Κι όμως, τα χρήματα αγοράζουν την ευτυχία. Φυσικά, θα μπορούσατε να πείτε. Οποιοσδήποτε θα μπορούσε να σας το πει αυτό – δεν πρόκειται για μια διαπίστωση που κέρδισε βραβείο Νόμπελ. Λοιπόν, στην πραγματικότητα, κάπως έτσι είναι: το 2010, ο Daniel Kahneman, νομπελίστας οικονομολόγος και ψυχολόγος, διατύπωσε τη θεωρία ότι μόλις έφτανε κανείς σε ένα ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 75.000 δολαρίων, το να κερδίζει περισσότερα χρήματα δεν τον έκανε πιο ευτυχισμένο. Το 2021, ο ερευνητής της ευτυχίας Matthew Killingsworth δημοσίευσε μια αντίθετη μελέτη, η οποία έδειχνε ότι η ευτυχία αυξανόταν με το εισόδημα.
Τώρα οι δύο τους συνεργάστηκαν σε μια διαδικασία γνωστή ως «αντιθετική συνεργασία» και κυκλοφόρησαν μια νέα μελέτη που διαπιστώνει ότι και οι δύο είχαν κατά κάποιο τρόπο δίκιο, αλλά ο Killingsworth είχε περισσότερο δίκιο: για τους περισσότερους ανθρώπους, το να κερδίζεις περισσότερα χρήματα σε κάνει πιο ευτυχισμένο, γράφει η Arwa Mahdawi σe άρθρο γνώμης της στον βρετανικό Guardian.
«Υπάρχουν κάποιες αποχρώσεις σε αυτό. Αν είστε εξαιρετικά δυστυχισμένοι, η ευτυχία προφανώς αυξάνεται με το εισόδημα του νοικοκυριού μέχρι τα 100.000 δολάρια, και στη συνέχεια “απότομα” εξισώνεται: υπάρχουν κάποια προβλήματα που τα χρήματα δεν μπορούν να διορθώσουν. Για τους ανθρώπους που βρίσκονται στο “μεσαίο εύρος συναισθηματικής ευημερίας”, η ευτυχία αυξάνεται γραμμικά με το εισόδημα. Και για τους πολύ ευτυχισμένους ανθρώπους, η ευτυχία επιταχύνεται πάνω από τα 100.000 δολάρια. Η μελέτη δεν εξέτασε τα εισοδήματα άνω των 500.000 δολαρίων, οπότε δεν έχουμε καμία εικόνα για το αν η χαρούμενη περιπλάνηση στο διάστημα κάνει τον Τζεφ Μπέζος να αισθάνεται πραγματικά ικανοποιημένος. Ή αν η πρόσφατα θερμαινόμενη πισίνα του Ρίσι Σούνακ ζεσταίνει την καρδιά του», σημειώνει η αρθρογράφος.
Τέλος πάντων, δεν θέλω να προσβάλω αυτούς τους πολύ έξυπνους ερευνητές, αλλά αυτή μοιάζει με μια από εκείνες τις μελέτες που μπορείτε να καταχωρήσετε στην κατηγορία «αρκετά προφανές», συνεχίζει η ίδια. Δεν χρειάζεστε σπορ αυτοκίνητα και ιδιωτικά τζετ για να είστε ευτυχισμένοι, αλλά χρειάζεστε στέγη και σταθερότητα – και αυτά τα πράγματα κοστίζουν μια περιουσία στις μέρες μας. Η ικανότητα για στέγαση στις ΗΠΑ βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο ρεκόρ και το μέσο αμερικανικό νοικοκυριό πρέπει να δαπανήσει το 42,9% του εισοδήματός του για να αντέξει οικονομικά ένα σπίτι σε μέση τιμή, σύμφωνα με νέα στοιχεία. Το ίδιο συμβαίνει και στο Ηνωμένο Βασίλειο: τα σπίτια είναι στο λιγότερο προσιτό επίπεδο από το 1876. «Μερικές φορές σκέφτομαι να επιστρέψω στο Λονδίνο από τη Φιλαδέλφεια (που εξακολουθεί να είναι σχετικά προσιτή) και μετά, μετά από πέντε λεπτά σε μια ιστοσελίδα ακινήτων, εγκαταλείπω την ιδέα με αηδία», σχολιάζει.
«Και μετά υπάρχει και η συνταξιοδότηση. Το να αγχώνεσαι για το αν θα πρέπει να επιβιώνεις με γατοτροφή στα γηρατειά σου δεν ευνοεί γενικά την ευτυχία. Στις ΗΠΑ, οι περισσότερες εταιρείες δεν προσφέρουν πια κανονικές συντάξεις. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, περίπου οι μισοί εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα είχαν συνταξιοδοτικό πρόγραμμα καθορισμένων παροχών – το 2022 μόνο το 15% των ατόμων του ιδιωτικού τομέα είχαν πρόσβαση σε αυτά», συνεχίζει η Mahdawi.
Μην αρχίσω να μιλάω για το κόστος της παιδικής μέριμνας, γράφει στη συνέχεια: «Τα παιδιά είναι δέσμες μικροσκοπικής χαράς, αλλά Θεέ μου είναι ακριβά. Μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι, σε πολλές βιομηχανικές κοινωνίες, παρατηρείται “μείωση της υποκειμενικής ευημερίας των ατόμων – είτε της ευτυχίας είτε της ικανοποίησης από τη ζωή – μόλις αρχίσει η γονεϊκότητα” – κάτι που οι ερευνητές ονόμασαν “χάσμα γονικής ευτυχίας”. Οι Αμερικανοί έχουν το μεγαλύτερο χάσμα γονικής ευτυχίας. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο κόστος της παιδικής μέριμνας και στην έλλειψη πληρωμένων διακοπών και αναρρωτικών ημερών που μπορούν να πάρουν οι άνθρωποι. Κερδίστε αρκετά χρήματα, φυσικά, και μπορείτε να καλύψετε αυτές τις διαρθρωτικές ρωγμές».
Καταλήγοντας, η αρθρογράφος σημειώνει: Αν δεν είστε ένας δισεκατομμυριούχος που κατοικεί σε γιοτ και έχει ένα στρατό από νταντάδες, τίποτα από αυτά δεν αποτελεί είδηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν πολύ καλά ότι υπάρχει κρίση κόστους ζωής, ότι οι τιμές των καθημερινών ειδών πρώτης ανάγκης είναι εκτός ελέγχου και ότι το να μην χρειάζεται να αγχώνεσαι για το πώς θα πληρώσεις τους λογαριασμούς είναι καλό για την ψυχική σου υγεία. Παρόλα αυτά, ενώ τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης μπορεί να φαίνονται προφανή, νομίζω ότι χρησιμεύει ως μια σημαντική διόρθωση σε μια αφήγηση που πολλοί άνθρωποι στην εξουσία προσπαθούν να προωθήσουν. Είναι αστείο το γεγονός ότι πολλοί απίστευτα πλούσιοι άνθρωποι έχουν κολλήσει στο να προσπαθούν να πουν σε όλους τους άλλους ότι τα χρήματα δεν σε κάνουν ευτυχισμένο. Δείτε, για παράδειγμα, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Google να λέει πρόσφατα σε όλους τους υπαλλήλους του ότι «η διασκέδαση… δεν πρέπει πάντα να ισοδυναμεί με χρήματα», αφού πρώτα μείωσε τις παροχές στο προσωπικό. Είναι πολύ βολικό να προσποιείσαι ότι τα χρήματα δεν είναι σημαντικά όταν είσαι απασχολημένος προσπαθώντας να μαζέψεις πολλά από αυτά ο ίδιος.
