Τη ζωή στα Βαλκάνια κατά τη νεολιθική περίοδο, ένα θέμα εν πολλοίς άγνωστο, προσπαθεί να φωτίσει ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Νίκος Σταμπολίδης με μια έκθεση (6 Οκτωβρίου με 10 Ιανουαρίου 2011). Καταπιάνεται ουσιαστικά με τις ομοιότητες και τις διαφορές όσων ζουν την περίοδο αυτή στον ελληνικό και βαλκανικό χώρο. Η έκθεση αποτελεί την ελληνική συμβολή σε μια άλλη, που έρχεται έτοιμη από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Μουσείο Ασμόλιαν της Οξφόρδης. Τίτλος της «Το ξεχασμένο παρελθόν της Ευρώπης. Η κοιλάδα του Δούναβη 5000-3500 π.Χ.» (6 Οκτωβρίου – 10 Ιανουαρίου 2011) και στόχος της να παρουσιάσει τα επιτεύγματα των ανθρώπων που έζησαν για περίπου 1.500 χρόνια στις παραδουνάβιες περιοχές (Μολδαβία, Ρουμανία, Βουλγαρία).
Τα διακόσια αντικείμενα της αμερικανικής έκθεσης, από 22 μουσεία τριών χωρών, δείχνουν το κοινό ευρωπαϊκό παρελθόν σε μια πρώιμη εποχή για την ανάπτυξη του πολιτισμού της. Λείπει η Ελλάδα, αν και έχει πολλά ευρήματα της ίδιας εποχής. Γι’ αυτό ο Ν. Σταμπολίδης αποφάσισε να οργανώσει παράλληλα μια νέα έκθεση (σε ξεχωριστές αίθουσες του ίδιου Μουσείου) με 87 ελληνικά νεολιθικά αντικείμενα (περίαπτα, ειδώλια, αγγεία, εργαλεία) από Θεσσαλονίκη, Δράμα, Σέρρες, Θεσσαλία και Πελοπόννησο. Προέρχονται από διάφορα ελληνικά κρατικά μουσεία, το Μπενάκη και τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή.
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει ανοίξει επιστημονικά το θέμα «Νεολιθικός Πολιτισμός» εδώ και 20 χρόνια. Πρώτο παρουσίασε μια μεγάλη έκθεση με αυτό το θέμα. Τώρα θα δείξει νέα ευρήματα και θα παρουσιάσει τα συμπεράσματα των επιστημόνων σχετικά με τις συγγένειες και τις διαφορές των πολιτισμών των βαλκανικών χωρών. Η άποψη του κ. Σταμπολίδη είναι ξεκάθαρη. Θεωρεί πως όπως τα κυκλαδικά ειδώλια είναι «ξαδέλφια» με τα αντίστοιχα της Μικράς Ασίας, έτσι και τα χρυσά περίαπτα (φυλαχτά) που κατασχέθηκαν προ ετών στα χέρια αρχαιοκαπήλων έχουν τα «ξαδέλφια» τους στη Βουλγαρία.
«Το νεολιθικό παρελθόν είναι πράγματι κοινό στην Ευρώπη», υποστηρίζει. «Αμέσως μετά, στη χαλκολιθική εποχή, γίνονται μεγάλες ανακατατάξεις. Για παράδειγμα η εποχή του Χαλκού στις Κυκλάδες παρουσιάζει τεράστια διαφορά στην ποιότητα, στη φινέτσα των αντικειμένων με άλλες περιοχές. Τα δικά μας έχουν μια λεπτότητα που δεν συγκρίνεται με άλλα, κάτι που προοιωνίζεται το “σχίσμα” που θα ακολουθήσει ανάμεσα στους πολιτισμούς».
