Το νέο τείχος του Βερολίνου

Σε συμφωνία κατέληξαν οι «Μερκοζί» για αλλαγή της Συνθήκης της Ε.Ε. με στόχο την επιβολή σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας και την ελπίδα ότι έτσι θα δοθεί μια οριστική λύση στην κρίση χρέους. Επί της ουσίας η συμφωνία αυτή βάζει ταφόπλακα στη μεταπολεμική Ευρώπη και το κράτος πρόνοιας που γνωρίσαμε, προς χάριν μιας μελλοντικής εικόνας που επιθυμεί η αγορά.

Στη χθεσινή συνάντησή τους στο Παρίσι -την πρώτη αυτήν την εβδομάδα- η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, όπως γράφει σήμερα η εφημερίδα Ελευθεροτυπία, συμφώνησαν ότι για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών προς την ευρωζώνη θα πρέπει να ενισχυθεί η δημοσιονομική πειθαρχία.
Γι’ αυτό το σκοπό κατέληξαν σε μια σειρά προτάσεων, τις οποίες θα καταθέσουν στην κρίσιμη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. την επόμενη Παρασκευή. Μεταξύ άλλων οι δύο ηγέτες προτείνουν:

1. Αλλαγή της Συνθήκης της Ε.Ε. Τις λεπτομέρειες της σχετικής πρότασης στέλνουν σήμερα με επιστολή προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ προσδοκώντας ότι η διαδικασία τροποποίησης της Συνθήκης θα ξεκινήσει στη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής. Εάν το σύνολο των 27 χωρών της Ε.Ε. δεν συμφωνήσει σε αλλαγή της Συνθήκης, τότε Βερολίνο και Παρίσι θα προωθήσουν μια συμφωνία μεταξύ των 17 χωρών-μελών της ευρωζώνης αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να συμμετέχει και οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ε.Ε. το θελήσει. Μέρκελ και Σαρκοζί τόνισαν ότι θέλουν μια ξεκάθαρη απόφαση ώς το τέλος της εβδομάδας για το αν θα προχωρήσουν όλοι μαζί, είτε ως «27» είτε ως «17». Η δήλωση έχει στόχο κυρίως τη Βρετανία, η οποία -όπως και κάποιες άλλες χώρες- διαφωνεί για την ώρα με μια αλλαγή της Συνθήκης. Η επεξεργασία της συμφωνίας προτείνεται να γίνει ώς τα μέσα Μαρτίου και θα είναι ανοικτή για επικύρωση στη συνέχεια. Η χρονική προθεσμία που προτείνεται στοχεύει κυρίως στην επιθυμία του Σαρκοζί η συμφωνία να προχωρήσει πριν από τις προεδρικές εκλογές στη χώρα του. Οι δύο ηγέτες δεν έκαναν πάντως λόγο για το αν η αλλαγή της Συνθήκης θα επικυρωθεί από τα εθνικά Κοινοβούλια όπως απαιτεί η συμφωνία της Λισαβόνας.

2. Την επιβολή αυτόματων κυρώσεων σε όσες χώρες παραβιάζουν το ανώτατο όριο του δημόσιου ελλείμματος 3% του ΑΕΠ. Οι κυρώσεις θα εφαρμόζονται κατόπιν σύστασης της Κομισιόν, εκτός και αν υπάρχει αντίθετη απόφαση των χωρών-μελών που έχει παρθεί με «ειδική πλειοψηφία». Κάτι που σημαίνει ότι οι μεγάλες χώρες της ευρωζώνης, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία -οι οποίες λόγω του μεγάλου πληθυσμού τους και του υψηλότερου ΑΕΠ διαθέτουν πολύ περισσότερες ψήφους από τις μικρές- είναι κυρίαρχοι στις σχετικές αποφάσεις.

3. Την ενσωμάτωση του «χρυσού κανόνα» ισοσκέλισης των προϋπολογισμών στα εθνικά Συντάγματα των χωρών της ευρωζώνης ύστερα από μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα είναι ο ύστατος θεσμός που θα αποφασίζει για το αν μια χώρα συμμορφώνεται με το «χρυσό κανόνα» αλλά δεν θα μπορεί να απορρίπτει τους εθνικούς προϋπολογισμούς.

4. Την προστασία των κατόχων ομολόγων, έτσι ώστε να μη ζητηθεί ποτέ ξανά από τους ιδιώτες επενδυτές να υποστούν ζημιές όπως συνέβη με το κούρεμα του ελληνικού χρέους. Γι’ αυτό το σκοπό, ο μελλοντικός μόνιμος μηχανισμός στήριξης (ESM) θα ξεκαθαρίζει ότι διαγραφή χρέους όπως η παραπάνω ήταν μία και μοναδική. Στο μέλλον προτείνεται η Ε.Ε. να τηρεί πιστά τις αρχές και τις διαδικασίες του ΔΝΤ, έτσι ώστε τα ομόλογα των χωρών της ευρωζώνης να έχουν το ίδιο επίπεδο ασφάλειας με τα αντίστοιχα σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Η γερμανική πλευρά κάνει έτσι πίσω σε όσα διεμήνυε εδώ και καιρό περί συμμετοχής των ιδιωτών επενδυτών στις ζημιές, ενώ επί της ουσίας οι δύο ηγέτες εισάγουν οριστικά με αυτό τον τρόπο τις γνωστές πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής του ΔΝΤ στο σύνολο της ευρωζώνης.

5. Επίσπευση εφαρμογής του ESM στα τέλη του 2012 αντί για τα μέσα του 2013. Προτείνεται μάλιστα όλες οι αποφάσεις στο μηχανισμό να λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία -το 85% των ψήφων- για μια θετική απόφαση αντί της ομοφωνίας που ισχύει σήμερα για τα οικονομικά ζητήματα. Η πρόταση αυτή καταργεί επί της ουσίας το δικαίωμα του βέτο για μια μικρή χώρα ενώ αντίθετα το διασφαλίζει σε μια μεγάλη.

6. Μηνιαίες συνόδους των ηγετών της ευρωζώνης έως ότου ξεπεραστεί η κρίση. Ζητήματα που θα μπορούσαν να συζητηθούν σε αυτές τις συνόδους, σύμφωνα με τη Μέρκελ, είναι η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας ή η σύγκλιση των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας.

7. Την αποφυγή υποβολής οποιουδήποτε αιτήματος που αφορά την αντιμετώπιση της κρίσης προς την ΕΚΤ, την οποία όπως είπαν περιβάλλουν με εμπιστοσύνη σεβόμενοι την ανεξαρτησία της.

8. Αρνηση έκδοσης ευρωομολόγου. Και οι δύο ηγέτες απέκλεισαν την έκδοση κοινού ομολόγου από τις χώρες της ευρωζώνης. «Σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί τη λύση για την κρίση», είπε χαρακτηριστικά ο Σαρκοζί. *

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ «ΜΕΡΚΟΖΙ»

1. Αλλαγή της Συνθήκης της Ε.Ε.
2. Αυτόματες κυρώσεις για τους δημοσιονομικά απείθαρχους.
3. Ενσωμάτωση «Χρυσού Κανόνα» (ισοσκελισμένων προϋπολογισμών) στα εθνικά Συντάγματα.
4. Προστασία κατόχων ομολόγων.
5. Ειδική πλειοψηφία αντί για ομοφωνία.
6. Μηνιαίες σύνοδοι ηγετών ευρωζώνης.
7. Οχι στην επέκταση ρόλου ΕΚΤ στην κρίση.
8. Οχι στα ευρωομόλογα.