Συναγερμός έχει σημάνει στις υπηρεσίες κρατικής ασφάλειας της χώρας μας τα τελευταία εικοσιτετράωρα, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, σύροι κυβερνητικοί και διοικητικοί αξιωματούχοι του μέχρι πρότινος κραταιού καθεστώτος Άσαντ, το οποίο κατέρρευσε, φέρεται να έχουν βρει προσωρινό καταφύγιο στην Ελλάδα, αξιοποιώντας πολυτελή ακίνητα που διαθέτουν οι ίδιοι ή συνεργάτες και φίλοι τους στα βόρεια προάστια της Αθήνας και σε δημοφιλείς τουριστικές περιοχές. Η παρουσία τους, σε συνδυασμό με την ενδεχόμενη δράση εξτρεμιστικών δικτύων, έχει αναγκάσει την ΕΥΠ να ενισχύσει τα μέτρα επιτήρησης και επαγρύπνησης.

Οι αξιωματούχοι του καθεστώτος κατάφεραν να διαφύγουν μέσω θαλάσσιων διαδρομών από τις εμπόλεμες ζώνες της Δαμασκού και του Χαλεπίου και, αφού έφτασαν στην Ελλάδα, αναζητούν όπως όλα δείχνουν, τρόπους να ταξιδέψουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης, καθώς επίσης και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η επιλογή της Ελλάδας δεν είναι τυχαία. Η γεωγραφική της θέση, σε συνδυασμό με τις παραδοσιακά καλές σχέσεις που είχαν αναπτυχθεί μέχρι πρότινος μεταξύ των δύο χωρών, την καθιστούν έναν ασφαλή, έστω και προσωρινό, προορισμό. Παράλληλα, η ύπαρξη πολυτελών κατοικιών, ιδιόκτητων από σύρους επιχειρηματίες και αξιωματούχους, προσφέρει τη δυνατότητα απόκρυψης από τα βλέμματα της δημοσιότητας και των Αρχών.

Persona non grata η πρέσβης της Συρίας στην Αθήνα το 2012

Ωστόσο, η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς μπορεί όπως προαναφέραμε οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών να ήταν αγαστές μέχρι το σχετικά πρόσφατο παρελθόν, ωστόσο τον Δεκέμβριο του 2012 η Αθήνα ζήτησε από την πρέσβη της Συρίας στην Ελλάδα (την κήρυξε ανεπιθύμητο πρόσωπο) καθώς και από δυο διπλωματικούς υπαλλήλους να εγκαταλείψουν την επικράτειά μας, όπως είχε ανακοινώσει ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Αβραμόπουλος, οποίος είχε μεταβεί στο Μαρόκο για να πάρει μέρος στην 4η Συνάντηση της Ομάδας «Φίλοι της Συρίας». Οι υπουργοί που συναντήθηκαν εκεί, αναγνώρισαν τον τότε συνασπισμό της αντιπολίτευσης της Συρίας ως τον νόμιμο εκπρόσωπο του λαού της και καλούσε τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ να παραιτηθεί, προειδοποιώντας τον παράλληλα να μην κάνει χρήση χημικών όπλων. Εν συνεχεία, η συριακή κυβέρνηση είχε αναστείλει τη λειτουργία της πρεσβείας στην Αθήνα και είχε αναθέσει την παρακολούθηση των ελληνοσυριακών θεμάτων στη συριακή πρεσβεία στη Σόφια (Βουλγαρία). Αυτό το δυσμενές κλίμα που είχε δημιουργηθεί δυσχεραίνει τις προσπάθειες ταυτοποίησης και παρακολούθησης των ατόμων που φτάνουν στη χώρα.

Διαβατήρια και έγγραφα στα χέρια εξτρεμιστών

Ένα άλλο ζήτημα που απασχολεί τις ελληνικές αρχές είναι η χρήση γνήσιων συριακών διαβατηρίων από εξτρεμιστικά δίκτυα. Πληροφορίες δείχνουν ότι τέτοια έγγραφα, τα οποία εκδίδονται με σκοπιμότητα από τοπικές αρχές στις εμπόλεμες ζώνες, επιτρέπουν τη μετακίνηση ατόμων που μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια της Ευρώπης.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Μοχάμεντ αλ Τζασυλάνι, ενός διαβόητου ηγέτη της οργάνωσης «Χαγιάς Ταχρίρ αλ Σαμ» (HTS). Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2013-2018, φέρεται να χρησιμοποίησε έως και 14 διαφορετικά διαβατήρια για να ταξιδέψει ανενόχλητος μέσω ελληνικών αεροδρομίων, όπως αυτά της Κω, της Λέσβου, της Κέρκυρας και της Θεσσαλονίκης, με προορισμούς όπως το Βέλγιο και η Ολλανδία. Η δράση του υπογραμμίζει την ικανότητα εξτρεμιστικών δικτύων να εκμεταλλεύονται τα κενά του συστήματος ασφαλείας.

Η διπλή στρατηγική της HTS: Από την τρομοκρατία στην πολιτική νομιμοποίηση

Συρία

Η HTS, μια από τις πιο ισχυρές εξτρεμιστικές οργανώσεις στη Συρία, επιχειρεί τα τελευταία χρόνια να μεταμορφώσει την εικόνα της. Ο Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι, αρχηγός της ομάδας, έχει αποκηρύξει τους δεσμούς του με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος, επιδιώκοντας να παρουσιάσει την HTS ως μια πιο μετριοπαθή ισλαμιστική δύναμη. Παράλληλα, ενισχύει τη στρατιωτική της επιρροή και διεκδικεί μεγαλύτερο έλεγχο στην επαρχία Ιντλίμπ, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως drones για στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Η Τουρκία, με τη δική της στρατηγική στην περιοχή, έχει διαδραματίσει διττό ρόλο. Από τη μια υποστηρίζει αντάρτικες ομάδες που συμμετείχαν σε επιχειρήσεις κατά του καθεστώτος Άσαντ, ενώ από την άλλη κρατά αποστάσεις από την HTS, λόγω των διεθνών πιέσεων. Αυτή η δυναμική έχει οδηγήσει σε πολύπλοκες σχέσεις, καθώς η Άγκυρα φιλοξενεί πάνω από 3 εκατομμύρια σύρους πρόσφυγες και ανησυχεί ότι οποιαδήποτε νέα κλιμάκωση στη Συρία μπορεί να προκαλέσει νέο κύμα προσφύγων.

Υποψίες για στρατηγείο εξτρεμιστών στο νότιο Αιγαίο

Οι ελληνικές αρχές, σε συνεργασία με την Europol, εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο η HTS να έχει δημιουργήσει βάση επιχειρήσεων σε περιοχές του νοτίου Αιγαίου, όπως την Κρήτη και τη Ρόδο. Η πιθανότητα αυτή ενισχύεται από αναφορές που συνδέουν πρώην καταδικασθέντες τρομοκράτες, οι οποίοι αποφυλακίστηκαν πρόσφατα από τη Βόρεια Ελλάδα, με περιοχές του ανατολικού Αιγαίου.

Αυτές οι πληροφορίες συνδέονται με τις ευρύτερες εξελίξεις στη Συρία. Η απώλεια του Χαλεπίου από το καθεστώς Άσαντ μετά από ευρείας κλίμακας επίθεση τζιχαντιστών και ανταρτών ήταν ένα κρίσιμο πλήγμα. Πολλοί από τους εμπλεκόμενους φέρονται να έχουν μετακινηθεί μέσω Ελλάδας, αναζητώντας καταφύγιο ή νέο πεδίο δράσης. Κατά συνέπεια, η χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σύνθετη πρόκληση που αφορά όχι μόνο την εγχώρια ασφάλεια, αλλά και τη γεωπολιτική της θέση ως γέφυρα ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Η διαχείριση της παρουσίας σύρων αξιωματούχων, η παρακολούθηση εξτρεμιστικών δικτύων και η συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, όπως η Europol, απαιτούν αν μη τι άλλο συντονισμένες δράσεις από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.