Λάβρος έναντι των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων εμφανίστηκε ο Λορένζο Σμάγκι, πρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), σε άρθρο του στους Financial Times, στο οποίο και εξηγεί την πορεία των αγορών και την επίδραση που έχουν οι πολιτικές σ’ αυτές.
Το περασμένο Φθινόπωρο, οι αγορές είχαν αντιδράσει θετικά στις αποφάσεις της Ιταλίας και της Ισπανίας να λάβουν σκληρά μέτρα για τη δημοσιονομική τους προσαρμογή και τις μεταρρυθμίσεις. Οι κυβερνήσεις προώθησαν τα μέτρα με το επιχείρημα ότι έτσι δεν θα γίνουν σαν την Ελλάδα. Η ΕΚΤ βοήθησε να εκτονωθούν οι εντάσεις στις αγορές με τις δύο επιχειρήσεις παροχής ρευστότητας.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύθηκαν να ενισχύσουν περισσότερο τα ταμεία διασώσεων και οι επόπτες έθεσαν αυστηρότερα χρονοδιαγράμματα για τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών.
Τα σκληρά μέτρα και οι εξαγγελίες διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που είχαν στόχο να βελτιώσουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας, οδήγησαν στη μείωση των spreads πάνω από 200 μονάδες βάσης στην Ιταλία και στην Ισπανία. Η ψυχολογία βελτιώνεται και τα spreads υποχώρησαν.
Ωστόσο, μετά από αυτές τις εξελίξεις, οι πολιτικοί άρχισαν να χαλαρώνουν. Επιβεβαίωσαν για ακόμη μία φορά ότι οι πολιτικοί δρουν όταν νιώθουν την πίεση από τις αγορές, που τους δίνει επιχειρήματα ώστε να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι έχει έρθει η ώρα να ληφθούν δυσάρεστες αποφάσεις για να αποτραπεί η καταστροφή.
Όμως, καθώς η πίεση των αγορών περιοριζόταν, οι πολιτικοί άρχισαν και πάλι να σκέφτονται ότι τα χειρότερα πέρασαν και ότι κάποια από τα μέτρα που σχεδιάστηκαν ίσως τελικά να μην είναι αναγκαία.
Οι αποφάσεις αναβλήθηκαν, με αποτέλεσμα οι αγορές να αρχίσουν και πάλι να έχουν αμφιβολίες για την αποφασιστικότητα των πολιτικών και χάνουν πάλι την εμπιστοσύνη τους, προκαλώντας νέο κύκλο αναστάτωσης. Μετά την κάθετη πτώση στις αρχές του έτους, τα spreads στα κρατικά ομόλογα της περιφέρειας και του πυρήνα αυξάνονται.
Το κλίμα χάλασε ακόμη περισσότερο καθώς η ΕΚΤ άρχισε να εμφανίζει εκ νέου σημάδια διάσπασης.
Αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες άρχισαν να μιλούν ανοιχτά για προετοιμασία στρατηγικών εξόδου από την πολιτική της στήριξης της οικονομίας. Παράλληλα, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αυξήσει τα διαθέσιμα κεφάλαια του European Stability Mechanism (ESM) δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το ότι οι αγορές αναθεώρησαν τον πιστωτικό κίνδυνο κρατών και τραπεζών, προκαλώντας την ασυνεννοησία των πολιτικών, με την παράλληλη αλληλοκατηγορία προκαλώντας στις αγορές για τη νέα αστάθεια.
Σύμφωνα με τον Σμάγκι, ένα σύστημα όπου οι πολιτικοί λειτουργούν κυρίως υπό την πίεση των αγορών, ενώ παράλληλα πιστεύουν ότι μπορούν να ξεγελάσουν τις αγορές, είναι όχι μόνο ασταθές αλλά και ανεπαρκές. Η εμπιστοσύνη των αγορών θα επιστρέψει μόνο αν οι εθνικές και οι ευρωπαϊκές αρχές καταδείξουν, με αξιόπιστο τρόπο, ότι είναι αποφασισμένες να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα.