Δρόμο δημιουργικής συνεργασίας που θα διαμορφώσει μια εποικοδομητική σχέση εμπιστοσύνης, φιλίας, καλής γειτονίας Ελλάδας και Αλβανίας άνοιξε σήμερα η επίσκεψη και οι συζητήσεις που είχε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στα Τίρανα με τον Αλβανό ομόλογό του Ντιτμίρ Μπουσάτι, όπως τονίστηκε στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσαν οι δύο άνδρες.
Η υπογραφή τριών συμφωνιών, δύο προσυμφωνημένες για τους τομείς της Γεωργίας και του Τουρισμού και μία, η κυριότερη, που προέκυψε σήμερα, για τη συνδρομή της Ελλάδας στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην ΕΕ, γίνονται γέφυρα, σ’ έναν ορίζοντα που θα εμπεριέχει ανανεωμένο Σύμφωνο Φιλίας που θα ενεργοποιήσει αδρανείς συμφωνίες, όπως αυτή των σχολικών βιβλίων, αλλά θα προσεγγίσει και τον τρόπο επίλυσης ζητημάτων κοινού ενδιαφέροντος που σχετίζονται με το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θαλάσσης.
«Νομίζω ότι και ο υπουργός και εγώ», είπε ο κ. Κοτζιάς,«πιστεύουμε ακλόνητα ότι τα προβλήματα υπάρχουν για να λύνονται».
Ο Έλληνας υπουργός τόνισε ότι η Αλβανία είναι κομμάτι της Ευρώπης και των Βαλκανίων και στρατηγικός εταίρος, φίλος και γείτονας της Ελλάδας σε μία εύθραυστη περιοχή που απαιτεί από τις δύο χώρες να είναι δημιουργικές και να γίνουν παράγοντες σταθερότητας. «Θέλουμε», είπε ο κ. Κοτζιάς, «να είμαστε δημιουργικοί στη συνεργασία μας, με την ετοιμασία της Αλβανίας να ενταχθεί στην ΕΕ και στη συνεργασία μας στο ΝΑΤΟ», επισημαίνοντας ότι «πρέπει ό,τι συμβαίνει στα Βαλκάνια να συμπεριλάβει και την Αλβανία, είτε αυτό είναι ενεργειακή ασφάλεια, είτε νέες γραμμές επικοινωνίας και συγκοινωνίας. Έχουμε μία πολιτική της ενσωμάτωσης και όχι του αποκλεισμού».
«Θέλουμε», πρόσθεσε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, «οι δύο χώρες να παίξουν σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή μας, να αποτρέπουμε τα κύματα αστάθειας και να διαχέουμε κύματα σταθερότητας», επισημαίνοντας ότι «η συνεργασία μας δεν είναι μόνο σημαντική για τα δύο κράτη, είναι σημαντική για όλη την ΝΑ Ευρώπη καθόσον και η συνεργασία μας στην Αδριατική λάβει νέα θεσμικά χαρακτηριστικά».
Ο κ. Κοτζιάς είπε ότι αυτή η επίσκεψή του όπως και η επίσκεψη του κ. Μπουσάτι στην Αθήνα το Φθινόπωρο, «αποτελούν μεγάλα βήματα συνεργασίας και φιλίας ανάμεσα στους δύο λαούς, τα δύο κράτη και ανάμεσά μας». Γιατί, όπως σημείωσε, «η εμπιστοσύνη είναι ένα ύψιστο αγαθό και διαμορφώνεται και στους λαούς και στους θεσμούς, αλλά και ανάμεσα σε πρόσωπα», εκφράζοντας την ιδιαίτερη ικανοποίησή του «για τον ανοιχτό τρόπο φιλίας και εμπιστοσύνης» των συζητήσεων για δημιουργικές λύσεις και προώθησης δημιουργικά της συνεργασία μας.
Απαντώντας σε ερώτηση Αλβανού δημοσιογράφου περί «εμπολέμου» μεταξύ των δύο χωρών και περί «περιουσιών στη Τσαμουριά», ο κ. Κοτζιάς είπε ότι γέφυρες φιλίας των δύο χωρών δημιουργούν οι Αλβανοί μετανάστες στην Ελλάδα και η μεγάλη γηγενής ελληνική μειονότητα στην Αλβανία. «Δεν υπάρχει εμπόλεμη κατάσταση με την Αλβανία», είπε ο κ. Κοτζιάς, τονίζοντας ότι όλες οι συνθήκες, οι δηλώσεις του υπουργικού συμβουλίου στη δεκαετία του ’80 και η συνεργασία μας στο ΝΑΤΟ, όχι μόνο μας καθιστούν φίλους αλλά και εταίρους και συμμάχους. «Κατανοούμε», πρόσθεσε, «ότι συχνά αυτός ο τρόπος ανάγνωσης ο δικός μας, δεν αποτελεί πάντα τον καλύτερο τρόπο ανάγνωσης στην Αλβανία. Γι αυτό στις επόμενες συμφωνίες που θα συνάψουμε θα βρούμε ένα νομικό τρόπο να επιβεβαιώσουμε ότι δεν είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση. Δεν είμαστε (σε εμπόλεμο) αλλά θα το επιβεβαιώσουμε».
Για το θέμα των «περιουσιών», ο κ. Κοτζιάς είπε ότι η Ελλάδα υποστηρίζει ότι κάθε Αλβανός πολίτης μπορεί να προσφύγει σε ελληνικό δικαστήριο και να διεκδικήσει τα αιτήματά του, καθώς δεν επιθυμεί ατομικά περιουσιακά δικαιώματα να καθίστανται σκοτεινά σημεία και να υπονομεύουν τις διακρατικές μας σχέσεις. «Πρέπει να μαθαίνουμε από την Ιστορία και να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος. Κι όποιος θέλει να μας φυλακίσει σε αυτήν, έχοντας μάλιστα ιστορικό λάθος και ευθύνες, εμείς δεν θα τον ακολουθήσουμε. Θέλουμε να οικοδομήσουμε με την Αλβανία το μέλλον. Το οποίο ανήκει στα δύο κράτη, τους δύο λαούς και ιδιαίτερα στις νέες γενιές μας».
Ο κ. Μπουσάτι από την πλευρά του τόνισε ότι με τον «διάλογο, τις συνομιλίες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου μπορούμε να ξεπεράσουμε τα κληρονομημένα εμπόδια από το παρελθόν, τα οποία φέρουν πολιτικό και συναισθηματικό φορτίο», επισημαίνοντας ότι οι δύο χώρες θα πρέπει να επενδύσουν στο πνεύμα της εμπιστοσύνης καθώς οι σχέσεις μας ως γειτόνων «είναι απαραίτητες».
«Καλός γείτονας» κατά την αντίληψη της Αλβανίας, όπως είπε, «σημαίνει ότι υποχρεωτικά συμμεριζόμαστε ένα κοινό μέλλον, ως αποτέλεσμα της γειτονίας μας που είναι στρατηγικής σημασίας».
Ο κ. Μπουσάτι χαρακτήρισε ως «ειλικρινή και άμεσο τον τρόπο συζήτησης» με τον κ. Κοτζιά που διεξήχθη «σ’ ένα κλίμα πολύ ζεστό», «σ’ όλες τις υποθέσεις από τις παλιές ή κατάλοιπα του παρελθόντος μέχρι τον προβληματισμό που υπάρχει σήμερα», αναζητώντας τις πιθανές διεξόδους «εντός των ορίων του διεθνούς δικαίου, που υπαγορεύουν τις λύσεις που θα είναι αποδεκτές από τα συμβαλλόμενα μέλη».
Σ’ αυτό το πνεύμα, όπως είπε ο Αλβανός υπουργός Εξωτερικών, η Αλβανία «ενθαρρύνει την Ελλάδα να συνεχίσει την εποικοδομητική της προσέγγιση στην περιοχή» όπως και την επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ στο Κόσσοβο.
Αναφερόμενος στις σημερινές προκλήσεις της Ευρώπης και της περιοχής, ο κ. Μπουσάτι επισήμανε τις κοινές ευθύνες στα θέματα της ασφάλειας στην ΝΑ Ευρώπη και στάθηκε στην οικονομική κρίση στην Ελλάδα, επισημαίνοντας ότι η Αλβανία την εξέλαβε «ως μια πολιτική υπόθεση για το μέλλον της Ευρώπης, που αφορά την γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας». Παράλληλα υπογράμμισε τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας, τονίζοντας ότι η Αλβανία μπορεί να είναι ένας αξιόπιστος εταίρος.
Ειδικότερα για το Σύμφωνο Φιλίας, ο κ.Μπουσάτι είπε ότι έχει έρθει πλέον η στιγμή να θέσουμε νέες βάσεις, αναθεωρώντας την εφαρμογή της υπάρχουσας συνθήκης φιλίας, μια αναθεώρηση που θα εξυπηρετήσει την συγκρότηση ενός νέου νομικού πλαισίου, ώστε να υπάρξει επίλυση των συγκεκριμένων προβλημάτων με νέους μηχανισμούς σύμφωνα με το πραγματικό βάρος, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ευθύνες στην περιοχή, το πνεύμα της ισότητας, τον αμοιβαίο σεβασμό μακριά από κάθε απόχρωση εθνικιστικής ρητορικής.
Απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ – ΜΠΕ σχετικά με την συμφωνία Ελλάδας – Αλβανίας του 2009 για τα θαλάσσια σύνορα, η οποία αναιρέθηκε από το Αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, ενώ μία ανάλογη είχε χρησιμοποιηθεί και το 1992 για μια αντίστοιχη συμφωνία της Αλβανίας με την Ιταλία, με την οποία η Αλβανία κερδίζει 70 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η οποία δεν αμφισβητήθηκε, ο κ.Μπουσάτι επικαλέστηκε την διαφορετική γεωγραφική θέση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.
Ειδικότερα είπε ότι η υπόθεση αυτή συζητήθηκε με τον κ. Κοτζιά και τόνισε την ανάγκη εξεύρεσης μιας «λύσης που θα βασίζεται πλήρως στο διεθνές δίκαιο και στο ευρωπαϊκό πνεύμα και όχι σαν κάτι που να λειτουργεί ως προηγούμενο έναντι περιπτώσεων που μπορεί να θεωρηθούν όμοιες ή όχι». «Μια λύση», όπως είπε, που «θα τεθεί πρωτίστως από τους εμπειρογνώμονες και από τις ομάδες των ειδικών» ως προς την κατεύθυνση της υπόθεσης. «Προσπάθειες που αν δεν αποφέρουν επιτυχία τότε το Διεθνές Δίκαιο και το ευρωπαϊκό πνεύμα είναι αυτοί που θα μας κατευθύνουν προς τους μηχανισμούς ή τα όργανα, τα οποία μπορούν να σχηματίσουν αυτή την εμπιστοσύνη και να μας δώσουν μια οριστική λύση».
«Υπάρχει», κατέληξε, «ένα στρατηγικό ενδιαφέρον για να λύσουμε αυτή την υπόθεση τόσο εμείς, όσο και η Ελλάδα, διότι έχουμε την θαλάσσια οικονομία την οποία θα πρέπει να εξερευνήσουμε και θα πρέπει να την αναπτύξουμε, έχουμε τις αντιλήψεις και τις στρατηγικές της ΕΕ για τις μακρο-περιοχές και δεν έχουμε πιστέψει καμία φορά ότι μπορεί να υπάρξει μια μονόπλευρη λύση για την συγκεκριμένη υπόθεση, όπως γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα, η οποία όπως και εμείς, σέβεται τις αρχές και το διεθνές δίκαιο. Και επιθυμεί την επίτευξή μιας συμφωνίας αποδέκτη από τις δύο πλευρές». Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Μπουσάτι υπογράμμισε ότι «αυτή την στιγμή τα σημεία που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν».