Την πρώτη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εθελοντική επιστροφή και την επανένταξη μεταναστών / προσφύγων υιοθετεί η Κομισιόν. Επί του θέματος τοποθετήθηκε ο αντιπρόεδρος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς.
Όπως τόνισε, «η ΕΕ χτίζει ένα νέο οικοσύστημα για τις επιστροφές -εξετάζοντας την αύξηση της συνεργασίας για την επανεισδοχή, βελτιώνοντας το πλαίσιο διακυβέρνησης, εξοπλίζοντας τον Frontex με μια νέα επιχειρησιακή εντολή για τις επιστροφές και τον διορισμό συντονιστή επιστροφών της ΕΕ».
Η στρατηγική προωθεί την εκούσια επιστροφή και την επανένταξη ως αναπόσπαστο μέρος ενός κοινού συστήματος της ΕΕ για τις επιστροφές, που αποτελεί βασικό στόχο του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Καθορίζει πρακτικά μέτρα για να ενισχυθεί το νομικό και επιχειρησιακό πλαίσιο για τις εθελοντικές επιστροφές από την Ευρώπη και από χώρες διέλευσης, βελτίωση της ποιότητας των προγραμμάτων επιστροφής και επανένταξης, δημιουργία καλύτερων δεσμών με αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες εταίρους.
«Η σημερινή στρατηγική για τις εθελοντικές επιστροφές και την επανένταξη είναι ένα άλλο κομμάτι σε αυτό το παζλ», υπογράμμισε ο κ. Σχοινάς και πρόσθεσε: «Οι επιστροφές είναι πιο αποτελεσματικές, όταν είναι εθελοντικές και συνοδεύονται από αυθεντικές επιλογές επανένταξης για τους επαναπατριζόμενους. Αυτή η στρατηγική θα αναπτύξει μια πιο ομοιόμορφη και συντονισμένη προσέγγιση μεταξύ των κρατών-μελών για να αξιοποιήσουν το πλήρες δυναμικό τους».
Από την πλευρά της, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, σημειώνει ότι «οι εθελοντικές επιστροφές είναι πάντα η καλύτερη επιλογή: θέτουν το άτομο στο επίκεντρο, είναι πιο αποτελεσματικές και λιγότερο δαπανηρές».
Ποιοτικό πλαίσιο επανένταξης βασισμένο σε κοινά πρότυπα
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής και σύμφωνα με όσα μεταφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, κενά μεταξύ των διαδικασιών ασύλου και επιστροφής, προκλήσεις στην πρόληψη της διαφυγής, ανεπαρκείς πόροι, έλλειψη δεδομένων, συνολικός κατακερματισμός και περιορισμένη διοικητική ικανότητα παρακολούθησης, όλες οι αποφάσεις επιστροφής συμβάλλουν στη χαμηλή πρόσληψη προγραμμάτων υποβοηθούμενων εθελοντικών επιστροφών.
Μέσα από την προτεινόμενη οδηγία για την επιστροφή, την τροποποιημένη πρόταση κανονισμού για τις διαδικασίες ασύλου, τον κανονισμό διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης και τον αναθεωρημένο κανονισμό Eurodac, η Επιτροπή θα συνεχίσει να θεσπίζει γρήγορες και δίκαιες κοινές διαδικασίες και κανόνες για το άσυλο και την επιστροφή, την παρακολούθηση της χορήγησης επιστροφής και επανένταξης και τη μείωση του κινδύνου μη εξουσιοδοτημένων κινήσεων.
Μέσω της ενισχυμένης εντολής της, η Frontex μπορεί να υποστηρίξει τα κράτη-μέλη σε όλα τα στάδια της εθελοντικής διαδικασίας επιστροφής και επανένταξης, συμπεριλαμβανομένης της παροχής συμβουλών πριν από την επιστροφή, μετά την άφιξη υποστήριξη και παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας επανένταξης.
Ο συντονιστής επιστροφής και το Δίκτυο Υψηλού Επιπέδου για την επιστροφή θα παρέχουν περαιτέρω τεχνική υποστήριξη στα κράτη-μέλη συγκεντρώνοντας διαφορετικά σκέλη της πολιτικής της επιστροφής της ΕΕ.
Η παροχή έγκαιρης, προσαρμοσμένης και αποτελεσματικής συμβουλευτικής επιστροφής, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες του κάθε ατόμου, τις ανάγκες των παιδιών και των ευάλωτων ομάδων, καθώς και τη στήριξη μετά την επιστροφή, βελτιώνει τις πιθανότητές τους για επιτυχή και βιώσιμη επανένταξη στις κοινότητες καταγωγής τους.
Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη, τη Frontex και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιστροφής και Επανένταξης, θα αναπτύξει επίσης ένα ποιοτικό πλαίσιο για τους παρόχους υπηρεσιών επανένταξης βασισμένο σε κοινά πρότυπα για τη διαχείριση έργων, υποστηριζόμενα από χρηματοδότηση της ΕΕ.
Η συνεργασία για την εθελοντική επιστροφή και επανένταξη είναι βασική πτυχή των εταιρικών σχέσεων μετανάστευσης τις οποίες η ΕΕ θα ενισχύσει βάσει του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο, ενώ θα διασφαλιστεί πιο συντονισμένη χρήση των οικονομικών πόρων που θα διατεθούν από διαφορετικά κονδύλια της ΕΕ για υποστήριξη το σύνολο της διαδικασίας εθελοντικής επιστροφής και επανένταξης.
