Οι καταστροφικές σκέψεις είναι κάτι συνηθισμένο, ιδιαίτερα για όσους είναι επιρρεπείς στο άγχος. Μπορεί να φαντάζεστε ότι η πρώτη μέρα σε μια νέα δουλειά θα είναι καταστροφική, ότι θα αποτύχετε σε μια σημαντική εξέταση ή ότι κάτι κακό θα συμβεί στην πτήση σας.

Αν και αυτές οι σκέψεις είναι δυσάρεστες, είναι ουσιαστικά ο τρόπος του εγκεφάλου να προσπαθεί να σας προστατεύσει. Ο Κρίστιαν Τζάρετ, γνωστικός νευροεπιστήμονας, συγγραφέας και εκδότης του περιοδικού «Psyche», αναφέρει στο «Science Focus» του BBC: «Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί εξελιχθήκαμε με τρόπο ώστε να βιώνουμε άγχος: Εάν οι πρόγονοί μας λειτουργούσαν παρορμητικά σε κάθε κατάσταση, πιθανότατα δεν θα είχαν επιβιώσει για πολύ».

Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι ένας μέτριος βαθμός άγχους για πιθανές αρνητικές εξελίξεις και συνέπειες είναι φυσιολογικός και χρήσιμος. «Το άγχος είναι ο τρόπος του εγκεφάλου να μας πει: “Περίμενε λίγο, είσαι σίγουρος ότι είναι ασφαλές αυτό;”», σημειώνει ο Τζάρετ.

Ωστόσο, όπως προσθέτει, όταν αρχίζετε να δίνετε υπερβολική σημασία σε αυτές τις αρνητικές σκέψεις και να αποφεύγετε κάθε πιθανό ρίσκο, τότε αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί να γίνει πραγματικά συντριπτικός.

Στο άρθρο του στο «Science Focus» του BBC, ο Τζάρετ παρουσιάζει 4 απλούς τρόπους, εμπνευσμένους από τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT), για να διαχειριστείτε και να σταματήσετε τις καταστροφικές σκέψεις.

1. Αποστασιοποιηθείτε από τις ανησυχίες σας

Οι καταστροφικές σκέψεις τροφοδοτούνται από το άγχος. Όσο περισσότερο εστιάζετε σε αυτές, τόσο πιο έντονες γίνονται. Μια αποτελεσματική στρατηγική είναι να αφιερώσετε χρόνο σε δραστηριότητες που σας ηρεμούν και σας βοηθούν να αποστασιοποιηθείτε. Μερικές ιδέες μπορεί να είναι:

  • μια βόλτα στη φύση.
  • σωματική άσκηση.
  • ποιοτικός χρόνος με φίλους ή αγαπημένα άτομα.

Η χαλάρωση βοηθά το μυαλό σας να σταματήσει να εστιάζει στην πιθανή καταστροφή και μειώνει την ένταση των σκέψεών σας.

2. Ορίστε ένα «παράθυρο ανησυχίας»

Αντί να προσπαθείτε συνεχώς να απωθήσετε τις ανησυχίες σας, μπορείτε να ορίσετε μια συγκεκριμένη ώρα μέσα στην ημέρα για να ασχοληθείτε με αυτές. Αυτός ο προγραμματισμένος χρόνος, το λεγόμενο «παράθυρο ανησυχίας», μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικός. Σας επιτρέπει να αφήνετε τις αγχωτικές σκέψεις να φύγουν τις υπόλοιπες ώρες, γνωρίζοντας ότι θα επανέλθετε σε αυτές αργότερα.

Πρακτικά βήματα για αυτή τη στρατηγική: Ορίστε 10-15 λεπτά την ημέρα ως «χρόνο ανησυχίας». Κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, γράψτε τις ανησυχίες σας ή σκεφτείτε τις, χωρίς όμως να εστιάζετε υπερβολικά. Μόλις τελειώσει ο χρόνος, προχωρήστε σε άλλες δραστηριότητες.

3. Αναλύστε τα στοιχεία για τις αρνητικές σκέψεις σας

Η καταστροφολογία συχνά στηρίζεται σε παρανοήσεις ή υπερβολές. Ένας καλός τρόπος για να περιορίσετε τις καταστροφικές σκέψεις είναι να γίνετε όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικοί. Αναρωτηθείτε: «Υπάρχουν πραγματικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τις χειρότερες προβλέψεις;». Με αυτό τον τρόπο επαναφέρετε τη σκέψη σας στην πραγματικότητα και μειώνετε την υπερβολική ανησυχία.

4. Δοκιμάστε την προσέγγιση «Ε, και τι έγινε;»

Μια ακόμη στρατηγική, για να μειώσετε την ένταση των σκέψεών σας, είναι να αναρωτηθείτε: «και τι έγινε αν συμβεί το χειρότερο;». Αυτή η τεχνική σας βοηθά να δείτε τις συνέπειες με πιο ψύχραιμο μάτι και να καταλάβετε ότι ακόμα και αν συμβεί το χειρότερο σενάριο, μπορείτε να το αντιμετωπίσετε. Με αυτή την προσέγγιση, αφαιρείτε την καταστροφική δύναμη από τις σκέψεις σας και τις βλέπετε με περισσότερη λογική.

Ο ρόλος του επαγγελματία της ψυχικής υγείας

Οι παραπάνω τεχνικές μπορεί να φαίνονται απλές, αλλά είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές, αν τις εφαρμόσετε συστηματικά. Ωστόσο, αν οι καταστροφικές σκέψεις συνεχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινότητά σας, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Εκείνος θα μπορέσει να σας προσφέρει πιο εξειδικευμένη καθοδήγηση και να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε αυτή τη συνήθεια.