Η Ευρωπαϊκή Ένωση δέχεται ότι χρηματοδότησε με προενταξιακή βοήθεια την αγορά από την Τουρκία τεθωρακισμένων οχημάτων, αλλά μόνο «για επιχειρήσεις αναγνώρισης και επιτήρησης», τα οποία ωστόσο «φαίνεται να έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Συρία», δηλώνει ο ευρωβουλευτής με την Ελιά Νίκος Ανδρουλάκης, μετά την απάντηση του επιτρόπου Γιοχάνες Χαν στην ερώτηση που είχε θέσει ο ευρωβουλευτής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο σειράς ενεργειών του για το θέμα.
«Η Επιτροπή προσπαθεί στην απάντησή της να υποβαθμίσει το ζήτημα, καθώς δηλώνει ότι “η θωράκιση ενός οχήματος δεν το καθιστά όχημα στρατιωτικής χρήσης” και δεσμεύεται ότι “τα οχήματα προορίζονται για μη στρατιωτικούς σκοπούς”, δηλαδή για περιπολίες στα σύνορα για τον εντοπισμό και την πρόληψη παραβιάσεων» σημειώνει ο κ. Ανδρουλάκης, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Όπως προσθέτει, παρά τις δεσμεύσεις που έχουν δοθεί από τουρκικής πλευράς, «δημιουργούνται ερωτήματα, καθώς παρόμοιου τύπου οχήματα φαίνεται να έχουν χρησιμοποιηθεί σε επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στη Συρία». Ο Έλληνας ευρωβουλευτής αναφέρεται, επίσης, στη σχετική συζήτηση της Ολομέλειας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατά την οποία «ο επίτροπος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να είναι αυτά που αγοράστηκαν με ευρωπαϊκά κονδύλια».
Το θέμα είχε αναδείξει ο κ. Ανδρουλάκης τόσο με γραπτή ερώτησή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2018, όσο και με τη συζήτηση που έλαβε χώρα στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον περασμένο Μάιο.
Η ερώτηση του Ν. Ανδρουλάκη:
Αγορά τεθωρακισμένων οχημάτων από την Τουρκία με χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας
Σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στον ερευνητικό ιστότοπο TheBlackSea.eu[1], η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί με 83 εκατομμύρια ευρώ την αγορά βαρέων τεθωρακισμένων οχημάτων από την Τουρκία με στόχο την καλύτερη φύλαξη των συνόρων της. Τα χρήματα αυτά προέρχονται από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας.
Τα επιλεγέντα οχήματα είναι ξεκάθαρα στρατιωτικού τύπου και, κατά το χρόνο της παραγγελίας τους, δεν ήταν ήδη διαθέσιμα στην αγορά, γεγονός που ενδέχεται να συνιστά παραβίαση των σχετικών ευρωπαϊκών κανόνων για την προμήθειά τους. Πενήντα μάλιστα από τα οχήματα αυτά φέρεται να έχουν τοποθετηθεί στα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1) Συνιστά η προμήθεια οχημάτων στρατιωτικού τύπου με χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας;
2) Σύμφωνα με το δημοσίευμα, προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση αποτελούσε η επιλογή μοντέλου οχήματος το οποίο να κυκλοφορεί στην αγορά για τουλάχιστον έναν χρόνο, απαιτήθηκε δε να διαθέτει ενισχυμένη θωράκιση. Γιατί δεν τηρήθηκε ο συγκεκριμένος αυτός όρος και ήταν απαραίτητη η ενισχυμένη θωράκιση;
3) Για τη χρήση των οχημάτων αυτών για άλλους σκοπούς απαιτείται γραπτή εξουσιοδότηση από την Επιτροπή προς την Τουρκία. Πώς σκοπεύει η Επιτροπή να διασφαλίσει την τήρηση του ανωτέρω όρου και ποιες άλλες χρήσεις, και από ποιες τουρκικές υπηρεσίες, θα μπορούσαν να επιτραπούν;
Η απάντηση του Επιτρόπου Χαν
Μέσω του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (IPA) χρηματοδοτήθηκαν τεθωρακισμένα αλλά μη οπλισμένα οχήματα αναγνώρισης και επιτήρησης, στο πλαίσιο ενός σχεδίου για την «κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη μέσω της εκκαθάρισης ναρκοπεδίων και της αύξησης της δυνατότητας επιτήρησης των συνόρων (IPA 2011-2012) για την αποτροπή της παράνομης διέλευσης των συνόρων και των διασυνοριακών εγκλημάτων και για την παροχή αποτελεσματικών και ανθρωπιστικών εργαλείων επιτήρησης των συνόρων». Η θωράκιση ενός οχήματος δεν το καθιστά όχημα στρατιωτικής χρήσης. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τεθωρακισμένων οχημάτων που χρησιμοποιούνται από μη στρατιωτικές αρχές, όπως η αστυνομία.
Επίσης, στην περίπτωση που ανέφερε ο κ. βουλευτής, τα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ τεθωρακισμένα οχήματα προορίζονται για μη στρατιωτικούς σκοπούς, δηλαδή για περιπολίες στα σύνορα για τον εντοπισμό και την πρόληψη παραβιάσεων των συνόρων. Τα οχήματα αυτά δεν είναι οπλισμένα. Οι τουρκικές αρχές έχουν διαβεβαιώσει την ΕΕ ότι τα οχήματα που παρέχονται από την ΕΕ θα χρησιμοποιούνται όπως προβλέπεται, και όχι σε επιχειρήσεις εκτός της Τουρκίας. Ορίζεται ως σαφής προϋπόθεση ότι «μετά την παράδοση, ο παρεχόμενος εξοπλισμός θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την επιτήρηση των συνόρων. Κάθε άλλη χρήση ή τροποποίηση του εξοπλισμού απαιτεί τη γραπτή έγκριση της Επιτροπής».
Οι επιχειρησιακές και χρηματοοικονομικές πτυχές της συνδρομής της ΕΕ παρακολουθούνται στενά μέσω ενός συστήματος εσωτερικής και εξωτερικής παρακολούθησης. Η εσωτερική παρακολούθηση γίνεται υπό την καθοδήγηση της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Τουρκία, σε στενή επαφή με τους εταίρους υλοποίησης.
