Με μια ιδιαίτερη γραφή από την αρχή της καριέρας τους («Blood simple», 1984, «Barton Fink», 1991), φτιάχνοντας κόσμους ολόκληρους με χιούμορ και ζωντάνια, με επιρροές από τον παλιό αμερικανικό κινηματογράφο αλλά και ευρωπαϊκές ταινίες, άψογη τεχνική και προσωπική ματιά, οι αδελφοί Κοέν δημιουργούν ασταμάτητα εδώ και τρεις δεκαετίες καταπιανόμενοι με διάφορα κινηματογραφικά είδη (θρίλερ, μιούζικαλ, κωμωδία).

Και τώρα, με το «Αληθινό θράσος», με γουέστερν. Πάντα, όμως, τα εμποτίζουν με την ιδιόμορφη, μοναδική τους ματιά, που τη χρωστούν ίσως σε μιαν άλλη παράδοση, αυτή της αμερικανο-εβραϊκής διανόησης, εμπλουτισμένης στην περίπτωσή τους από λαμπρές σπουδές φιλοσοφίας στο Πρίνστον (Ιθαν) και κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (Τζόελ).

Παρ’ όλα αυτά, οι αδελφοί Κοέν, σύμφωνα με συνέντευξη τους στην «Ελευθεροτυπία», χρωστούν την επιτυχία τους στην ικανότητά τους να ξεχνούν «από πού έρχονται και πού πάνε», να μην εντρυφούν στις αφηρημένες έννοιες, αλλά στις πολύ πρακτικές πλευρές του κινηματογράφου. Η έβδομη τέχνη γι’ αυτούς μοιάζει πιο πολύ με παιχνίδι.

Αναλυτικά η συνέντευξη:

– Το ξετύλιγμα της δράσης αργεί ν’ αρχίσει στην ταινία και υπάρχουν μεγάλες σκηνές διαλόγου που δεν αφορούν το κεντρικό θέμα, την αναζήτηση του δολοφόνου του πατέρα της μικρής. Γιατί;

Ίθαν: «Ετσι είναι γραμμένο το μυθιστόρημα του Τσαρλς Πόρτις, στο οποίο βασιστήκαμε. Παρ’ όλο που είναι μικρό, υπάρχουν μεγάλα κομμάτια που δεν ακολουθούν το θέμα της εκδίκησης. Ωστόσο ελπίζουμε ότι όπως στο βιβλίο έτσι και στην ταινία τα κομμάτια αυτά φανερώνουν ενδιαφέροντες χαρακτήρες».
Τζόελ: «Ηταν λίγο ριψοκίνδυνο. Αλλά, οι σκηνές αυτές έχουν το λόγο τους. Η σκηνή, για παράδειγμα, που κάνει παζάρι το κορίτσι δείχνει το θράσος της ενώ η σκηνή στο δικαστήριο φανερώνει πόσο σκληρός μπορεί να φανεί ο Ρούστερ (Τζεφ Μπρίτζες)».

– Γιατί επιλέξατε να κάνετε μια ταινία γουέστερν με αυτό τον ανορθόδοξο τρόπο;

Τζόελ: «Η προσέγγιση μας ήταν αρκετά ευθεία. Στην πραγματικότητα, είναι μάλλον απίθανο πια να κάνεις μια ταινία γουέστερν χωρίς να σκεφτείς τον Τζον Φορντ ή τον Σέρτζιο Λεόνε. Αλλά δεν ήταν αυτός ο στόχος μας».

– Πιστεύετε ότι το γουέστερν ως κινηματογραφικό είδος εξακολουθεί να είναι ζωντανό και σχετικό στην εποχή μας;

Τζόελ: «Το μυθιστόρημα του Πόρτις ήταν η αφετηρία μας και, όταν το διαβάσαμε, δεν μας φάνηκε παρωχημένο. Όσο για το είδος του γουέστερν δε μας απασχόλησε πολύ. Είδαμε την ταινία μάλλον σαν μια αμερικανική ιστορία εποχής του 1870, στην Οκλαχόμα. Και γι’ αυτό μας προέκυψε γουέστερν…».

– Ως συνήθως το χιούμορ σας είναι διάχυτο στην ταινία αλλά δεν θα την έλεγες κωμωδία.

Ίθαν: «Είναι μια πολύ διασκεδαστική ιστορία αφηγημένη στο πρώτο πρόσωπο από ένα δεκατετράχρονο κορίτσι, που δεν βλέπει τίποτα το αστείο στην κατάστασή της. Αλλά η αντιπαράθεση της προτεσταντικής αυστηρότητας του κοριτσιού με τις ασυναρτησίες του Τζεφ Μπρίτζες και την ψωροπερηφάνια του Ματ Ντέιμον μπορούν επίσης να διασκεδάσουν».
Τζόελ: «Είναι αστείο να ακούς αυτούς τους τραχείς και αμόρφωτους χαρακτήρες να μιλούν με μια γλώσσα τόσο πλούσια».

– Το θέμα της δικαιοσύνης και του ήθους επαναλαμβάνεται στις ταινίες σας. Στο «Αληθινό θράσος» ο χαρακτήρας του Τζεφ Μπρίτζες είναι αδυσώπητος, αλλά όχι ανήθικος, και μάλιστα σε μια ουσιαστικά άνομη κοινωνία.

Τζόελ: «Αυτές οι ιδέες είναι ενδιαφέρουσες θεωρητικά. Αλλά πρακτικά αυτό που πραγματικά κινεί την ιστορία είναι το δεκατετράχρονο κορίτσι που ενδιαφέρεται για ήθος και δικαιοσύνη αλλά που, όταν τίθεται ερώτημα να διαλέξει μεταξύ ενός καλού τύπου κι ενός αδυσώπητου δολοφόνου, διαλέγει τον τελευταίο (γέλια). Και αυτός, ο Μπρίτζες, είναι ταυτόχρονα φύλακας του νόμου και απατεώνας».

– Δυσκολεύομαι να πιστέψω πως αυτή είναι μόνο η δεύτερη συνεργασία σας με τον Τζεφ Μπρίτζες μετά τον «Μεγάλο Λεμπόφσκι» (1997).

Ίθαν: «Μήπως ο “Μεγάλος Λεμπόφσκι” μετράει για πιο πολλές ταινίες; Μήπως γι’ αυτό λέγεται “Μεγάλος”; Όλα τα χρόνια που πέρασαν ήμασταν σίγουροι πως θα δουλεύαμε ξανά μαζί. Και πραγματικά είναι περίεργο πως, παρ’ όλη την αμοιβαία επιθυμία να συνεργαστούμε, δεν έγινε νωρίτερα λόγω των περιστάσεων».

– Πώς έχει εξελιχτεί η επαγγελματική σας σχέση μέσα στα χρόνια;

Ίθαν: «Δεν νομίζω ότι έχει αλλάξει πολύ. Ίσως με την εμπειρία να έχουμε κερδίσει… αλλά, να σας πω την αλήθεια, δεν ξέρω τι ακριβώς».
Τζόελ: «Παγιδεύεσαι, μάλιστα, στις συνήθειές σου, σ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Όταν αρχίζεις, είσαι ελεύθερος να πάρεις όποιο δρόμο θέλεις, αλλά αργότερα αρχίζεις να σκάβεις αυλάκια που ακολουθείς στην υπόλοιπη ζωή σου».

– Μοιράζετε τις δουλειές, π.χ. ο ένας ασχολείται πιο πολύ με το τεχνικό κομμάτι και ο άλλος με τους ηθοποιούς;

Τζόελ: «Όχι δεν τις μοιράζουμε, έχουμε γενικά παρόμοιες προτιμήσεις. Το τι κάνει ποιος εξαρτάται και από τις επιθυμίες του καθενός μας».

– Τελικά, τι πιστεύετε ότι είναι αυτό που σας ελκύει σε μια ιστορία σε τέτοιο βαθμό που θέλετε να τη δείτε στην οθόνη;

Ίθαν: «Η δημιουργία ενός κόσμου είναι αυτό που μας ενδιαφέρει»…
Τζόελ: «Και μια ταινία εποχής ή ένα γουέστερν σου προσφέρει την ευκαιρία να εφεύρεις ένα δικό σου σύμπαν που ξεχωρίζει απ’ ό,τι έχεις δει έως τώρα».