Βουλή: Υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για το νέο σύστημα επιλογής διοικήσεων φορέων του δημοσίου τομέα

Με την υπουργό Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως, να ενσωματώνει αλλαγές και να κάνει δεκτές βελτιωτικές ρυθμίσεις, και τους φορείς στην πλειονότητά τους να διατυπώνουν θετική γνώμη, υπερψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, το νομοσχέδιο για το νέο σύστημα επιλογής διοικήσεων φορέων του δημοσίου τομέα και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους. Υπέρ του νομοσχεδίου ψήφισε η ΝΔ, κατά τάχτηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και η Νίκη, ενώ το ΠΑΣΟΚ, η Ελληνική Λύση, οι «Σπαρτιάτες» και η Πλεύση Ελευθερίας επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν στην ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη.

Οι φορείς

O πρόεδρος του ΑΣΕΠ, Αθανάσιος Παπαϊωάννου, τόνισε ότι το νομοσχέδιο αυτό εισάγει κατ’ αρχάς, μια καινοτόμα, πολύ θετική διαδικασία, που είναι τα λεγόμενα τεστ δεξιοτήτων. Επίσης υπάρχει η γνωστή μοριοδότηση και οι συνεντεύξεις, ενώ ως βασική διαφορά από τις προηγούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, είναι ότι δεν ανατίθεται σε μία επιτροπή, αλλά σε πολλές επιτροπές. Επίσης οι φορείς οι οποίοι υπάγονταν και υπάγονται στη διαδικασία αυτή, είναι πάνω από 500 και αν ληφθεί υπόψη ότι κάποιοι φορείς έχουν διοικητή και υποδιοικητή, είναι πάνω από 800. «Αρα, το να πιστεύει κανείς ότι με μία επιτροπή θα μπορούσε να βγει σε πέρας αυτό το έργο, είναι ουτοπικό», είπε ο κ. Παπαϊωάννου.

«Παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην EPSO που είναι το ΑΣΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και σε χώρες που έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά μαζί μας από πλευράς ιδιοσυγκρασίας – γιατί μπορεί κάποιος να μιλήσει για τις ιδιαιτερότητες της Ελλάδας – στην Κύπρο έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν και εκεί τέτοια τεστ δεξιοτήτων» ανέφερε επίσης ο κ. Παπαϊωάννου. Όπως τόνισε, η φιλοδοξία είναι να γίνει με ηλεκτρονικές διαδικασίες, διότι με τον παραδοσιακό τρόπο δεν μπορεί να βγει σε πέρας. «Είναι όμως μια κατάκτηση, πιστεύω, αυτή, και ελπίζω να πιάσει και στη συνείδηση της κοινωνίας και στη συνείδηση των υποψηφίων και βεβαίως και στη συνείδηση την κοινοβουλευτική» προσέθεσε.

Όσον αφορά τα τυπικά προσόντα, ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ είπε πως καλό είναι να παίζουν το ρόλο τους, αλλά να μην υπερτιμάται η αξία τους. Σε ό,τι αφορά τις συνεντεύξεις, επισήμανε ότι συνήθως καταλήγουν σε ομόφωνα αποτελέσματα και ενώ μπορεί η συνέντευξη έχει έναν υποκειμενισμό, το γεγονός ότι τώρα θα υποβοηθείται και από τα τεστ δεξιοτήτων και προσωπικότητας, θα οδηγήσει σε πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

Ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, Β. Έξαρχος, τόνισε ότι το υπό συζήτηση σχέδιο νόμου κινείται αναμφίβολα προς την σωστή κατεύθυνση και εκτίμησε ότι ο κορμός του νομοσχεδίου συμπυκνώνει τα σημαντικότερα από τα χαρακτηριστικά που οφείλει να έχει η σύγχρονη διοίκηση: αξιοκρατία και αντικειμενικότητα, στοχοθεσία και αξιολόγηση, διαφάνεια και λογοδοσία, κίνητρα επίτευξης στόχων. «Η πρόβλεψη για τα αυξημένα τυπικά προσόντα στα κριτήρια συμμετοχής στη διαδικασία, αποτελεί μια σημαντική δικλείδα ασφαλείας, ότι οι υποψήφιοι πληρούν τις ελάχιστες προδιαγραφές για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των θέσεων που διεκδικούν. Πέρα όμως από τα τυπικά προσόντα για την πλήρωση θέσεων κρίσιμων και πολυδιάστατων οργανισμών θέσεων, είναι καθοριστικής σημασίας να προσδιορίζονται κατά το δυνατόν και άλλες δεξιότητες των υποψηφίων, τα περίφημα ‘soft skills’. Αυτή την ανάγκη έρχεται να καλύψει η πρόβλεψη για τη διενέργεια του τεστ δεξιοτήτων, το οποίο αποτελεί μία ουσιαστική καινοτομία, και θα συμβάλει αποφασιστικά στο να αναδειχθούν κρίσιμα στοιχεία της προσωπικότητας του κάθε υποψηφίου που σχετίζονται με την εργασία» τόνισε μεταξύ άλλων.

Ο επίκουρος καθηγητής Ψυχομετρίας στο τμήμα Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Τσαούσης, επισήμανε ως θετικά τα τεστ ικανοτήτων και κατ’ επέκταση τα τεστ προσωπικότητας που θα αξιοποιούνται και ανέφερε ότι το πιο μεγάλο πλεονέκτημα σε αυτά τα τεστ, είναι το ότι έχουμε την ευκαιρία να τα δοκιμάσουμε, να τα τεστάρουμε πριν τα χρησιμοποιήσουμε. Πολύ σημαντικό επίσης πλεονέκτημα, είναι ότι η τυποποίησή τους επιτρέπει σε αυτά τα εργαλεία να επιτυγχάνουν την αντικειμενική αξιολόγηση. Προσέθεσε ότι ένα άλλο πολύ σημαντικό πλεονέκτημα για τους Οργανισμούς που τα χρησιμοποιούν, είναι ότι μειώνουν δραστικά τον χρόνο και το χρήμα που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί μια διαδικασία αξιολόγησης, ιδιαίτερα εάν αυτό έχει πάρα πολλούς υποψηφίους. Τέλος, σημείωσε ότι ένα επίσης σημαντικό πλεονέκτημα, είναι ότι οι υποψήφιοι το αποδέχονται ως το πιο αντικειμενικό, το πιο δίκαιο σύστημα σε σχέση με τα υπάρχοντα (συνέντευξη, βιογραφικά, παρατήρηση κλπ) καθώς είναι φιλικό και κατανοητό.

Ο Ιω. Αναστασόπουλος, σύμβουλος διοίκησης της Ένωσης Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων, παρατήρησε ότι είναι θετικό το γεγονός ότι το σχέδιο νόμου αντιμετωπίζει τα χρόνια προβλήματα της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας στην επιλογή των διοικήσεων των οργανισμών του Δημοσίου. «Με δεδομένη την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός ποιοτικά καταρτισμένου ανθρώπινου παράγοντα, ικανού να ανταποκριθεί στις πολυεπίπεδες απαιτήσεις της νέας εποχής, θεωρούμε θετική τη θέσπιση αυξημένων απαιτήσεων και προσόντων κατά τη διαδικασία επιλογής των διοικήσεων, συμπεριλαμβανομένων και των τεστ των ήπιων δεξιοτήτων, αυτό που ονομάζεται «Soft skills».

Η Ελπίδα Πάβη, καθηγήτρια Οικονομικών Υγείας, κοσμήτωρ της Σχολής Δημόσιας Υγείας, υπογράμμισε ότι το νομοσχέδιο υπηρετεί τους σκοπούς του με συνέπεια, εισάγει όλα αυτά τα αντικειμενικά στοιχεία και αυτή την ποσοτικοποίηση και μίλησε για την αναγκαιότητα της συνέντευξης, «η οποία μας δείχνει αυτό που λέμε, το πρόσωπο πίσω από το βιογραφικό, που είναι πάρα πολύ σημαντικό σε τέτοιες θέσεις ευθύνης και ακόμα περισσότερο στο χώρο της Υγείας». Ως θετικό εκτίμησε το ότι εισάγεται και υιοθετείται η έννοια και η κουλτούρα της εσωτερικής αξιολόγησης, γιατί αναφέρεται στην αξιολόγηση των οργάνων διοίκησης από τους προϊσταμένους των οργανικών μονάδων στους οποίους προΐστανται, και προέβη σε επιμέρους παρατηρήσεις για την βελτίωση του νομοθετήματος.

Ο Γ. Πετρόπουλος, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Ανώτατης Διοίκησης Ενώσεων Δημοσίων Υπάλληλων, ανέφερε πως δημιουργεί ερωτηματικά το ότι προχωρήσαμε από ένα νόμο σε έναν άλλο, χωρίς ο προηγούμενος να εφαρμοστεί. Εκτίμησε ότι είναι πολύ χαμηλό το επίπεδο των αφετηριακών προσόντων που προσδιορίζονται για την, καταρχάς και καταρχήν, διαδικασία επιλογής των προσώπων για τις διοικήσεις και ότι δεν λαμβάνονται υπόψη τα διδακτορικά, όπως επίσης η εργασιακή εμπειρία όπου δεν διευκρινίζονται οι συνάφειές της. Έθεσε εξάλλου ζήτημα, για το πώς θα διενεργηθούν οι εξετάσεις ή τα τεστ δεξιότητας, ώστε να αποφευχθούν προηγούμενες τραγελαφικές καταστάσεις, ενώ έθεσε ερωτήματα και για την διαδικασία της συνέντευξης. Τέλος, υποστήριξε ότι μετά από όλη την διαδικασία, την επιλογή θα κάνει ο υπουργός – κάτι που δεν συνιστά αποκομματικοποίηση.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Αποφοίτων Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, Γ. Σπανουδάκης, εκτίμησε ότι το σχέδιο νόμου αυτό, αποτυπώνει μια προσπάθεια ευθυγράμμισης του ελληνικού κράτους με τις αρχές της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας κατά τη στελέχωση νευραλγικών θέσεων του δημόσιου τομέα. Υπό αυτό το πρίσμα, δήλωσε την επί της αρχής θετική κρίση της Ένωσης και προέβη σε παρατηρήσεις για σημεία τα οποία εκτίμησε ότι χρήζουν περαιτέρω βελτιώσεων και επεξεργασίας, όπως η εξίσωση ενός μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών με την αποφοίτηση από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και η μεγαλύτερη μοριοδότηση για τους αποφοίτους της.

Το αίτημα για επιπλέον μοριοδότηση, έκανε δεκτό η υπουργός Εσωτερικών και ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής, ότι θα φέρει νομοτεχνική βελτίωση ώστε να προβλέπεται μεγαλύτερη μοριοδότηση στους αποφοίτους της Σχολής.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου, Δ. Βρύσαλης, είπε πως αυτό που λείπει πραγματικά, είναι οι χιλιάδες γιατροί και νοσηλευτές, προσωπικό καθαριότητας, μεταφορείς, τραπεζοκόμοι, διοικητικοί υπάλληλοι, τα εξειδικευμένα ιατρικά μηχανήματα, και έθεσε το ερώτημα, για ποιον λόγο αναζητά κανείς σήμερα μάνατζερ και νέους, ικανούς διοικητές, όταν σε λίγο δεν θα υπάρχουν καθόλου γιατροί και νοσηλευτές «και όσοι θεωρούνται από εσάς επιτυχημένοι έχουν οδηγήσει το σύνολο των νοσοκομείων σε λειτουργική κατάρρευση».

«Ποια πολιτική ακριβώς θα εφαρμόσουν αυτοί οι διοικητές;» αναρωτήθηκε ο κ. Βρύσαλης, ενώ υποστήριξε ότι τα περί αντικειμενικότητας, αξιοκρατίας, διαφάνειας ανατρέπονται, αφού τελικά την επιλογή του διοικητή την κάνει ο εκάστοτε υπουργός, ενώ η δήθεν καινοτομία των γραπτών εξετάσεων που εισάγεται, ακυρώνεται από τη μεγάλη βαρύτητα και μοριοδότηση που δίνεται στην προφορική συνέντευξη.

Απαντώντας η υπουργός Εσωτερικών, αφού τόνισε ότι τα θέματα που έθιξε ο κ. Βρύσαλης άπτονται των αρμοδιοτήτων του υπουργείου Υγείας, σημείωσε ότι στο τελευταίο προγραμματισμό προσλήψεων, περίπου το 40% των νέων θέσεων για το 2024, κατευθύνεται στον τομέα της Υγείας. «Μιλάμε για περίπου 6500 θέσεις, οι οποίες είναι για τον τομέα της υγείας. Μια σημαντική ενίσχυση του πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού της Υγείας, θέλω να πιστεύω» είπε η κα Κεραμέως.

Ο πρόεδρος του Διοικητικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Κ. Παπαδημητρίου, παρατήρησε ότι ευρισκόμενοι μπροστά σε ένα νομοσχέδιο με 17 άρθρα, από τον προηγούμενο ελλειμματικό νόμο προφανώς πάμε σε μια ανάπτυξη του εργαλείου με θετικό καταρχάς πρόσημο. Επισήμανε ωστόσο, ότι υπάρχουν διατάξεις όπου απαιτείται βελτίωση ώστε να υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα και έθιξε πέντε κύρια σημεία ως προς το πεδίο εφαρμογής των νέων διατάξεων, όπως ο προσδιορισμός των φορέων, τα προσόντα των υποψηφίων, η απουσία του λεγόμενου ψηφιακού γραμματισμού, η γραπτή εξέταση και η μοριοδότηση ανάλογα με τις κατηγορίες.

Απαντήσεις Κεραμέως – Βελτιώσεις

Η υπουργός Εσωτερικών εξέφρασε την ικανοποίησή της, για το ότι στην μεγάλη πλειοψηφία τους οι φορείς εμφανίζονται θετικοί «στην προσπάθεια αποκομματικοποίησης, αποπολιτικοποίησης», όπως είπε, «προς σε μια προσπάθεια εισαγωγής περισσότερων φίλτρων». Διαπίστωσε ότι σχεδόν όλοι είναι θετικοί στην εισαγωγή του τεστ δεξιοτήτων, το οποίο, και η ίδια ανέφερε ότι το θεωρεί μία πολύ σημαντική καινοτομία, πέρα και πάνω από κόμματα.

Σχετικά με τις παρατηρήσεις ότι αποδίδεται μεγάλη βαρύτητα στη συνέντευξη, η κα Κεραμέως απάντησε ότι από τα 3.000 μόρια συνολικά, μόλις τα 800 είναι για τη συνέντευξη. Αυτό σημαίνει, ότι τα 2.200 είναι για τα αντικειμενικά ή τυπικά κριτήρια (δηλαδή, το τεστ δεξιοτήτων, η εργασιακή εμπειρία, τα τυπικά προσόντα). ‘Αρα, το μερίδιο που αναλογεί στη συνέντευξη είναι μόλις 800 μόρια. Επικαλέστηκε επίσης την σχετική αναφορά του προέδρου του προέδρου του ΑΣΕΠ, ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων των επιλογών αυτών, οι αποφάσεις είναι ομόφωνες – για να τονίσει ότι αυτό δείχνει πολλά για τον τρόπο που λειτουργούν αυτές οι επιτροπές και υποβαθμίζει πάρα πολύ τη συζήτηση σε σχέση με ζητήματα μη αντικειμενικότητας. Εξάλλου, συμφωνώντας με την κυρία Πάβη, είπε ότι είναι πολύ σημαντικό να βλέπεις και τον άνθρωπο που θα κληθεί να διοικήσει και να μπορείς να αξιολογήσεις την προσωπικότητά σου. Αυτός ο άνθρωπος θα κληθεί να διοικήσει πάρα πολύ σημαντικούς οργανισμούς.

Αναφορικώς με την κριτική ότι εν τέλει επιλέγει ο υπουργός τον επικεφαλής ενός οργανισμού, η κα Κεραμέως απάντησε ότι ο υπουργός καλείται να επιλέξει έναν από τους τρεις που έχει κρίνει ως τους καλύτερους το ΑΣΕΠ κι αφού εφαρμόζονται όλα τα στάδια, ένα προς ένα, τα On – Off κριτήρια, το τεστ δεξιοτήτων. Το ερώτημα γιατί να επιλέξει ο υπουργός απαντάται με την παραδοχή ότι ο υπουργός θα κληθεί να συνεργαστεί μαζί του.

Για το θέμα της συνάφειας, η κα Κεραμέως ανέφερε ότι είναι πολύ σημαντικό ότι το ΑΣΕΠ εποπτεύει πλήρως τη διαδικασία και συνεπώς και τις προκηρύξεις που θα βγαίνουν, άρα η Ανεξάρτητη αυτή Αρχή, έχει τον τελευταίο λόγο στο τι είναι συναφές και τι δεν είναι. «Και θεωρούμε, ότι έτσι πρέπει να είναι για τη θωράκιση της όλης διαδικασίας» είπε.

Απαντώντας στο θέμα του αριθμού των φορέων, η αρμόδια υπουργός επισήμανε ότι ο λόγος που οι φορείς αυτοί είναι πάρα πολλοί, αφορά στο ότι κάποιοι έχουν ειδικές διατάξεις, που δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο του νόμου αυτού. Γι΄ αυτόν τον λόγο, αμέσως μετά την ψήφιση προβλέπεται η έκδοση Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου, η οποία θα έχει όλους τους φορείς και την κατηγοριοποίηση τους.

Εξάλλου η κα Κεραμέως ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής, ότι θα προχωρήσει σε βελτιωτικές αλλαγές με βάση τις παρατηρήσεις, τόσο των εξωκοινοβουλευτικών φορέων, όσο και των κομμάτων, όπως:

• η υποχρεωτική μαγνητοφώνηση της συνέντευξης του υποψηφίου
• ο καθορισμός των ημερών που θα ειδοποιούνται οι υποψήφιοι πριν την συνέντευξη
• ενιαία δομή βιογραφικών, με πεδία, που να ανταποκρίνονται ακριβώς στα μοριοδοτούμενα προσόντα και για τη διευκόλυνση της διαδικασίας
• η συμπλήρωση του τεστ προσωπικότητας στο επίπεδο της συνέντευξης.