Στην αναγκαιότητα για τη δημιουργία ενός δημόσιου ενιαίου και ολοκληρωμένου συστήματος παροχής αναβαθμισμένων υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), στο σύνολο της χώρας και για όλους τους πολίτες, με τον ΕΟΠΥΥ αγοραστή και όχι πάροχο υπηρεσιών υγείας , εστιάζει η συνολική έκθεση για την Υγεία που παρουσιάσθηκε και εγκρίθηκε σήμερα στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Μεταρρύθμισης.
Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, ο ΕΟΠΥΥ προτείνεται να λειτουργήσει με κεντρικό αυστηρό έλεγχο και ενιαίο ταμείο, το οποίο ενδεχομένως να διασπάται σε 7 κλειστούς περιφερειακούς προϋπολογισμούς, σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε περιφέρειας, όπως αυτές καθορίζονται από κάθε ΥΠΕ (Υγειονομική Περιφέρεια). Θα είναι πλέον μόνο αγοραστής υπηρεσιών υγείας και θα μπορεί με την ηγετική του θέση στο χώρο της υγείας να αξιώνει και να προχωρά στις πιο συμφέρουσες συμβάσεις εκτιμά η έκθεση.
Όλες οι υπηρεσίες και οι δομές του ΕΟΠΥΥ «περνούν» στο ΕΣΥ, καθώς η έκθεση «καταλήγει στη μεταφορά των υπηρεσιών υγείας από τον ΕΟΠΥΥ π.χ. στις Υγειονομικές Περιφέρεις (ΥΠΕ), και προβλέπει τη λειτουργική ενοποίησή τους με τις μονάδες ΠΦΥ του ΕΣΥ (Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία)».
Αυτό -εκτιμά η έκθεση- μειώνει τον κατακερματισμό του συστήματος, συμβάλλει στη δημιουργία δικτύων ΠΦΥ και επιτρέπει την ενδυνάμωση τόσο της ΠΦΥ όσο και των εξειδικευμένων υπηρεσιών.
Με βάση την έκθεση, οι ασφαλισμένοι θα απολαμβάνουν 24ωρη καθημερινή Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) και όχι σε πρωινή πενθήμερη και σε περιορισμένη χρονικά βάση υπηρεσίες, όπως σήμερα.
Οι 4 από τις 5 προτάσεις, που έγιναν στην επιτροπή, υποστηρίζουν την ανάγκη πλήρους 24ης εφημερίας του νέου συστήματος ΠΦΥ. Αναγκαιότητα χαρακτηρίζεται η «εφαρμογή του οικογενειακού γιατρού και της κάρτας υγείας» ανά ασφαλισμένο, καθώς και η φροντίδα στο σπίτι, όπου κρίνεται απαραίτητη. Επίσης ο ΕΟΠΥΥ στο εξής θα πρέπει να αναλάβει δράσεις και για τους ανασφάλιστους.
Όσον αφορά το θέμα των ειδικοτήτων που απαιτούνται στην ΠΦΥ, όσο και αυτό των εργασιακών σχέσεων των γιατρών, η έκθεση τα αφήνει ανοιχτά, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι τόσο το υπουργείο Υγείας, αλλά και οι συντάκτες της έκθεσης, αναμένουν να δουν πόσοι γιατροί του ΕΟΠΥΥ είναι διατεθειμένοι να ενταχθούν στο ΕΣΥ και πόσοι κρίνονται κατάλληλοι γι’ αυτό, για να προχωρήσουν σε προτάσεις και νέο σχεδιασμό στη συνέχεια.
Προς το παρόν, οι εργαζόμενοι -κυρίως γιατροί- στον ΕΟΠΥΥ ως πάροχο, πιθανόν να μπουν σε διαθεσιμότητα έως ότου αποφασιστεί πόσοι και ποιοι μπορούν να επαναπροσληφθούν στο νέο ενιαίο σύστημα ΠΦΥ.
Ενδιαφέρον έχει το στοιχείο της έκθεσης που αναφέρεται στη χρηματοδότηση του “Νέου” ΕΟΠΥΥ και αναφέρει: «Οι 5 προτάσεις δεν ξεκαθαρίζουν το πώς θα χρηματοδοτηθεί το νέο σύστημα, δηλ. ο νέος ΕΟΠΥΥ και η νέα ΠΦΥ».
Σε ό,τι αφορά τη νέα ΠΦΥ, όλοι συμφωνούν στη δημόσια κρατική χρηματοδότη, χωρίς να αναφέρονται στους ασφαλισμένους. Μόνο η πρόταση Μπασκώζου αναφέρει ότι πρέπει να «αναπροσαρμόζονται στην κατεύθυνση της δικαιότερης αναδιανομής οι εισφορές κλάδου υγείας εργοδοτών και εργαζομένων», υπονοώντας την ανάγκη μείωσης των εργασιακών εισφορών και την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών.
Στο μεταξύ, η συνέχιση της απεργίας στα ιατρεία του ΕΟΠΥΥ εντείνει τη διαμάχη με τον υπουργό υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος προσερχόμενος στο Μέγαρο Μουσικής, στη διάσκεψη «Μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας: Βελτιώνοντας την υγεία των πολιτών» τόνισε: «Δεν συζητώ με απεργούς, το κράτος δεν εκβιάζεται, είναι πάγια αρχή μου.
Δεν είναι ώρα για αγωνιστικές διεκδικήσεις, είναι ώρα για δουλειά. Ελπίζω οι γιατροί να το καταλάβουν. Θέλουμε να είναι μέρος της μεταρρύθμισης, να συζητήσουμε μαζί και να βρούμε λύσεις. Αν, όμως, επιλέξουν τη συνέχιση της απεργίας η μεταρρύθμιση θα προχωρήσει χωρίς αυτούς».
Αναλυτικότερα, η έκθεση:
Μόνο αγοραστής ο ΕΟΠΥΥ
Οι 4 από τις 5 προτάσεις συμφωνούν πλήρως στην ανάγκη μετάλλαξης του σημερινού ρόλου του ΕΟΠΥΥ και καταλήγουν στην πρόταση επανακαθορισμού του ρόλου του ΕΟΠΥΥ αποκλειστικά ως αγοραστή υπηρεσιών υγείας.
Ο «ΕΟΠΥΥ, θα πρέπει να αναβαθμίσει τον στρατηγικό του χαρακτήρα, στον επανακαθορισμό των κανόνων, προδιαγραφών και διαδικασιών της συνολικής ιατροφαρμακευτικής αγοράς στην χώρας», επισημαίνεται στην τελική έκθεση-πρόταση, ενώ γίνεται αναφορά και στους ξένους εμπειρογνώμονες που συναντήθηκαν με την ομάδα αξιολόγησης και υποστήριξαν την αναγκαιότητα ο οργανισμός να λειτουργήσει μόνο ως αγοραστής, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες στην ΕΕ και αλλού.
Στην έκθεση προτείνεται οι δομές παροχής υπηρεσιών υγείας, και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας που λειτουργούν σήμερα υπό τον ΕΟΠΥΥ να μεταφερθούν σε έναν άλλο δημόσιο φορέα. «Η οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος υγείας είναι ευκολότερο να επιτευχθεί με έναν αγοραστή, ο οποίος δεν εμπλέκεται στην παροχή υπηρεσιών», εκτιμούν οι συντάκτες της έκθεσης.
Σύμφωνα με την έκθεση τα συμβόλαια του ΕΟΠΥΥ, ως αγοραστής πλέον, υπηρεσιών θα πρέπει να διέπονται από τρεις βασικούς κανόνες: (α) η κάλυψη να αναφέρεται μόνο σε ιατρικές παρεμβάσεις τεκμηριωμένης αποτελεσματικότητας, (β) η σύναψη συμβάσεων να υπακούει στα κριτήρια της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της ισότητας, (γ) ο έλεγχος και η αξιολόγηση να συνιστούν θεμελιώδεις παραμέτρους της διαχειριστικής διαδικασίας.
Όλες οι υπηρεσίες του ΕΟΠΥΥ στο ΕΣΥ
Η Ομάδα Εργασίας για την Αξιολόγηση του ΕΟΠΥΥ καταλήγει στη μεταφορά των υπηρεσιών υγείας από τον ΕΟΠΥΥ π.χ. στις Υγειονομικές Περιφέρεις (ΥΠΕ) και προβλέπει τη λειτουργική ενοποίησή τους με τις μονάδες ΠΦΥ του ΕΣΥ (Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία).
Αυτό -εκτιμά η έκθεση- μειώνει τον κατακερματισμό του συστήματος, συμβάλλει στη δημιουργία δικτύων ΠΦΥ και επιτρέπει την ενδυνάμωση τόσο της ΠΦΥ όσο και των εξειδικευμένων υπηρεσιών.
Με την αποφόρτιση του ΕΟΠΥΥ από την παροχή των υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα βελτιωθεί σημαντικά η διαχειριστική και συμβολαιακή του ικανότητα και εν τέλει η διαπραγματευτική του ικανότητα.
«Με την προτεινόμενη αλλαγή, οι μη λειτουργικές δομές και στρεβλές διαδικασίες και δράσεις που κληρονομήθηκαν από τους μητρικούς ασφαλιστικούς φορείς, δίνεται η δυνατότητα να καταργηθούν στο πλαίσιο της λειτουργικής αναδιοργάνωσης», αναφέρεται, ενώ διαπιστώνεται ότι με την προτεινόμενη αλλαγή δίνεται μια μοναδική ευκαιρία να αναδιαρθρωθεί η σημερινή αναποτελεσματική μορφή των συμβάσεων με τους ιατρούς και τους αποκλεισμούς που υφίστανται οι νέοι σε ηλικία ιατροί.
Καλύτερη πρόσβαση για τους ασθενείς- 24ωρη λειτουργία των δομών- Οικογενειακός γιατρός- Κάρτα Υγείας- Φροντίδα στο σπίτι
Με την προτεινόμενη αλλαγή, οι ασφαλισμένοι θα απολαμβάνουν 24ωρη καθημερινή Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) και όχι σε πρωινή πενθήμερη και σε περιορισμένη χρονικά βάση υπηρεσίες, όπως σήμερα.
Οι 4 από τις 5 προτάσεις υποστηρίζουν την ανάγκη πλήρους 24ης εφημερίας του νέου συστήματος ΠΦΥ. Επίσης προβλέπεται ορθολογική χωροταξική κατανομή των μονάδων ΠΦΥ καθώς οι δύο Φορείς (ΕΟΠΥΥ και ΕΣΥ) «λειτουργούσαν παράλληλα και αποσπασματικά, ενώ δεν είχαν την πρόθεση (το λόγο) να το πράξουν», αναφέρεται στην έκθεση.
«Σημειώνεται πως τα τελευταία 2 χρόνια λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ, εξακολουθούν και λειτουργούν οι μονάδες υγείας του ίδιου του ΕΟΠΥΥ, αλλά και του ΕΣΥ, σε κάποιες περιοχές σχεδόν μεσοτοιχία (π.χ. Αμπελόκηποι, Κέντρο Αθήνας κ.ά.). Περιοχές στη χώρα έχουν σημαντική έλλειψη σε μονάδες ΠΦΥ και σε άλλες οι μονάδες είναι δίπλα-δίπλα.
Από την συγκεκριμένη διαδικασία συγχωνεύσεων και ορθολογικού χωροταξικού σχεδιασμού (σύμφωνα με τον υγειονομικό χάρτη της χώρας) και οι ασφαλισμένοι θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στις υποδομές ΠΦΥ και σημαντικές οικονομίες θα πραγματοποιηθούν», αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Οι ίδιοι εκτιμούν ότι δίνεται μια μοναδική ευκαιρία να εισαχθεί ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού, κάτι που δεν κατάφερε το ΙΚΑ και ο ΕΟΠΥΥ, σχολιάζοντας ότι όλες τους οι ενέργειες μέχρι σήμερα «είχαν και έχουν την αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση, απαξιώνοντας διαρκώς το θεσμό του οικογενειακού γιατρού και περιορίζοντας τις προληπτικές δράσεις». Οι 4 από τις 5 προτάσεις (η πρόταση της ΟΕΓΝΕ δεν έχει σχετική αναφορά) προτείνουν τη δημιουργία Ηλεκτρονικής Κάρτας Υγείας για κάθε πολίτη.
Επίσης, οι 4 από τις 5 προτάσεις (η πρόταση του ίδιου του ΕΟΠΥΥ δεν το αναφέρει ξεκάθαρα) προτείνουν την κατ’ οίκον φροντίδα των ασθενών, ενώ και οι 5 προτάσεις δεν ξεκαθαρίζουν το πώς θα χρηματοδοτηθεί το νέο σύστημα δηλ. ο νέος ΕΟΠΥΥ και η νέα ΠΦΥ.
Σε ό,τι αφορά την νέα ΠΦΥ όλοι συμφωνούν στη δημόσια κρατική χρηματοδότηση, χωρίς να αναφέρονται στους ασφαλισμένους. Μόνο η πρόταση Μπασκώζου αναφέρει ότι πρέπει να «αναπροσαρμόζονται στην κατεύθυνση της δικαιότερης αναδιανομής οι εισφορές κλάδου υγείας εργοδοτών και εργαζομένων», υπονοώντας την ανάγκη μείωσης των εργασιακών εισφορών και την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών.
Ο νέος ΕΟΠΥΥ με Ενιαίο Ταμείο και υπηρεσίες για τους ανασφάλιστους
Στην έκθεση αναφέρεται ξεκάθαρα ότι ο νεος ΕΟΠΥΥ πρωτίστως θα πρέπει να εγγυάται την πλήρη κάλυψη του συνόλου των ασφαλισμένων, με την υιοθέτηση ενός βασικού πακέτου παρεχομένων υπηρεσιών.
«Προτείνεται να εστιάσει το ενδιαφέρον του στην καλύτερη δυνατή χρήση των πόρων με περαιτέρω διαπραγμάτευση με την πλευρά της προσφοράς, να θέσει απαιτήσεις ποιότητας και αποτελεσμάτων στους παρόχους των υπηρεσιών υγείας και να συνδέσει τα παραπάνω με το σύστημα αποζημίωσης.
Αυτό βέβαια σημαίνει ότι οι δομές του θα αξιοποιηθούν, εντασσόμενες στο νέο, ενιαίο δημόσιο σύστημα ΠΦΥ», αναφέρει η έκθεση και συμπληρώνει ότι η σύναψη συμβάσεων με όλες τις ιδιωτικές δομές πρέπει να είναι η βασική του αρμοδιότητα, ενώ, προοπτικά, η διαχείριση του συνόλου των δημόσιων πόρων για την υγεία θα λειτουργεί με Ενιαίο Τάμειο το οποίο ίσως διασπαστεί σε 7 κλειστούς προϋπολογισμούς στις περιφέρειες της χώρας.
Η έκθεση επισημαίνει ακόμα ότι «θα μπορούσε να αναληφθεί, επίσης, από τον ΕΟΠΥΥ η φροντίδα των ανασφάλιστων μ’ ένα ειδικό πακέτο βασικών υπηρεσιών και με εκτιμώμενο ελάχιστο κόστος, με τη διαχείριση του συνόλου των δημόσιων πόρων για την υγεία.
Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να συνάπτει προγραμματικές συμφωνίες με τις ΥΠΕ για την παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ και νοσοκομειακής περίθαλψης. Έτσι, εισάγεται ένας εσωτερικός ανταγωνισμός στο σύστημα υγείας μεταξύ των δομών ΠΦΥ και δευτεροβάθμιας περίθαλψης, για τη “διεκδίκηση” των πόρων του ΕΟΠΥΥ».
Ανοιχτό το θέμα των ειδικοτήτων για την ΠΦΥ και των εργασιακών σχέσεων των γιατρών
Οι 5 προτάσεις δεν συγκεκριμενοποιούν τις προτεινόμενες υπηρεσίες υγείας που θα παρέχονται στην νέα μορφή της ΠΦΥ. Οι προτάσεις είναι γενικές (δεν συγκεκριμενοποιούν σε ειδικότητες ιατρών και υγειονομικών εκτός της Μελέτης Υγεία εν Δράση), αλλά συγκλίνουν γενικά σε ένα πλέγμα παροχής υπηρεσιών υγείας που μπορούν να αποτελέσουν ανάχωμα στην Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας .
Όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις, οι 2 προτάσεις (του Υγεία εν Δράσει και της “Επιστημονικής Επιτροπής”) προτείνουν στην ΠΦΥ να υπάρχουν εργασιακές σχέσεις πλήρους απασχόλησης.
Η πρόταση του ίδιου του ΕΟΠΥΥ προτείνει στην ΠΦΥ να διατηρηθούν οι υφιστάμενες σχέσεις εργασίας, δηλαδή οι γιατροί, οι υγειονομικοί και οι διοικητικοί του ΕΟΠΥΥ να διατηρήσουν τις εργασιακές σχέσεις που έχουν σήμερα (μόνιμοι, ΙΔΑΧ, ΙΔΑΧ μερικής απασχόλησης, ΙΔΑΧ κατ’ αποκοπή, ορισμένου χρόνου κ.ά.) ενώ οι γιατροί, υγειονομικοί και διοικητικοί του ΕΣΥ που θα περάσουν στον νέο ΕΟΠΥΥ θα κρατήσουν και αυτοί τις σχέσεις εργασίας τους που είχαν ως ΕΣΥ.
«Η πρόταση αυτή δεν κρίνεται δόκιμη», όπως καταλήγει η έκθεση, καθώς είναι αδύνατον ένας Οργανισμός να δουλεύει με εργαζόμενους με εντελώς διαφορετικά συστήματα σχέσεων εργασίας και φυσικά αποδοχές και ώρες εργασίας.
Τέλος, οι προτάσεις ΟΕΓΝΕ και Μπασκώζου προτείνουν στο νέο σύστημα ΠΦΥ όλοι οι γιατροί να έχουν πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, με ένα διάστημα προσαρμογής. Οι 2 από τις 5 προτάσεις (ΟΕΓΝΕ και Μπασκώζου) με την ίδια ακριβώς φρασεολογία προτείνουν ένα σύστημα ΠΦΥ που «θα κάνει τον ιδιωτικό τομέα βαθμιαία περιττό».
«Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις προτείνουν ταυτόχρονα την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των ιατρών στο σύστημα υγείας, προκύπτει ότι το ιδεατό σύστημα των δύο αυτών συγκεκριμένων προτάσεων αποκλείει, επί τοις ουσίας, την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες από ιδιώτες ιατρούς και υγειονομικούς», σχολάζουν οι συντάκτες της έκθεσης.
