τη διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας» τόνισε ο πρύτανης του ΕΚΠΑ για να προσθέσει: «Η διαχρονικότητα αυτού του μηνύματος είναι περισσότερο από πρόδηλη και στις μέρες μας: στους δύσκολους καιρούς που διάγουμε, μετά από πολυετή οικονομική κρίση, η Παιδεία και οι φορείς της, όπως το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, μπορούν και πρέπει, μέσα από τη Γνώση, την Εκπαίδευση και την Έρευνα, με εξωστρέφεια, καθώς και με το κοινωνικό έργο τους, να προσφέρουν τα κατάλληλα ερείσματα στο Έθνος».

Τον μεγάλο πανηγυρικό της εκδήλωσης εκφώνησε ο αναπληρωτής πρύτανης Ναπολέων Μαραβέγιας, ο οποίος αναφέρθηκε στα οικονομικά της επανάστασης του ’21. Ο κ.Μαραβέγιας αναφέρθηκε στη δυσκολία σε επαναστατικές συνθήκες που είχε η συλλογή δημόσιων εσόδων, αφού κάτι τέτοιο προϋποθέτει μια έστω και στοιχειώδη κρατική υπόσταση. Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα στο θέμα της χρηματοδότησης του απελευθερωτικού αγώνα ήταν ότι οι δυνατότητες εξεύρεσης εγχώριων οικονομικών πόρων ήταν εξαιρετικά περιορισμένες αφού εκείνη την περίοδο η ελληνική οικονομία ήταν βασισμένη στη γεωργία και τη μικρή βιοτεχνία.

Ο κ.Μαραβέγιας υπενθύμισε ότι το 1822 ψηφίστηκαν δύο εσωτερικά ομολογιακά δάνεια, ύψους 5 εκατ. και 2 εκατ. γροσίων. Καθώς, όμως, συγκεντρώθηκαν ελάχιστα ποσά, η κυβέρνηση τα μετέτρεψε σε αναγκαστικά, ενώ στη συνέχεια εκποιήθηκαν όλα τα χρυσά και αργυρά σκεύη των εκκλησιών και των μοναστηριών. Ακολούθως, ψηφίστηκε η φορολογία επί της αγροτικής παραγωγής που αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή εσόδων επί πολλά χρόνια. Παρά τη λήψη αυτών των μέτρων, όμως, το Δημόσιο Ταμείο παρέμενε άδειο, ενώ δεν απέδωσαν ούτε η διοργάνωση εράνου αλλά ούτε και η επιβολή δασμών στις εισαγωγές και τις εξαγωγές προϊόντων. Παράλληλα, ιδιαίτερα επιβαρηντικός στην προσπάθεια ήταν ο ρόλος της χαώδους διοικητικής οργάνωσης, των εμφύλιων συγκρούσεων και της αντίδρασης των ισχυρών τοπικών παραγόντων.

Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντική πηγή εξεύρεσης πόρων ήταν η ελληνική διασπορά στη Δυτική Ευρώπη, τις Παραδουνάβιες περιοχές, αλλά και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ ουσιαστική υπήρξε και η συνεισφορά των Φιλελλήνων του Αγώνα. Όπως εξήγησε ο κ.Μαραβέγιας, από την αρχή της Επανάστασης μέχρι το 1826 οι εισφορές από την Ευρώπη για την Ελλάδα ανήλθαν σε 2.500.000 φράγκα. Σημαντικός ήταν και ο ρόλος των μοναστηριών, όπως και των καπεταναίων των νήσων Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά. Αντίθετα, τα λάφυρα δεν αξιοποιήθηκαν ιδιαίτερα γι’ αυτόν τον σκοπό αφού έπεφταν συχνά στα χέρια των Ελλήνων οπλαρχηγών.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, επισήμανε ο κ.Μαραβέγιας, ξεκίνησε η προσπάθεια αναζήτησης δανείων από το εξωτερικό. Το αποτέλεσμα ήταν η σύναψη δύο δανείων με επιτόκιο 5%: το ένα το Φεβρουάριο 1824, ονομαστικής αξίας 800.000 λιρών, και το άλλο το Φεβρουάριο 1825, ονομαστικής αξίας 2.000.000 λιρών. Ωστόσο, συνολικά και από τα δύο δάνεια έφθασαν στην Ελλάδα 540.000 λίρες, ενώ 1.032.000 λίρες έμειναν στην Αγγλία. «Δυστυχώς, και τα χρήματα που έφθασαν τελικά στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για να ενισχύσουν τις πολιτικές αντιπαλότητες μεταξύ των Ελλήνων, για προσλήψεις υπαλλήλων και για πληρωμή διπλο-υπολογισμένων στρατιωτών» σημείωσε ο κ.Μαραβέγιας.

Η αποπληρωμή των δανείων του 1824 και του 1825, κατέληξε ο κ.Μαραβέγιας, διευθετήθηκε οριστικά μετά από πολλά χρόνια. Το 1878 υπεγράφη σύμβαση με τους δανειστές για οφειλή 1.200.000 λιρών, με επιτόκιο 5% και διάρκεια αποπληρωμής 36 χρόνια δηλ. μέχρι το 1914.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τον ΧΟΡΟ ΤΩΝ ΨΑΛΤΩΝ « ΟΙ ΜΑΪΣΤΟΡΕΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ » υπό την χοραρχία του προέδρου του τμήματος μουσικών σπουδών του ΕΚΠΑ Αχιλλέα Χαλδαιάκη.